Mandat za stare opony. Policjant się nie zawaha

Opony samochodowe mogą tracić właściwości nie tylko waz ze zużyciem podczas codziennej jazdy, ale także wraz z wiekiem. Mieszanka gumy używanej do produkcji opon starzeje się i traci swoje parametry, dlatego mówi się, że opony starsze niż 10 lat nie nadają się do użytku i powinny trafić do utylizacji.

Wielu kierowców o tym nie wie i korzysta z opon do momentu aż nie osiągną limitu poziomu zużycia, czyli minimalnej głębokości zużycia, nie zwracając uwagi na ich wiek. To błąd. Guma twardnieje z wiekem, staje się mniej elastyczna i bardziej podatna na pęknięcia i uszkodzenia, a jeśli opony nie są przechowywane we właściwy sposób (np. są wystawione na działanie promieni słonecznych) opony "zestarzeją się" w przyspieszonym tempie - nawet po upływie 5 lat mogą nie nadawać się do użycia.

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, bowiem wszystko zależy od tego z jakich opon korzystamy, w jakim samochodzie są założone, a także od stylu jazdy jaki preferujemy. Przyjmuje się jednak, że komplet nowych, markowych opon powinien wytrzymać około 20 do 50 tysięcy przebiegu. Im agresywniej jeździmy (gwałtowne przyspieszanie, agresywna jazda w zakrętach, mocne hamowanie) tym zużycie opon będzie szybsze. Jeśli opony założone są na koła samochodu o dużej mocy i momencie obrotowym, dużej masie opony również będą zużywać się szybciej. 

Przyjmując, że statystyczny Polak robi około 15 tysięcy kilometrów rocznie, przy normalnej codziennej jeździe komplet opon powinien wystarczyć na maksymalnie 3-4 sezony. Podobnie może być z oponami zimowymi, jednak tu dochodzi również kwestia tego, z jakimi zimami mamy do czynienia. Guma wykorzystywana do produkcji opon zimowych jest bardziej miękka, zatem jeśli zima nie jest zbyt "zimowa" i jeździmy głównie po suchym asfalcie, zużycie również będzie szybsze niż w przypadku jazdy na mokrych, czy też ośnieżonych drogach.

Zużycie opon może być uwarunkowane nie tylko głębokością bieżnika, ale także nieregularnym poziomem zużycia, widocznymi uszkodzeniami lub pęknięciami. Niektóre z efektów zużycia nie są widoczne na pierwszy rzut oka, ale ich objawy pojawiają się np. podczas jazdy. Jak rozpoznać, że opony nadają się do wymiany? Oto kilka objawów:

• nieregularne zużycie na środku, po bokach lub wyząbkowany bieżnik - powodowane przez zużyte zawieszenie, nieprawidłowe ustawienie zawieszenia lub niewłaściwą geometrię kół;
• pęknięcia - mogą wystąpić wskutek gwałtownego uderzenia podczas szybkiej jazdy;
• wybrzuszenie - jest spowodowane zerwaniem kordów wewnątrz osnowy, czyli konstrukcji szkieletu opony;
• przecięcie lub przebicie - najczęściej wynika z najechania na gwóźdź lub ostry kamień
• przecięcie lub przyszczypnięcie boku opony - zwykle spowodowane niewłaściwym najechaniem na krawężnik
• spękanie bieżnika - powodem może być wiek opony, a także niewłaściwe użytkowanie - np. jazda na zimowych oponach w lecie

Większość z tych objawów zużycia powoduje konieczność wymiany opon na nowe. Niewielkie przebicia - zwłaszcza te na bieżniku opony - można naprawić u wulkanizatora, jednak należy pamiętać, że nawet krótka jazda na "kapciu" może spowodować uszkodzenie konstrukcji opony i sprawić, że nie nadaje się ona do naprawy.

Na każdej oponie możemy znaleźć tzw. numer DOT, który podaje datę produkcji danej opony. Zwykle ta informacja znajduje się na bocznej ścianie opony i składa się z czterech cyfr - pierwsze dwie opisują rok produkcji opony, a pozostałe dwie tydzień w którym została wyprodukowana. Jeśli więc w polu DOT widnieje numer 0728 oznacza to, że opona została wyprodukowana w 28 tygodniu 2007 roku. Opony starsze niż 10 lat to właściwie odpady, bez względu na to ile bieżnika jeszcze pozostało. 

Stare lub zużyte opony oznaczają przede wszystkim znaczne pogorszenie przyczepności podczas jazdy lub hamowania, a co za tym idzie obniżenie poziomu bezpieczeństwa. Duże zużycie bieżnika może powodować wydłużenie drogi hamowania nawet o 50 procent, a także pogorszenie przyczepności w zakrętach - większą podatność na poślizgi, z których trudniej jest wyprowadzić samochód. Dodatkowo podczas jazdy w deszczu zużyte opony mają większą podatność na zjawisko aquaplanningu, czyli utraty kontaktu koła z asfaltem na skutek tworzenia się klina wodnego. Bieżnik nie nadąża wtedy z odprowadzeniem dużej ilości wody, która tworzy klin i wpycha się pod koło powodując całkowitą utratę przyczepności i kontroli - auto "ślizga się po wodzie". 

W nowych oponach bieżnik ma nawet około 8 mm wysokości - w zależności od typu opony, jej przeznaczenia a nawet producenta. Z czasem bieżnik ulega ścieraniu i zużyciu, przez co jego głębokość (wysokość) się zmniejsza, a właściwości opony ulegają stopniowemu pogorszeniu. Każda opona ma pomiędzy lamelkami bieżnika tzw. kontrolki zużycia - wybrzuszenia, które pokazują na jakim etapie zużycia jest opona. W większości przypadków w oponie znajdziemy kontrolkę pokazującą połowę wysokości bieżnika, a obowiązkową kontrolką jest ta pokazująca minimalną dozwoloną wysokość bieżnia. 

Zgodnie z obowiązującymi przepisami minimalna wysokość bieżnika to 1,6 mm. Gdy opona osiągnie tę granicę należy ją wymienić, ale warto pamiętać, że to naprawdę graniczna wysokość i warto opony wymieniać nieco wcześniej - opony o tak mocno zużytym bieżniku nie zapewniają bezpieczeństwa w takim stopniu jak powinny. 

Warto pamiętać, że podczas kontroli drogowej policjant może sprawdzić między innymi stan naszych opon. Policjant zwróci uwagę na:

• kształt bieżnika 
• głębokość bieżnika
• rozmiar opon;
• stan i jakość ogumienia, np. pęknięć;
• homologację opon (np. slicki czy opony z kolcami nie są dozwolone na polskich drogach).

Za co możemy dostać mandat w przypadku niewłaściwych lub zużytych opon?

• opony bez homologacji drogowej lub zabronione na polskich drogach (np. slicki lub opony z kolcami) - 100 zł mandatu .
• nadmiernie zużyte opony - poniżej 1,6 mm bieznika - do 3000 zł mandatu i zabrany dowód rejestracyjny

Do niedawna kara za zużyte opony wynosiła do 500 zł jednak teraz za złamanie art. 97 kodeksu wykroczeń, czyli "wykroczenie przeciwko innym przepisom" kara wzrosła do maksymalnie 3000 zł. 

Jeśli twoje opony są wiekowe, ale nie noszą wspomnianych wyżej śladów nadmiernego zużycia i mają odpowiednią homologację –policjant nie wystawi mandatu, ale z pewnością zasugeruje ich wymianę, bowiem jazda na takich oponach jest po prostu niebezpieczna. Podobnie w przypadku kiedy jeździmy na oponach zimowych w lecie - taka decyzja należy do nas i jazda na zimówkach w lecie nie jest niezgodna z prawem, jednak ma wpływ na bezpieczeństwo podczas jazdy.