Strefa Czystego Transportu do likwidacji? Jest inicjatywa mieszkańców

Przepisy o tzw. Strefie Czystego Transportu (SCT) w Krakowie zostały uchwalone przez Radę Miasta na wniosek prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego w listopadzie 2022 roku. "Za" głosowali praktycznie wszyscy radni, poza klubem PiS. 

Krytycy nowych rozwiązań wskazywali, że uchwała jest zbyt drastyczna (m.in. od początku ma obowiązywać w granicach całego miasta), pojawiały się również wątpliwości natury konstytucyjnej - chodzi o ograniczenie prawa własności. 

Prawnicy wskazywali, że mieszkańcom zabroni się używania samochodów, które miały homologację, zostały legalnie dopuszczone do ruchu i sprzedane w Polsce, a także przeszły badania techniczne.

W efekcie uchwała została zaskarżona do wojewody małopolskiego Łukasz Kmity. Ten uznał, że radni w uchwale w niewystarczający sposób określili granice strefy (teoretycznie ma ona obejmować Kraków w granicach administracyjnych, ale ma istnieć szereg wyłączeń, jak obwodnica miasta czy dojazdy do parkingów Park & Ride), ale też nie zawarli informacji na temat sposobu organizacji ruchu w strefie.

Wojewoda uznał również, że prezydent Krakowa ani radni miejscy nie mają uprawnień ani do określania zasady ruchu w strefie ani granic samej strefy, a także podniósł inną ważną kwestię - "ingerencji w sferę konstytucyjnych praw i wolności, takich jak wolność człowieka, wolność poruszania się, równość wobec prawa czy własność - naruszającą zasadę proporcjonalności, gdyż zamierzone efekty generują zbyt wielkie ciężary ponoszone przez obywateli".

Na tej podstawie wojewoda skierował uchwałę wprowadzającą strefę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, który będzie musiał ocenić jej legalność.

Ale to nie wszystko. Rośnie świadomość krakowian na temat tego, że urzędnicy chcą zakazać im używania samochodów (sam urząd miasta podał, że po wprowadzeniu strefy prawo wjazdu do niej straci około 100 tysięcy samochodów) i zaczął rosnąć opór wobec tego rozwiązania.

W mieście powstał Komitet "Kraków dla kierowców", który podjął inicjatywę, której celem jest uchylenie przepisów o wprowadzeniu strefy czystego transportu. 

Jak informują, jego twórcy, "przytoczona uchwała zawiera wiele błędów prawnych i zapisów szkodliwych dla mieszkańców Krakowa, godzących w ich prawo własności i prawo do poruszania się. Uchwała uderza głównie w mieszkańców mniej zamożnych, którzy zostaną de facto pozbawieni możliwości korzystania ze swoich starszych aut. Ponadto uchwała uderza w osoby mieszkające na obrzeżach Krakowa i mające utrudniony dostęp do komunikacji miejskiej. Biorąc pod uwagę powyższe, zasadnym jest jej uchylenie."

Inicjatywa jest przedsięwzięciem oficjalnym, projekt uchwały likwidującej przepisy o SCT znalazł się już na stronach Biuletynu Informacji Publicznej Miasta Krakowa. Poprzeć można go online (https://www.bip.krakow.pl/obiu/2023/120), nie trzeba być mieszkańcem Krakowa, trzeba jednak posiadać podpis zaufany.

W pierwszym etapie wprowadzania SCT, od 1 lipca 2024 do 30 czerwca 2026, do miasta nie wjadą samochody najstarsze, tj. około i ponad 30-letnie. Pojazdy zarejestrowane po raz ostatni przed 1 marca 2023 będą podlegały łagodniejszym ograniczeniom. Do Krakowa wjadą pojazdy zasilane benzyną/LPG o minimalnej normie Euro 1, a w przypadku aut z silnikami Diesla - o minimalnej normie Euro 2. 
                                                                                                                                                                                                                                              
Auta zarejestrowane ostatni raz po 1 marca 2023 r. będą podlegały surowszym ograniczeniom - czyli będą musiały spełniać normę Euro 3 dla pojazdów zasilanych benzyną/LPG, a w przypadku diesli - normę Euro 5.

Od 1 lipca 2026 r. wszystkie pojazdy, niezależnie od daty ostatniej rejestracji, podlegać będą tym samym wymogom, Do SCT nie wjadą samochody benzynowe niespełniające wymogów emisyjnych Euro 3 (auta wyprodukowane przed 2000 r.) oraz samochody z silnikiem Diesla niespełniające wymogów emisyjnych Euro 5 (auta wyprodukowane przed 2010 r.).

Zdaniem krakowskich urzędników, jeśli Strefa Czystego Transportu w obecnej formie wejdzie w życie, mieszkańcy Krakowa będą musieli wymienić 100 tys. samochodów. Jak mówił wiceprezydent Andrzej Kulig, tych samochodów nie trzeba złomować, można je... sprzedać osobom spoza Krakowa.