Nie spojrzał na kod w prawie jazdy. Skończyło się srogim mandatem i sądem

To dość niecodzienna sytuacja, o której możemy usłyszeć bardzo rzadko, ale jednak może być powodem bardzo wysokiego mandatu, a nawet utraty prawa jazdy. Robiąc kurs na prawo jazdy musimy odbyć wizytę u lekarza, który stwierdzi naszą zdolność do prowadzenia pojazdów, a także zaznaczy ograniczenia, zalecenia i warunki pod jakimi możemy prowadzić samochód lub motocykl. Wspomniane ograniczenia znajdują się pod postacią specjalnych kodów zawartych w rubryce numer 12 na dokumencie prawa jazdy. Mogą one dotyczyć na przykład problemów zdrowotnych, niepełnosprawności lub pogorszonego wzroku lub słuchu. 

Zgodnie z określonym kodem (jeśli takowy posiadamy) możemy prowadzić pojazdy jedynie po spełnieniu pewnych warunków. Przekonał się o tym 24-letni kierowca ze Szczytna

24-latek został zatrzymany przez policję w Szczytnie, która sprawdzając jego dokumenty zwróciła uwagę na obecność specjalnego kodu w prawie jazdy. Kod 01.01, który znajdował się w prawie jazdy młodego kierowcy dotyczył obowiązku jazdy w okularach korekcyjnych, których kierowca nie miał podczas jazdy. Niestety niespełnienie warunku wyznaczonego przez specjalny kod jest jednoznaczne z tym, że kierowca nie posiada uprawnień do prowadzenia pojazdów. W związku z tym sprawa 24 -latka trafi do sądu, który zadecyduje o tym, czy ukarać go grzywną, czy odebrać mu prawo jazdy.

Według przepisów jazda bez uprawnień (a za taką uznane jest niespełnienie ograniczeń zakodowanych w prawie jazdy) może skończyć się grzywną w wysokości nie mniejszej niż 1500 zł, aresztem a nawet pozbawieniem wolności. Z pewnością sąd nie będzie aż tak surowy w przypadku tego niedopatrzenia (dosłownie i w przenośni), ale a jego sprawa została skierowana do sądu. Grozi mu nawet utrata prawa jazdy.

Jeśli nie mieliśmy żadnych przeciwskazań, ani ograniczeń wyznaczonych przez lekarza podczas badań na prawo jazdy nie mamy się czym przejmować. Jeśli jednak mamy wadę wzroku lub inne ograniczenia, które wpływają na nasze prowadzenie pojazdów powinniśmy bezapelacyjnie stosować się do ograniczeń zawartych w rubryce 12 prawa jazdy. Najczęściej spotykane są kody z grupy 01.01-01.06 dotyczące wad wzroku i metody jej korekty. Według tych kodów musimy zawsze prowadzić w okularach, lub soczewkach, lub też stosować się do innych zaleceń dotyczących wad wzroku. Podobne zalecenia pojawią się w prawie jazdy osoby niepełnosprawnej ruchowo, niesłyszącej lub posiadającej inne schorzenia mogące ograniczyć zdolność prowadzenia pojazdów.

Kody w prawej rubryce tabeli znajdującej się na odwrocie prawa jazdy mogą również zawierać inne istotne kody informacyjne, na przykład takie jak "95" oznaczający uprawnienia kierowcy zawodowego. Mogą one dotyczyć też koniecznych modyfikacji wyposażenia samochodu - na przykład regulowanego pedału sprzęgła, zmienionej obsługi hamulców lub skrzyni biegów (np. w przypadku osoby po amputacji ręki lub nogi).

Wszystkie kody ograniczeń i rozszerzeń uprawnień kierowcy umieszczane są na rewersie prawa jazdy w rubryce "12". To skrajna prawa rubryka tabeli z wykazem kategorii i dat uzyskania uprawnień na daną kategorię. Kody ograniczeń przypisane do konkretnych uprawnień, podane są w wierszu dotyczącym konkretnej kategorii, a jeśli ograniczenia dotyczą wszystkich kategorii posiadanych uprawnień, stosowny zapis z kodem pojawi się na samym dole kolumny - w ostatnim wierszu tabeli.

Ze względu na dużą ilość kodów, które mogą znaleźć się w rubryce numer 12 nie jest możliwe aby cała rozpiska znalazła się na niewielkim dokumencie prawa jazdy. Wypis wszystkich kodów został opublikowany w treści Rozporządzenia dot. wzorów dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami z 2016 roku. Dla ułatwienia poniżej publikujemy pełną listę wszystkich ograniczeń i dodatkowych informacji, które mogą znaleźć się na prawie jazdy. Znajdziesz tu zarówno kody ograniczeń jak i kody specjalne dotyczące dodatkowych uprawnień (np. kierowca zawodowy) oraz koniecznych modyfikacji wyposażenia samochodu.

Lista kodów w prawie jazdy:

01 - wymagana korekta lub ochrona wzroku: 

• 01.01 - okulary, 
• 01.02 - soczewka(i) kontaktowa(e), 
• 01.05 - przepaska na oko, 
• 01.06 - okulary lub soczewki kontaktowe,
• 01.07 - indywidualna korekta lub ochrona wzroku; 

02 - wymagana korekta słuchu lub wspomaganie komunikacji;

03 - wymagane protezy lub szyny ortopedyczne kończyn: 

• 03.01 - proteza lub szyna ortopedyczna kończyny górnej, 
• 03.02 - proteza lub szyna ortopedyczna kończyny dolnej;

10 - wymagane modyfikacje w układzie zmiany biegów: 

• 10.02 - bez pedału sprzęgła (albo dźwigni ręcznej dla prawa jazdy kategorii AM, A1, A2 i A), 
• 10.04 - zmodyfikowana dźwignia zmiany biegów; 

15 - wymagana modyfikacja sprzęgła: 

• 15.01 - zmodyfikowany pedał sprzęgła, 
• 15.02 - sprzęgło sterowane ręcznie, 
• 15.03 - sprzęgło automatyczne, 
• 15.04 - składany lub odkręcany pedał sprzęgła za przegrodą; 

20 - wymagane modyfikacje w układzie hamulcowym: 

• 20.01 - zmodyfikowany pedał hamulca, 
• 20.03 - pedał hamulca dostosowany do obsługi lewą stopą,
• 20.04 - pedał hamulca pod całą stopę, 
• 20.05 - wychylny pedał hamulca, 
• 20.06 - ręcznie sterowany hamulec roboczy, 
• 20.07 - możliwość efektywnego użycia pedału hamulca z określoną siłą ... N (np. 20.07 (300N)), 
• 20.09 - zmodyfikowany hamulec postojowy, 
• 20.12 - składany lub odkręcany pedał hamulca za przegrodą, 
• 20.13 - hamulec obsługiwany kolanem, 
• 20.14 - elektrycznie sterowany hamulec roboczy; 

25 - wymagane modyfikacje w układzie przyspieszenia: 25.01 - zmodyfikowany pedał przyspieszenia,

• 25.03 - wychylny pedał przyspieszenia, 
• 25.04 - przyspieszenie sterowane ręcznie, 
• 25.05 - przyspieszenie sterowane kolanem, 
• 25.06 - serwoprzyspieszacz (w tym elektroniczny, pneumatyczny),
• 25.08 - pedał przyspieszenia po lewej stronie, 
• 25.09 - składany lub odkręcany pedał przyspieszenia za przegrodą;

31 - wymagane modyfikacje pedałów: 

• 31.01 - pedały równoległe, 
• 31.02 - pedały na tym samym lub prawie na tym samym poziomie, 
• 31.03 - składane lub odkręcane pedały hamowania i przyspieszenia, 
• 31.04 - wypiętrzona podłoga; 

32 - wymagane wspólne modyfikacje układów hamowania i przyspieszenia:

• 32.01 - obsługa układów przyspieszenia i hamowania jedną ręką, 
• 32.02 - obsługa układów przyspieszenia i hamowania z użyciem zewnętrznego wspomagania; 

33 - wymagane wspólne modyfikacje układów hamowania, przyspieszenia i kierowania:

• 33.01 - obsługa układów przyspieszenia, hamowania i kierowania z użyciem zewnętrznego wspomagania jedną ręką, 
• 33.02 - obsługa układów przyspieszenia, hamowania i kierowania z użyciem zewnętrznego wspomagania dwoma rękami; 

35 - wymagane modyfikacje urządzeń sterowania (przełączniki świateł, wycieraczki szyby przedniej, spryskiwacz, sygnał dźwiękowy, kierunkowskazy):

• 35.02 - urządzenia sterowania obsługiwane bez konieczności puszczenia kierownicy i akcesoriów (w tym gałek, dźwigni), 
• 35.03 - urządzenia sterowania obsługiwane lewą ręką bez konieczności puszczenia kierownicy i akcesoriów, 
• 35.04 - urządzenia sterowania obsługiwane prawą ręką bez konieczności puszczenia kierownicy i akcesoriów, 
• 35.05 - urządzenia sterowania obsługiwane bez konieczności puszczenia kierownicy i akcesoriów ze wspólnymi mechanizmami hamowania i przyspieszenia; 

40 - wymagane modyfikacje w układzie kierowniczym: 

• 40.01 - zwykły układ kierowniczy ze wspomaganiem,
• 40.05 - zmodyfikowana kierownica (grubszy lub cieńszy przekrój koła kierownicy, kierownica o mniejszej średnicy), 
• 40.06 - wychylne koło kierownicy, 
• 40.09 - kierowanie nożne, 
• 40.11 - gałka na kierownicy,
• 40.14 - alternatywny układ kierowania obsługiwany jedną ręką (ramieniem), 
• 40.15 - alternatywny układ kierowania obsługiwany rękoma (ramionami); 

42 - wymagane modyfikacje lusterka wstecznego (lusterek) lub urządzeń widzenia wstecznego: 

• 42.01 - zmodyfikowane zewnętrzne lusterko prawe lub lewe albo zmodyfikowane urządzenie widzenia wstecznego,
• 42.03 - dodatkowe wewnętrzne lusterko lub inne urządzenie, pozwalające na obserwację ruchu,
• 42.05 - lusterko lub inne urządzenie do obserwacji martwych pól;

43 - wymagane modyfikacje fotela kierowcy:

• 43.01 - fotel kierowcy podwyższony dla dobrej wysokości obserwacyjnej, w normalnej odległości od kierownicy i pedałów, 
• 43.02 - fotel kierowcy dostosowany do kształtu ciała,
• 43.03 - fotel kierowcy z oparciem bocznym stabilizującym pozycję, 
• 43.04 - fotel kierowcy z podłokietnikiem, 
• 43.06 - zmodyfikowany pas bezpieczeństwa, 
• 43.07 - pas bezpieczeństwa szelkowy; 

44 - wymagane modyfikacje motocykli i motorowerów (obowiązkowe stosowanie subkodów): 

• 44.01 - hamulec z pojedynczym sterowaniem, 
• 44.02 - zmodyfikowany hamulec ręczny,
• 44.03 - zmodyfikowany hamulec nożny, 
• 44.04 - zmodyfikowana rączka przyspieszenia, 
• 44.08 - wysokość siedzenia pozwalająca kierowcy na oparcie dwóch stóp na ziemi jednocześnie w pozycji siedzącej i zachowanie równowagi motocykla podczas zatrzymania i postoju, 
• 44.09 - maksymalna siła pozwalająca na uruchomienie hamulca ręcznego .... N (np. 44.09 (140N)), 
• 44.10 - maksymalna siła pozwalająca na uruchomienie hamulca nożnego .... N (np. 44.10 (240N)),
• 44.11 - zmodyfikowany podnóżek, 
• 44.12 - zmodyfikowany uchwyt kierownicy

45 - wyłącznie motocykle z wózkiem bocznym; 

46 - wyłącznie pojazdy trójkołowe; 

47 - ograniczenie do pojazdów mających więcej niż dwa koła, które nie wymagają utrzymywania równowagi przez kierowcę w czasie uruchamiania, zatrzymywania i postoju;

50 - dla określonego pojazdu lub nadwozia (numer identyfikacyjny pojazdu, VIN); 

61 - jazda w godzinach dziennych (od świtu do zmierzchu);

62 - jazda tylko w promieniu ... km od miejsca zamieszkania posiadacza prawa jazdy albo w obrębie miasta/regionu (np. 62.nazwa miasta/regionu albo 62. ....... km);

63 - jazda bez pasażerów; 

64 - jazda z prędkością nie większą niż ......... km/h;

65 - jazda tylko w towarzystwie osoby posiadającej prawo jazdy co najmniej tej samej kategorii; 

66 - bez prawa ciągnięcia przyczepy; 

67 - bez prawa jazdy po autostradach;

68 - zakaz spożywania alkoholu; 

69 - jazda tylko pojazdem wyposażonym w blokadę alkoholową zgodnie z normą przenoszącą normę EN 50436;

70 - wymiana prawa jazdy numer ... wydanego przez ... (wyróżnik UE/ONZ w przypadku państwa trzeciego, np. 70.0123456789.NL); 

71 - wtórnik prawa jazdy numer ... wydanego przez ... (wyróżnik UE/ONZ w przypadku państwa trzeciego, np. 71.987654321.HR); 73 - wyłącznie dla pojazdów kategorii B z silnikiem, typów czterokołowych (B1);

78 - wyłącznie pojazdy bez pedału sprzęgła (albo dźwigni ręcznej dla kategorii AM, A1, A2 i A);

79 (...) - ograniczenie do pojazdów, które spełniają wymogi specyfikacji wskazanej w nawiasach - kod stosuje się wyłącznie w przypadku przeniesienia ograniczeń z wymienianego prawa jazdy wydanego za granicą: 

• 79.01 - wyłącznie dla pojazdów dwukołowych z wózkiem bocznym lub bez, 
• 79.02 - wyłącznie dla pojazdów trójkołowych lub czterokołowych kategorii AM, 
• 79.03 - wyłącznie dla pojazdów trójkołowych, 
• 79.04 - wyłącznie dla pojazdów trójkołowych z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 750 kg, 
• 79.05 - motocykl kategorii A1 o stosunku mocy do masy przekraczającym 0,1 kW/kg, 
• 79.06 - pojazd kategorii B+E, przy czym dopuszczalna masa całkowita przyczepy przekracza 3500 kg;

80 - wyłącznie dla posiadaczy prawa jazdy upoważniającego do prowadzenia pojazdów kategorii A typu trójkołowego, w wieku poniżej 24 lat; 

81 - wyłącznie dla posiadaczy prawa jazdy upoważniającego do prowadzenia pojazdów kategorii A, typu motocykl dwukołowy, w wieku poniżej 21 lat;

95 - potwierdzenie posiadania świadectwa kwalifikacji zawodowej;

96 - pojazdy kategorii B łączone z przyczepą, której dopuszczalna masa całkowita przekracza 750 kg, przy czym dopuszczalna masa całkowita takiego zestawu pojazdów przekracza 3500 kg, ale nie przekracza 4250 kg;

97 - nie posiada uprawnień do prowadzenia pojazdów kategorii C1 objętych zakresem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014 z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie tachografów stosowanych w transporcie drogowym i uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (Dz. Urz. UE L 60 z 28.02.2014, str. 1); 

101 - wymagane dodatkowe oznakowanie pojazdu; 

102 - wymiana uzyskanego przed dniem 1 lipca 1999 r. prawa jazdy kategorii C bez posiadania kategorii B prawa jazdy; 

103 - wymiana uzyskanego przed dniem 1 lipca 1999 r. prawa jazdy kategorii D bez posiadania kategorii B prawa jazdy;

104 - wymiana prawa jazdy kategorii M z ograniczeniem do kierowania tylko pojazdami wolnobieżnymi; 

105 - wymiana prawa jazdy kategorii trolejbusowej z ograniczeniem do kierowania tylko trolejbusami;

106 - zakaz w zakresie kategorii B prawa jazdy przy posiadaniu kategorii C1, C, D1 lub D prawa jazdy;

107 - wymagane dostosowanie pojazdu do rodzaju schorzenia;

110 - posiada orzeczenie lekarskie stwierdzające przeciwwskazania do kierowania pojazdami w zakresie prawa jazdy kategorii A1, A2 i A.