Mandat za wyprzedzenie radiowozu. Sprawdź, kiedy nie grozi ci kara

Spora część zmotoryzowanych widząc na drodze jadący radiowóz natychmiast zwalnia, rezygnując z wyprzedzania nawet w sytuacji, gdy przepisy na to pozwalają i nie dojdzie do przekroczenia dopuszczalnej prędkości. Obowiązujące w Polsce prawo w sposób bardzo jasny reguluje, jakie pojazdy i w jakich przypadkach uznawane są za pojazdy uprzywilejowane, którym należy umożliwić jak najszybszy przejazd. Niespełnienie jednego z wymagań natychmiast sprawia, że kierowcy mogą wyprzedzić jadący na sygnale radiowóz, karetkę pogotowia czy wóz strażacki i nie zostaną ukarani mandatem karnym.

Zgodnie z prawem, aby pojazd został uznany za uprzywilejowany, musi przede wszystkim należeć do jednej z uprawnionych służb (np. policja, straż pożarna czy pogotowie ratunkowe), a także w czasie jazdy zobowiązany jest do używania sygnałów świetlnych i dźwiękowych oraz włączenia światła mijania lub drogowych.

Definicja pojazdu uprzywilejowanego została zawarta w art. 2 ust. 38 ustawy Prawo o ruchu drogowym i brzmi następująco:

„Pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami mijania lub drogowymi; określenie to obejmuje również pojazdy jadące w kolumnie, na której początku i na końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego.” 

---

W art. 9 ustawy Prawo o ruchu drogowym możemy przeczytać, że każdy uczestnik ruchu, a także inne osoby znajdujące się na drodze, są zobowiązani do ułatwienia przejazdu pojazdu uprzywilejowanego poprzez usunięcie się z drogi lub zatrzymanie się w razie potrzeby. Stojąc w korku, należy zjechać maksymalnie do krawędzi jezdni lub wjechać na pas zieleni czy zjechać na pobocze. Zabrania się wykonywania gwałtownych ruchów, które mogą stworzyć zagrożenie, a także wyprzedzania w obszarze zabudowanym, za co ustawodawca przewidział mandat w wysokości 1 tys. zł oraz 10 punktów karnych. W przypadku recydywy, czyli ponownego popełnienia tego samego wykroczenia w okresie 2 lat, wysokość mandatu wzrasta do 2 tys. zł.

Aby samochód stał się pojazdem uprzywilejowanym, musi spełnić wszystkie określone warunki. Niespełnienie jednego z tych wymagań natychmiast sprawia, że pojazd nie jest uznawany za pojazd uprzywilejowany, więc kierowcy nie mają obowiązku zjeżdżania z drogi ani ustępowania pierwszeństwa w celu umożliwienia szybszego dojazdu do zdarzenia. Jeżeli zatem policyjny radiowóz, samochód straży miejskiej, straży granicznej, służby celnej, BOR, ITD czy innych służb jedzie z włączonymi „kogutami”, ale nie ma włączonych sygnałów dźwiękowych - jest to zwykły pojazd. Zakaz wyprzedzania pojazdów uprzywilejowanych wówczas nie obowiązuje.

Przepisy zabraniają wyprzedzania pojazdów uprzywilejowanych jedynie w obszarze zabudowanym, co ma związek ze sporym natężeniem ruchu, chodnikami, pieszymi i rowerzystami, a także sygnalizatorami świetlnymi. Tego typu pojazdy poruszają się z dużą prędkością, więc wyprzedzanie byłoby wyjątkowo niebezpieczne. Poza obszarem zabudowanym nie ma takiego zakazu, więc manewr wyprzedzania można wykonać na przykład na drodze ekspresowej czy autostradzie, natomiast zawsze w granicach obowiązujących przepisów.

Dokładne wyjaśnienie przepisów regulujących pojazdy uprzywilejowane nie powinno pozostawiać żadnych złudzeń w kwestii ich identyfikowania oraz możliwości wyprzedzania. Na drogach jednak bardzo często możemy spotkać się z najróżniejszymi samochodami osobowymi, busami czy ciężarówkami, które używają pomarańczowego oświetlenia ostrzegawczego. Zarówno pojazdy pomocy drogowej, pogotowia technicznego, śmieciarki, czy inne, nie są jednak pojazdami uprzywilejowanymi. Korzystać z pomarańczowych kogutów muszą pojazdy wykonujące na drodze prace porządkowe lub modernizacyjne, ale także te, które mogą zagrażać bezpieczeństwu ruchu drogowego ze względu na swoje gabaryty czy przewożony towar.