Rewolucja w prawach jazdy. Każdy kierowca będzie musiał zrobić badania

Przypomnijmy, że pod koniec 2023 roku przedstawiciele krajów Unii Europejskiej, debatowali nad propozycją Komisji Europejskiej, dotyczącej obowiązkowych badań lekarskich dla seniorów posiadających prawo jazdy. Projekt nowelizacji przepisów zakładał, że osoby po 70. roku życia miałyby poddawać się badaniom lekarskim co 5 lat. Jeśli weryfikacja stanu zdrowia nie zakończyłaby się pozytywnie, kierowca automatycznie traciłby uprawnienia.

Pomysł taki spotkał się ze zdecydowanym sprzeciwem ministrów transportu państw członkowskich. Uznano, że proponowany zapis prowadzić może do dyskryminacji i wykluczenia komunikacyjnego seniorów, co wobec starzejącej się populacji UE stanowić może poważny problem. W toku dyskusji zwracano uwagę, że dzisiejsi 70-latkowie często są w stanie prowadzić bardzo aktywny tryb życia, więc obarczanie ich dodatkowymi obowiązkami nosi znamiona dyskryminacji. Wielu przedstawicieli państw członkowskich zwracało też uwagę, że wskazywanie na kwestie bezpieczeństwa drogowego jest "błędnie ukierunkowane". Ze statystycznego punktu widzenia kierowców w tej grupie wiekowej uznać można bowiem za wzorowych uczestników ruchu drogowego.

Ostatecznie pomysł został odrzucony, a przynajmniej założenie, że obowiązkowym badaniom powinni być poddawani tylko starsi kierowcy.

Sprawa obowiązkowych badań dla kierowców ma być ponownie dyskutowana w lutym. Do Parlamentu Europejskiego trafi zmieniony projekt dyrektywy, zgodnie z którym obowiązek przeprowadzania badań lekarskich ma obejmować wszystkich kierowców, bez względu na wiek. Wcześniejszy zapis mówiący o tym, że państwa członkowskie "mają mieć możliwość wprowadzenia obowiązkowych badań lekarskich" zastąpił taki mówiący, iż państwa członkowskie "powinny wprowadzić obowiązek badań lekarskich".

Jednocześnie zmieniono zapis mówiący o przeprowadzaniu badań okresowych co 5 lat. Według obecnego projektu, wizyta u lekarza byłaby konieczna podczas występowania o nowy blankiet prawa jazdy, co należy robić maksymalnie co 15 lat. Od 2013 roku bowiem nie wydaje się już bezterminowych praw jazdy, a jedynie takie ważne najwyżej przez właśnie 15 lat.

Obowiązek przeprowadzania badań lekarskich przez wszystkich kierowców z pewnością wzbudzi sporo kontrowersji. Wywołał je już sam fakt, że kierowcy posiadający bezterminowe prawa jazdy, będą musieli wymienić je na takie ważne tylko przez 15 lat. Jedną z podstawowych zasad prawa jest to, że nie działa ono wstecz, a przymus zmiany blankietu bezterminowego, na taki którego wzór nie przewiduje "bezterminowości", a maksymalny okres ważności to 15 lat, wygląda jak właśnie działanie prawa wstecz.

Obowiązkowa wymiana bezterminowych praw jazdy odbędzie się w latach 2028-2033, ale od początku kierowcy byli uspokajani, że będzie to jedynie prosta formalność. "Dożywotnie" prawo jazdy oznacza, że wobec kierującego nie stwierdzono żadnych zastrzeżeń zdrowotnych ograniczających predyspozycje do prowadzenia pojazdów, więc miało chodzić jedynie o wymianę blankietu, podobnie jak wymienia się dowody osobiste czy paszporty.

Nowe plany unijnych urzędników miałyby to zmienić i wymiana prawa jazdy nie byłaby już tylko formalnością, ale wymagała każdorazowego otrzymania zaświadczenia lekarskiego, potwierdzającego predyspozycje do prowadzenia samochodu. Ponownie mielibyśmy więc do czynienia z działaniem prawda wstecz. Trudno jednak kwestionować to, że priorytetem jest poprawa bezpieczeństwa na drogach, a jeśli nowe przepisy pozwolą na identyfikowanie kierowców, których stan zdrowia nie pozwala na prowadzenie pojazdów, to jest to zmiana w dobrym kierunku.