Jeśli się pojawi, nie gaś silnika. Ta kontrolka oznacza kosztowny problem

Zdecydowana większość nowoczesnych samochodów z silnikiem Diesla posiada filtr cząstek stałych, czyli DPF. Wprowadzenie go wymusiła unijna dyrektywa dotycząca norm emisji spalin Euro 4, która została wprowadzona w 2006 r. Zmiany były na tyle restrykcyjne, że producenci musieli bardzo szybko znaleźć nowy sposób na dodatkowe oczyszczanie spalin i zmniejszenie emisji szkodliwych substancji oraz sadzy powstałych w wyniku niepełnego spalania paliwa w silniku.

Oczywiście nic nie może być zbyt proste i na rynku pojawiło się kilka rodzajów filtra cząstek stałych. Nie zmienia to jednak faktu, że funkcja wszystkich jest taka sama - odpowiadają za dopalanie spalin w bardzo wysokiej temperaturze. Wyróżniamy dwa rodzaje stosowane w autach z silnikiem Diesla:

• DPF - suchy filtr, który do dopalania i oczyszczania spalin wykorzystuje temperaturę około 700°C.
• FAP - tzw. mokry filtr, to rozwiązanie stosowane głównie przez koncern PSA/Stellantis. Do wypalania zanieczyszczeń wykorzystuje specjalny płyn, który pozwala obniżyć temperaturę potrzebną do oczyszczania spalin do około 300°C. Dzięki takiemu rozwiązaniu samochody wyposażone w FAP lepiej radzą sobie w miejskich warunkach - filtr zapycha się wolniej i bardziej regularnie się wypala, jednak FAP wymaga regularnego dolewania płynu raz na kilkadziesiąt tysięcy kilometrów.

Natomiast GPF stosowany jest w pojazdach z jednostką benzynową pod maską. To rodzaj suchego filtra, który działa na takiej samej zasadzie jak DPF. Co ciekawe, pojawił się znacznie później, bo w 2014 r. został wprowadzony w samochodzie Mercedes S500, a na listę wyposażenia obowiązkowego trafił dopiero w 2018 r.

Kłopotów z filtrem cząstek stałych raczej nie powinny mieć osoby, które pokonują duże dystanse na autostradach, ponieważ to dla DPF są idealne warunki do skutecznego działania - filtr osiąga odpowiednią temperaturę do spalania zanieczyszczeń. Nie zapycha się dzięki temu sadzą i działa prawidłowo przez dziesiątki tysięcy kilometrów.

Jeżeli jednak głównie jeździmy po mieście, to DPF staje się utrapieniem - poprzez brak osiągnięcia temperatury roboczej dopalanie spalin jest utrudnione i filtr zapycha się. Aby uniknąć kosztownej regeneracji większość samochodów posiada możliwość przeprowadzenia procesu jego wypalania - zazwyczaj o takiej konieczności informuje stosowna kontrolka pojawiająca się na desce rozdzielczej.

Proces wypalania DPF nie jest niczym szczególnym, a wymaga od kierowcy jazdy na dystansie kilkudziesięciu kilometrów ze stałą prędkością, co ma pozwolić filtrowi osiągnąć temperaturę roboczą oraz wypalić zanieczyszczenia. W poszczególnych modelach wytyczne są różne, ale zazwyczaj wymagana jest jazda z prędkością obrotową powyżej 2500 obr./min.

Niezbędne zatem będzie udanie się na autostradę, gdzie nie trzeba się nad wyraz skupiać na utrzymaniu jednostajnej prędkości, a sam proces wypalania jest niemalże niezauważalny. Z kolei w autach z filtrem FAP lub GPF procedura jest jeszcze łatwiejsza i uruchamia się automatycznie po przejechaniu 2-3 tys. km w mieście lub 15-20 tys. km w trasie. Co ciekawe, oczyszczanie tych dwóch filtrów możliwe jest nawet w mieście, ponieważ FAP potrzebuje znacznie niższej temperatury do rozpoczęcia wypalania, a benzynowe jednostki wyposażone w GPF już nominalnie osiągają wyższe temperatury spalin.

Pierwsze objawy zapchanego filtra DPF pojawiają się, gdy zapełni się w ponad 80 proc. pojemności. To właśnie wtedy pojawia się kontrolka, która informuje o konieczności przeprowadzenia procedury wypalania. Najbardziej zauważalnymi objawami zapchanego DPF są wyraźny spadek mocy, dławienie się jednostki napędowej, ospałe wkręcanie się na obroty czy brak reakcji na gaz. W skrajnych przypadkach samochód może przejść w tryb awaryjny i możliwa będzie dalsza jazda tylko z niewielką prędkością. W takim przypadku przeprowadzenie procesu wypalania będzie niemożliwe i konieczna będzie wizyta w serwisie, który zajmuje się filtrami cząstek stałych.

Koszt czyszczenia filtra DPF oscyluje zazwyczaj w okolicy 600-1000 zł. Sposobów jest kilka - warsztaty mogą skorzystać z procedury wypalania na postoju przy wykorzystaniu komputera diagnostycznego lub kompletnie go zdemontują, aby wyczyścić go przy użyciu specjalistycznej chemii.

Znacznie droższa będzie jego wymiana, jeżeli wyczyszczenie okaże się niemożliwe. Najtańsze zamienniki filtra DPF kosztują około 3 tys. zł, a jeśli mamy samochód wyższej klasy i zdecydujemy się na oryginalną część z ASO, możemy zapłacić nawet ponad 10 tys. zł. Dla przykładu filtr DPF do popularnego VW Passata B8 2.0 TDI to wydatek około 5 tys. zł. Do kosztu zakupu należy oczywiście doliczyć jeszcze koszty wymiany.