Zatrzymanie i postój. Czym się różnią w świetle prawa?

Zgodnie z przepisami ruchu drogowego "zatrzymanie to unieruchomienie pojazdu niewynikające z warunków lub przepisów ruchu drogowego, trwające nie dłużej niż 1 minutę, oraz każde unieruchomienie pojazdu wynikające z tych warunków lub przepisów". Natomiast "postój to unieruchomienie pojazdu niewynikające z warunków lub przepisów ruchu drogowego, trwające dłużej niż 1 minutę".

Definicje zatrzymania i postoju znajdziemy w artykule 2 Ustawy Prawo o Ruchu Drogowym, czyli w Kodeksu Drogowego.

W kwestii zatrzymania i postoju kierowcy powinni być wyczuleni na dwa znaki drogowe: B-35 "zakaz postoju" oraz B-36 "zakaz zatrzymywania się". Oba wyglądają niemal identycznie. Mają niebieskie tło, czerwoną obręcz i linię przebiegającą przez tarczę (w przypadku znaku B-36 mamy dwie linie układające się w "X"). 

Pierwszy z nich zabrania unieruchomienia pojazdu na dłużej niż jedną minutę. W związku z tym widząc znak B-35 powinniśmy wiedzieć, że możemy zatrzymać się na chwilę, by np. wysadzić pasażera. Nie wolno nam jednak zatrzymywać się na dłużej, a tym bardziej parkować za tym znakiem. 

Znak B-36 zabrania z z kolei unieruchomienia pojazdu nawet na chwilę. Nie dotyczy to oczywiście sytuacji wynikających z warunków ruchu, kiedy to, np. ze względu na korek, musimy się zatrzymać. Pod tym znakiem może znajdować się również tabliczka T-24, która ostrzega, że zatrzymanie pojazdu za takim znakiem może spowodować jego odholowanie. 

Zgodnie z art. 46 Prawa o ruchu drogowym zatrzymanie i postój samochodu dozwolone są wyłącznie "w miejscu i w warunkach, w których jest on z dostatecznej odległości widoczny dla innych kierujących i nie powoduje zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub jego utrudnienia".

W wyżej wymienionym artykule możemy przeczytać ponadto, że kierowca, który zatrzymuje swój pojazd na jezdni, ma obowiązek ustawić go jak najbliżej jej krawędzi, równolegle do drogi. Jeśli natomiast mamy do czynienia z postojem na drodze poza obszarem zabudowanym, powinniśmy zadbać, by samochód, w miarę możliwości, znajdował się poza jezdnią. Dodatkowo w czasie postoju kierowca ma obowiązek zadbać, by auto nie zostało uruchomione przez nieodpowiednią osobę. 

Warto wiedzieć, że przepisy dopuszczają możliwość zatrzymania się lub postoju na drodze dla pieszych w taki sposób, by znajdował się na niej jeden bok lub przednia oś pojazdu. Należy jednak pamiętać, że dotyczy to tych samochodów, których dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 2,5 tony. Nie jest to jednak jedyny warunek, który trzeba spełnić w tej sytuacji. Postój lub zatrzymanie się na drodze dla pieszych jest możliwy jeśli:

• na danym odcinku jezdni nie obowiązuje zakaz zatrzymania lub postoju
• szerokość chodnika jest nie mniejsza niż 1,5 m i nie utrudni ruchu pieszych;
• pojazd umieszczony przednią osią na drodze dla pieszych nie tamuje ruchu pojazdów na jezdni

Przepisy regulują również kwestię zatrzymywania się w tunelach. Oczywiście jest ono dopuszczalne, jeśli wynika z warunków lub przepisów ruchu drogowego. Ponadto kierowca powinien zachować co najmniej 5-metrowy odstęp od poprzedzającego go pojazdu. Absolutnie zabroniony jest natomiast postój w tunelu.

Zgodnie z prawem zatrzymanie pojazdu jest zabronione:

• na przejeździe kolejowym, na przejeździe tramwajowym, na skrzyżowaniu oraz w odległości mniejszej niż 10 m od przejazdu lub skrzyżowania;
• na przejściu dla pieszych, na przejeździe dla rowerów oraz w odległości mniejszej niż 10 m przed tym przejściem lub przejazdem; na drodze dwukierunkowej o dwóch pasach ruchu zakaz ten obowiązuje także za tym przejściem lub przejazdem;
• w tunelu, na moście lub na wiadukcie;
• na jezdni wzdłuż linii ciągłej oraz w pobliżu jej punktów krańcowych, jeżeli zmusiłoby to innych kierujących pojazdami wielośladowymi do najeżdżania na tę linię;
• na jezdni obok linii przerywanej wyznaczającej krawędź jezdni oraz na jezdni i na poboczu obok linii ciągłej wyznaczającej krawędź jezdni;
• w odległości mniejszej niż 10 m od przedniej strony znaku lub sygnału drogowego, jeżeli zostałyby one zasłonięte przez pojazd;
• na jezdni przy jej lewej krawędzi, z wyjątkiem zatrzymania lub postoju pojazdu na obszarze zabudowanym na drodze jednokierunkowej lub na jezdni dwukierunkowej o małym ruchu;
• na pasie między jezdniami;
• w odległości mniejszej niż 15 m od słupka lub tablicy oznaczającej przystanek, a na przystanku z zatoką - na całej jej długości;
• w odległości mniejszej niż 15 m od punktów krańcowych wysepki, jeżeli jezdnia z prawej jej strony ma tylko jeden pas ruchu;
• na drodze dla pieszych i rowerów, drodze dla rowerów, pasie ruchu dla rowerów oraz w śluzie dla rowerów, z wyjątkiem roweru.

Postój natomiast jest zabroniony:

• w miejscu utrudniającym wjazd lub wyjazd, w szczególności do i z bramy, garażu, parkingu lub wnęki postojowej;
• w miejscu utrudniającym dostęp do innego prawidłowo zaparkowanego pojazdu lub wyjazd tego pojazdu;
• przed i za przejazdem kolejowym, po obu stronach drogi, na odcinku od przejazdu kolejowego do słupka wskaźnikowego z jedną kreską;
• w strefie zamieszkania w innym miejscu niż wyznaczone w tym celu;na obszarze zabudowanym, pojazdu lub zespołu pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 16 t lub o długości przekraczającej 12 m, poza wyznaczonymi w tym celu parkingami.

Warto przy tym pamiętać, że zarówno zatrzymanie się jak i postój na drodze ekspresowej czy autostradzie, są zabronione (oczywiście oprócz wyznaczonych do tego miejsc). 

Niektórzy jednak mogą się zastanawiać, co się stanie, jeśli samochód, którym po takiej drodze podróżują, nagle się zepsuje, czyli zostanie unieruchomiony z przyczyn technicznych. Zgodnie z przepisami kierowca musi usunąć auto z drogi i ostrzec innych użytkowników ruchu. 

Kary za wykroczenia związane z postojem lub zatrzymaniem zwykle nie są zbyt surowe. W większości przypadków otrzymamy mandat w wysokości 100 złotych oraz 1 punkt karny. Jest jednak kilka wyjątków, w których musimy przygotować się, że na otrzymanie wyższej kary:

• Zatrzymanie lub postój pojazdu w warunkach, w których nie jest on z dostatecznej odległości widoczny dla innych kierujących lub powoduje utrudnienie ruchu - mandat w wysokości od 100 do 300 zł i 1 punkt karny
• Naruszenie obowiązku umieszczania pojazdu (z wyjątkiem pojazdu zaprzęgowego) poza jezdnią w czasie postoju na drodze poza obszarem zabudowanym - 150 - 300 zł i 1 punkt karny
• Zatrzymanie pojazdu na przejeździe kolejowym lub tramwajowym, na skrzyżowaniu oraz w odległości mniejszej niż 10 m od przejazdu lub skrzyżowania - 300 złotych i 1 punkt karny
• Zatrzymanie pojazdu na przejściu dla pieszych lub na przejeździe dla rowerzystów oraz w odległości mniejszej niż 10 m przed tym przejściem lub przejazdem, a na drodze dwukierunkowej o dwóch pasach ruchu - także za nimi - 100 - 300 złotych i 1 punkt karny
• Zatrzymanie pojazdu w tunelu, na moście lub na wiadukcie - 200 zł i 1 punkt karny
• Naruszenie zakazu postoju na obszarze zabudowanym pojazdu lub zespołu pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 16 ton lub o długości przekraczającej 12 m - 200 - 300 złotych i 1 punkt karny
• Brak sygnalizowania lub niewłaściwe sygnalizowanie postoju pojazdu z powodu uszkodzenia lub wypadku - 150 zł i 1 punkt karny

Skoro już przy mandatach jesteśmy warto przypomnieć o kwestii... korzystania z telefonu w czasie jazdy. Wielu kierowców ma świadomość, że nie można używać tego urządzenia, trzymając je w ręce. Przepisy zakazują korzystania z telefonu, kiedy samochód jest w ruchu. Niektórzy myślą jednak, że używanie telefonu w ten sposób nie jest zabronione, jeśli... auto stoi na czerwonym świetle. Wychodzą przy tym z założenia, że de facto auto jest wówczas unieruchomione. 

Samochód stojący na czerwonym świetle pozostaje w ruchu w rozumieniu zapisów Prawa o ruchu drogowym, co wynika z definicji postoju i zatrzymania. Przypomnijmy, o zatrzymaniu mówimy również wtedy, gdy unieruchomienie pojazdu wynika z warunków ruchu i przepisów, a więc zatrzymanie się przed czerwonym światłem czy znakiem STOP, jest "zatrzymaniem" w rozumieniu prawa. 

Postój natomiast nie wynika z warunków lub przepisów ruchu drogowego. W efekcie unieruchamiając samochód na parkingu możemy mówić o postoju. Dopiero wtedy możemy wziąć telefon do ręki. Warto o tym pamiętać, ponieważ korzystanie z telefonu w czasie jazdy oznacza mandat w wysokości 500 złotych i 12 punktów karnych.

Stojąc na czerwonym świetle, można natomiast korzystać z telefonu dokładnie na tych samych zasadach, co podczas jazdy, czyli telefon musi znajdować się w uchwycie, nie można trzymać go w ręku.

***