Jak działa katalizator i dlaczego jego wymiana jest tak droga?

Katalizator to urządzenie mające na celu redukcję toksyczności spalin. Jego praca polega na rozłożeniu powstających w wyniku spalania mieszanki paliwowo-powietrznej toksycznych związków chemicznych na prostsze, mniej  szkodliwe lub neutralne dla atmosfery. Taki konwerter jest częścią układu wydechowego każdego nowoczesnego samochodu. 

Wewnątrz metalowej obudowy znajdują się zwykle dwa bloki ceramiczne (ich liczba różni się w zależności od pojazdu). Jednostka składa się z tysięcy mikrokomórkowych kanalików przypominających plaster miodu. Powierzchnia układu jest pokryta metalami szlachetnymi. Ponieważ znajdują się blisko jednostki napędowej, silnie się nagrzewają, w wyniku czego zachodzą reakcje chemiczne, w czasie których następuje dekompensacja toksycznych gazów - rozbicie ich na dwutlenek węgla i parę wodną. Następnie opary są emitowane do atmosfery.

Katalizator jest istotną częścią samochodu - neutralizuje niebezpieczne związki w gazach spalinowych. Konwerter katalityczny projektuje się tak, aby wytrzymał przebieg rzędu 200 000 km. Problem w tym, że na jego żywotność ma wpływ wiele czynników, jak np. kondycja jednostki napędowej. Zabójczy dla katalizatorów jest np. nieprawidłowy skład spalin świadczący chociażby o uszkodzeniu wtryskiwaczy, komputera sterującego. Destrukcyjny wpływ na katalizator ma też np. zwiększone zużycie oleju silnikowego. 

Często trudności z konwerterem powoduje zepsuta sonda lambda. Odpowiada ona za mierzenie zawartości poziomu tlenu w spalinach.

Jazda z niesprawnym katalizatorem może szkodzić środowisku. Odpowiada także za zwiększone zużycie paliwa. Co więcej, może nawet zniszczyć inne elementy układu wydechowego. Właśnie dlatego tak ważne jest, aby odpowiednio wcześnie rozpoznać objawy awarii. 

O uszkodzeniu katalizatora mogą świadczyć m.in.:

• świecąca się kontrolka Check Engine,

• podwyższone zużycie paliwa,

• zmniejszona wydajność - gorsze przyspieszenie,

• dźwięki przypominające grzechotanie,

• zwiększona emisja spalin,

• specyficzny zapach z wydechu,

Jeśli w swoim samochodzie zauważyłeś jeden z powyższych objawów, źródłem problemu może być zapchany katalizator. W takim przypadku możesz zdecydować się na jego:

• wymianę,

• odnowienie,

• czyszczenie.

Wymiana to najprostsze, ale także najdroższe, rozwiązanie. Zamontowanie oryginalnego podzespołu umożliwi bezproblemowe pokonanie kolejnych tysięcy  kilometrów. Problem w tym, że cena oryginalnego katalizatora przekracza często wartość pojazdu.  Jeśli nie chcesz kupować fabrycznego konwertera, możesz zdecydować się na regenerację. Do tego celu wykorzystuje się metodę termochemiczną oraz specjalne detergenty i aparaturę. Odnowienie katalizatora musi być wykonane przez profesjonalny warsztat.

Metodą, którą możesz wypróbować samemu, jest czyszczenie konwertera za pomocą specjalnego płynu (dodawany do paliwa).

Przyczyny, dla których katalizatory są regularnie wycinane z aut, są dwie. Z jednej strony kradzieży sprzyja stosunkowo łatwy dostęp do konwerterów katalitycznych. Do kradzieży nie jest potrzebny podnośnik, a samo wyjęcie podzespołu nie wymaga specjalistycznych narzędzi. Nie jest także konieczne rozkręcanie innych elementów, co skutkuje tym, że cały proces trwa zaledwie kilka minut.

Kluczowym czynnikiem jest wartość konwerterów. Chodzi o występujące w nich metale szlachetne, którymi pokryte są bloki ceramiczne. Duża zawartość platyny i palladu ma największy wpływ na cenę katalizatora. Taki podzespół może osiągać cenę od 300 do nawet 6-8 tysięcy złotych.

O ile "wizualnie" łatwo przeoczyć brak katalizatora, tak po włączeniu silnika z pewnością spostrzeżesz, że coś jest nie tak. Twój samochód będzie wydawać hałaśliwe odgłosy, które staną się jeszcze bardziej dokuczliwe, gdy naciśniesz pedał gazu. Jeśli zerkniesz pod auto, zobaczysz, że w dwóch rurach systemu wydechowego brakuje łącznika. Powinien znajdować się pośrodku, a ten brakujący element to właśnie katalizator.