Jak poznać, że filtr DPF jest zapchany? Czy pomoże wypalenie?

Proces spalania nie przebiega idealnie. Powietrze z paliwem nie zawsze jest dobrze wymieszane a nagar na ściankach komory spalania chłodzi lub gasi płomień. Olej silnikowy obecny w komorze spalania "przysmaża" się i opuszcza ją wraz ze spalinami.

Teoretycznie spaliny powinny być mieszaniną gazów, ale są w nich też substancje płynne i stałe. Potocznie nazywamy je cząstkami stałymi. W komorach spalania, z węgla powstaje sadza, też cząstka stała. Jak gąbka nasącza się ona innymi cząstkami stałymi i toksycznymi, gazowymi składnikami spalin.

Cząstki stałe były zawsze w spalinach silników Diesla. W silnikach benzynowych, po wprowadzeniu bezpośredniego wtrysku paliwa, ich obecność w spalinach wzrosła i stała się również problemem.

Czarne zabarwienie spalinom nadaje sadza. W spalinach współczesnych silników, ona i inne cząstki stałe są za małe, aby je zobaczyć. Omijają zabezpieczenia fizjologiczne organizmu i wnikają przez skórę. 

Powodują choroby: 

• kardiologiczne, 
• centralnego układu nerwowego, 
• układu rozrodczego 
• nowotworowe.

Ilość emitowanych cząstek stałych zmniejszają filtry montowane w układzie wylotowym silników: 

• Diesla - filtry DPF (Diesel Partikel Filter), 
• benzynowych - filtry GPF (Gasoline Partikel Filter).

Są dwa rodzaje filtrów DPF - mokre lub suche. Aby filtr mógł odfiltrować nowe cząstki stałe, zatrzymane wcześniej muszą być usunięte przez wypalenie. Gdy spaliny silnika Diesla są chłodne (małe obciążenie silnika), nie jest to możliwe. Przy średniej temperaturze spalin część cząstek stałych wypala się. Aby usunąć wszystkie, w układach z filtrami "mokrymi" dodatek do paliwa obniża temperaturę wypalania cząstek stałych. W filtrach suchych konieczne jest zwiększenie temperatury spalin do 550 - 700 stopni Celsjusza, przez układ sterowania silnikiem.

W silnikach benzynowych łatwiejsze jest czyszczenie filtra GPF, bo wyższa jest maksymalna temperatura spalin. Przy niskich obciążeniach silnika można ją łatwo zwiększyć.

DPF i GPF zatrzymują również: popiół - produkt spalania dodatków do paliw, oleju silnikowego i biododatków oraz cząstki metali, z procesu zużycia silnika.

Filtrowi DPF nie sprzyjają krótkie jazdy miejskie. Wtedy nie jest czyszczony. Warto czasami przejechać 10-15 kilometrów ze stałą, wyższą prędkością, aby to umożliwić.

Jeżdżąc po mieście unikajmy silnego przyspieszania, szczególnie przy niskich obrotach silnika i hamujmy silnikiem. 

Jeśli samochód ma suchy DPF, wówczas do paliwa można okresowo dodać środek, który obniża temperaturę spalania cząstek stałych (oferują je na przykład firmy Liqui Moly, Motul, STP czy Tunap).

Używajmy olejów silnikowych rekomendowanych przez producenta samochodu lub wyższej klasy jakościowej.

Kierowcy nie powinni bagatelizować świecącej lub mrugającej pomarańczowej kontrolki w kształcie silnika (kontrolka MIL - check engine), nawet jeśli silnik pracuje prawidłowo.

Są usterki, o których kontrolka check engine nie informuje, ale powodują one szybsze zanieczyszczenie DPF-a. To  niesprawne świece żarowe, zużyte lub uszkodzone wtryskiwacze, uszkodzony/zanieczyszczony zawór recyrkulacji spalin, zużyta turbosprężarka i zużyte pierścienie tłokowe. Nadmierne zużycie oleju silnikowego jest szkodliwe dla DPF-a i GPF-a.

Rosnący poziom oleju silnikowego w silniku Diesla wskazuje na obecność w nim paliwa. Jest to spowodowane za często powtarzającym się nieudanym wypalaniem filtra DPF.

Objawami uszkodzenia filtrów cząstek stałych DPF lub GPF są obniżone osiągi silnika, trudności w jego uruchamianiu, nierówna praca silnika na biegu jałowym i wzrost zużycia paliwa.

Zapalona kontrolka DPF sygnalizuje kierowcy, że należy pomóc filtrowi cząstek stałych się wypalić. Należy wówczas postępować zgodnie z instrukcją obsługi samochodu. 

Radą może wesprzeć uczciwy serwis autoryzowany lub niezależny. Warto unikać uniwersalnych porad internetowych.

Gdy zapali się na przykład kontrolka świec żarowych, to oznacza, że trzeba niezwłocznie udać się to serwisu, by wyczyścić mocno zapchany filtr cząstek stałych DPF.

Najskuteczniejsze jest chemiczne czyszczenie wymontowanego DPF wraz z: 

• oceną stanu mechanicznego (pęknięcia, nadtopienia), 
• ważeniem (przed i po czyszczeniu) pomiarem oporu, jaki stawia płynącym spalinom. 

Takie czyszczenie usunie z niego cząstki stałe i popiół. Cena czyszczenia jest zależna od modelu i marki samochodu.

Filtr DPF to część eksploatacyjna - to oznacza, że zużywa się. Trwałość dobrze eksploatowanego DPF-u jest rzędu 150 do 200 tys. kilometrów. 

Jeśli trzeba wymienić filtr, wtedy można wybrać: 

• nowy z serwisu autoryzowanego (cena od kilku do nawet ponad dziesięciu tysięcy złotych), 
• nowy od markowego producenta, 
• regenerowany (z nowym wkładem), 
• używany (stan techniczny - zagadka).

Jeśli samochód był homologowany z filtrem cząstek stałych, czyli dopuszczony do sprzedaży i ruchu, to po jego demontażu nie może być eksploatowany. 

Niestety stacje kontroli pojazdów, policja, Inspekcja Transportu Drogowego i podobne służby w Europie, nie stwierdzą niesprawności lub braku filtra cząstek stałych na podstawie badania spalin.

Od połowy 2022 roku w Holandii i Belgii, a od początku 2023 roku w Niemczech, będą używane nowe urządzenia do badania spalin, które to umożliwią.