Czy w czasie wyprzedzania można przekroczyć prędkość?

Nieprawidłowe wyprzedzanie jest jednym z najczęstszych powodów wypadków drogowych w Polsce. Choć wyprzedzanie to jeden z najczęściej wykonywanych manewrów na drodze, wielu kierowcom wciąż stwarza wiele kłopotów. O ile większość nie ma problemu podczas wyprzedzania na drodze wielopasmowej (choć zdarzają się i tacy), o tyle wyprzedzanie na drodze dwukierunkowej o jednym pasie ruchu w każdą stronę już tak.

Sam manewr wyprzedzania powinien trwać jak najkrócej, a jego wykonanie powinno być zdecydowane, po wcześniejszym upewnieniu się, że możemy wyjechać na lewy pas nie stwarzając zagrożenia na drodze. Sugerując się możliwie jak najszybszym wykonaniem manewru wielu kierowców przekracza dopuszczalną na danej drodze prędkość. Są oni przekonani że prawo dopuszcza takie chwilowe zwiększenie prędkości aby manewr wykonać bezpiecznie. Logika podpowiada, że to słuszne rozumowanie, jednak czy jest zgodne z prawem? Co na to policja?

Choć chwilowe zwiększenie prędkości ponad dopuszczalny limit podczas wyprzedzania wydaje się jak najbardziej sensowne, przepis mówią jednak coś innego. Kierowcę wyprzedzającego samochodu obowiązują takie same przepisy jak innych uczestników ruchu drogowego - także ograniczenia prędkości. Co za tym idzie, wyprzedzając inny samochód powinniśmy stosować się do ograniczeń prędkości na danej drodze i jeśli znacząco przekroczymy prędkość i natkniemy się na kontrolę drogową, załapiemy się na mandat.

Właściwie oznacza to, że jeśli kierowca przed nami jedzie z maksymalną dopuszczalną prędkością nie powinniśmy go wyprzedzać, tylko jechać za nim. A co jeśli jest ograniczenie do 90 km/h, a samochód jadący przed nami jedzie 88 km/h? Według przepisów, możemy go wyprzedzić, ale jadąc maksymalnie 90 km/h, co de facto oznacza, że manewr wyprzedzania będzie trwał wieczność.

W takiej sytuacji nie ma mowy o szybkim i bezpiecznym manewrze wyprzedzania - na lewym pasie spędzimy naprawdę długie chwile, ale tak jak napisaliśmy powyżej - kierowca wyprzedzającego samochodu nie zyskuje żadnych dodatkowych przywilejów podczas wyprzedzania, zatem musi stosować się do ogólnych zapisów kodeksu drogowego.

Jeśli znajdziemy się w takim położeniu i będziemy chcieli wyprzedzić jadący przed nami samochód, pozostaje nam czekać na właściwy moment, kiedy sytuacja na drodze pozwoli nam poświęcić więcej czasu na manewr wyprzedzania. Jeśli zdecydujemy się na złamanie przepisów, powinniśmy liczyć się z mandatem - tym surowszym, im bardziej przekroczymy prędkość. Sam fakt wyprzedzania innego pojazdu nie będzie żadnym argumentem dla policjanta. Tak prezentuje się aktualny taryfikator mandatów za przekroczenie dopuszczalnej prędkości:

• do 10 km/h - 50 zł, 1 pkt karny
• od 11 km/h do 15 km/h - 100 zł, 2 pkt. karne
• od 16 km/h do 20 km/h - 200 zł, 3 pkt. karne
• od 21 km/h do 25 km/h - 300 zł, 5 pkt. karnych
• od 26 km/h do 30 km/h - 400 zł, 7 pkt. karnych
• ponad 30 km/h - 800 zł (recydywa 1600 zł), 9 pkt. karnych
• ponad 40 km/h - 1000 zł (recydywa 2000 zł), 11 pkt. karnych
• ponad 50 km/h - 1500 zł (recydywa 3000 zł), 13 pkt. karnych
• ponad 60 km/h - 2000 zł (recydywa 4000 zł), 14 pkt. karnych 
• ponad 70 km/h - 2500 zł (recydywa 5000 zł), 15 pkt. karnych

Wykonanie manewru wyprzedzania, to nie tylko włączenie kierunkowskazu, zjechanie na lewy pas i dodanie gazu. Zanim zdecydujemy się na wykonanie manewru powinniśmy wykonać kilka czynności, które pozwolą nam upewnić się, że manewr możemy wykonać bezpiecznie:

• decydując się na wyprzedzanie powinniśmy upewnić się, czy na drodze panuje odpowiednia widoczność i czy po wykonaniu manewru będziemy mieli miejsce aby bezpiecznie powrócić na prawy pas 
• przed wykonaniem manewru powinniśmy sprawdzić, czy kierowca jadący za nami również nie rozpoczął manewru wyprzedzania (lub nie sygnalizuje takiego zamiaru) i czy lewy pas jest wolny. 
• zwróćmy uwagę na to, czy pojazd poruszający się przed nami, który zamierzamy wyprzedzić, nie zasygnalizował chęci zmiany pasa lub kierunku ruchu.
• Przed zjechaniem na lewy pas w celu wyprzedzenia powinniśmy upewnić się czy mamy dostateczną widoczność do przodu, a także czy z przeciwnego kierunku nie nadjeżdża żaden pojazd. Jeśli tak, ważna jest prawidłowa ocena odległości i jego prędkości w celu określenia czy mamy wystarczająco miejsca i czasu na wykonanie manewru wyprzedzania i bezpieczny powrót na swój pas

Kiedy już upewnimy się, że możemy bezpiecznie wykonać manewr, powinniśmy zasygnalizować go właściwym kierunkowskazem i rozpocząć wyprzedzanie. Wyprzedzać powinniśmy zachowując bezpieczną odległość od innych pojazdów, uważnie obserwować otoczenie i zachować szczególną ostrożność. Manewr kończymy sygnalizując zmianę pasa i zjeżdżając na prawy pas, dbając o to aby nie spowodować zagrożenia dla pojazdów wyprzedzanych i jadących przed nami.

Bezpieczeństwo manewru wyprzedzania zależy przede wszystkim od prawidłowej oceny sytuacji na drodze i podejmowania odpowiednich decyzji. Być może właśnie z tymi "warunkami" problem ma tak wielu kierowców - tylko w 2022 nieprawidłowe wyprzedzanie było przyczyną aż 928 wypadków, w których zginęło aż 153 osoby.