Kto może zatrzymać za przekroczenie prędkości? Uważaj na "krokodyle"

Policja, rzecz jasna, ma najszersze kompetencje w zakresie kontroli ruchu drogowego. Policjanci mogą wydawać polecenia i sygnały dosłownie każdemu uczestnikowi ruchu drogowego - czy to pieszemu, czy kierującemu pojazdem, motocyklem, rowerem a nawet jadącemu konno.

Przepisy precyzują, że także inne służby mogą kontrolować kierowców. Jedną z nich jest Straż Graniczna, której uprawnienia są zbliżone do policyjnych, z tym że Straż Graniczna nie ma prawa karać za przekroczenia prędkości. Podobne kompetencje posiada Służba Celno-Skarbowa, której funkcjonariusze skupiają się przede wszystkim na kontroli paliwa, przewożonych towarów i dokumentów. Ewentualne mandaty, które mogą wystawić funkcjonariusze tej służby, nie dotyczą wykroczeń drogowych.

Inspekcja Transportu Drogowego, popularnie zwana „krokodylami”, również dysponuje szerokimi uprawnieniami. ITD ma prawo zatrzymać każdy pojazd, choć największe uprawnienia ma w odniesieniu do pojazdów przewożących towary lub osoby. Kierowca osobówki również może zostać zatrzymany i ukarany przez ITD, jeśli wykroczenie zostało zarejestrowane przez fotoradar, kamerę lub ręczny miernik prędkości. Inspektorzy ITD mają prawo interweniować także w przypadku poważnego naruszenia przepisów ruchu drogowego lub spowodowania zagrożenia bezpieczeństwa na drodze.

Inspektorzy ITD używają do pomiaru prędkości nieoznakowanych BMW 330i xDrive, wyposażonych w laserowe mierniki prędkości. Mobilne kontrole, prowadzone z wykorzystaniem nieoznakowanych radiowozów, stanowią uzupełnienie systemu. Po dokonaniu pomiaru prędkości inspektor ITD, tak samo jak policjant, zatrzymuje kierowcę, informuje go o popełnionym wykroczeniu i wystawia mandat.

Podczas kontroli drogowej, niezależnie od tego, która służba ją przeprowadza, kluczowe jest zachowanie spokoju i współpraca z funkcjonariuszem. Kontrola drogowa może zdarzyć się każdemu kierowcy, niezależnie od tego, czy przestrzega on przepisów.

Policjant ma prawo zatrzymać do kontroli drogowej absolutnie każdy pojazd, który porusza się po drodze publicznej, jeśli istnieje podejrzenie popełnienia wykroczenia lub przestępstwa, albo w ramach prowadzonych akcji, na przykład „trzeźwy poranek”.

Najczęstsze powody kontroli drogowej to:

• Złamanie przepisów ruchu drogowego, takie jak przekroczenie dopuszczalnej prędkości, nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu, jazda niewłaściwym pasem ruchu.
• Wygląd pojazdu lub zachowanie kierowcy, które może sugerować, że kierowca jest pod wpływem alkoholu lub narkotyków, albo że samochód został ukradziony.
• Zignorowanie znaków drogowych przez kierowcę, na przykład niezastosowanie się do znaku „Stop”.
• Stan techniczny pojazdu, który budzi zastrzeżenia, na przykład widoczne uszkodzenia opon, niesprawne światła.
• Kontrola obowiązkowego wyposażenia pojazdu, takiego jak gaśnica i trójkąt ostrzegawczy.

Przede wszystkim, należy zmniejszyć prędkość i zatrzymać się w bezpiecznym miejscu, wyłączyć silnik i włączyć światła awaryjne. Z samochodu należy wysiąść dopiero na wyraźne polecenie funkcjonariusza. Podczas kontroli należy trzymać ręce na kierownicy, okazywać dokumenty, których zażąda funkcjonariusz, a jeśli funkcjonariusz poprosi o poddanie się badaniu trzeźwości, należy to zrobić. Nie należy wdawać się w dyskusje z funkcjonariuszem, a w razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących jego działań, poprosić o okazanie legitymacji służbowej.

Funkcjonariusz ma prawo zażądać od kierowcy określonych dokumentów, takich jak dowód osobisty, prawo jazdy, dowód rejestracyjny i polisę OC. Obecnie, dzięki Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK), informacje o ważności ubezpieczenia lub przeglądu kontrolujący może sprawdzić w radiowozie, zatem nie trzeba ich mieć przy sobie.

W sytuacji podejrzenia, że kierowca prowadzi pojazd pod wpływem alkoholu, funkcjonariusz może zażądać badania trzeźwości. Kierowca ma prawo odmówić badania alkomatem, ale musi liczyć się z tym, że wtedy zostanie przewieziony do szpitala w celu pobrania krwi. Odmowa badania skutkuje bowiem uzasadnionym podejrzeniem, że kierowca prowadzi pojazd „pod wpływem”.