Jak dbać o akumulator samochodowy, by działał jak najdłużej?

W opinii kierowców utarło się, że fabryczne akumulatory potrafią wytrzymać najdłużej - niektóre nawet ponad 10 lat - a jeśli w końcu się zużyją i założymy zamiennik, pożyje on góra trzy do pięciu lat. Problem polega jedna nie na tym, że akumulator jest zamiennikiem, a na tym, że kierowcy zupełnie o niego nie dbają. A powinni wiedzieć, że są sposoby, aby wydłużyć życie akumulatora - wystarczy tylko kilka czynności.

Wystarczy wykonać tylko kilka prostych zabiegów, zwłaszcza przed zimą, a także w okresie wiosenno-letnim zanim temperatury znacząco nie urosną, a akumulator odwdzięczy się nam długowiecznym działaniem. Może wytrzymać nawet dziesięć lat!

Według ekspertów zima i lato, to okresy, które najbardziej dają się we znaki akumulatorom i to nie bez powodu. Oczywiście dla akumulatora najbardziej szkodliwe są duże wahania temperatur. Nie lubi zarówno tych skrajnie niskich, jak i skrajnie wysokich.

Według specjalistów od akumulatorów, powinniśmy ładować akumulator przynajmniej dwa razy do roku - właśnie przed okresem zimowym, a także przed okresem letnim. Szczególnie ważne jest to drugie ładowanie, czyli przed latem, bowiem jak przekonują to właśnie głównie wysokie temperatury szkodzą żywotności baterii bardziej niż niskie.

Naładowanie akumulatora przed wzrostem temperatur pozwoli wymieszać elektrolit, co zadziała antykorozyjnie i niejako regeneruje akumulator wzmacniając go przed nadchodzącym latem.

Jeśli akumulator już daje oznaki słabości - dochodzi w nim do samorozładowania, samochód ma problemy z odpaleniem - może się okazać że jest dla niego już zbyt późno, ale jeśli bateria jest w relatywnie dobrym stanie regularne ładowanie powinno dodatkowo wydłużyć jej żywotność.

Jeśli samochodu używasz głównie na krótkich dystansach może to oznaczać że jest on permanentnie niedoładowany, bowiem alternator nie zdąży naładować go do pełna jeśli pokonujesz tylko kilka kilometrów dziennie - na przykład jadąc do pracy lub na zakupy. Wtedy należy ładować go częściej - nawet co dwa-trzy miesiące.

Akumulator najlepiej ładować prostownikiem z inteligentnym procesorem, który sam oceni jaką mocą powinien go doładowywać. Jeśli nie, przyjmuje się zasadę, że maksymalna moc powinna stanowić jedną dziesiątą pojemności. Czyli jeśli mamy do czynienia z baterią o pojemności 72 Ah powinniśmy ładować go z maksymalną mocą 7,2 A.

Aby akumulator służył jak najdłużej musimy ograniczyć możliwe straty prądu na połączeniach, czyli klemach. Zaśniedziałe, utlenione lub luźno dokręcone klemy mogą być powodem "ucieczki" prądu z akumulatora i jeśli tego nie poprawimy, znacząco skrócą one żywotność baterii. Raz na pół roku przyjrzyj się klemom i sprawdź czy nie wymagają wyczyszczenia lub dokręcenia .

Dobrze jest również raz na pół roku skontrolować stan elektrolitu w akumulatorze. Jeśli akumulator jest prostej konstrukcji będziesz mógł odkręcić korki i przyjrzeć się zabarwieniu elektrolitu oraz temu czy ma właściwy poziom. Elektrolit powinien sięgać około 1-1,5 cm powyżej górnej krawędzi płyt akumulatora (powinny być w nim zanurzone). Poziom elektrolitu sprawdzaj oczywiście na płaskiej, poziomej powierzchni (najlepiej wyjąć baterię z auta, aby uniknąć błędu pomiaru jeśli nie stoi w poziomie).

Jeśli poziom elektrolitu w celach jest niższy i na przykład nie przykrywa płyt, możemy uzupełnić go dolewając wody destylowanej do odpowiedniego poziomu. Pamiętajmy aby nigdy nie dolewać kwasu! Po dolaniu wody destylowanej powinniśmy odstawić akumulator na co najmniej kilka godzin, aby elektrolit wymieszał się i osiągnął jednolitą formę.

Skoro mamy już odkręcone korki, warto przyjrzeć się również barwie elektrolitu wewnątrz akumulatora. Najlepiej jeśli elektrolit jest bezbarwny - wtedy zarówno poziom naładowania i jego obsługa przez alternator jest w porządku. Jeśli jego kolor jest brunatny oznacza to, że jest permanentnie niedoładowany - to zjawisko występuje stosunkowo często zwłaszcza w miejskich samochodach.

Czarny kolor to oznaka, że bateria była systematycznie przeładowywana, co może być spowodowane na przykład tym, że jest źle dobrana do silnika samochodu lub tym, że napięcie w układzie ładowania jest za wysokie, więc problem leży po stronie samochodu.

Dobrym pomysłem jest również sprawdzenie gęstości elektrolitu, ale do tego potrzebować będziemy odpowiednich narzędzi - albo profesjonalnego elektronicznego testera (kosztuje około 1000 zł), albo kosztującego zaledwie kilka złotych areometru - prostego urządzenia do sprawdzania elektrolitu.

Właściwa gęstość elektrolitu powinna wynosić 1,28 g/cm3. Gęstość mierzymy na każdej celi z osobna i porównujemy. Jeśli jest zbliżona do wartości 1,28 g/cm3, a we wszystkich celach wygląda podobnie, to znak, że akumulator jest w dobrym stanie.

Jeśli wartość jest poniżej wymienionej, ale na wszystkich celach równo oznacza to, że warto go doładować i sprawdzić ponownie. Jeśli wynik jest znacząco odchylony od idealnego, albo znacząco różni się na poszczególnych celach, może być to znak, że bateria niebawem wyzionie ducha i lepiej wymienić ją na nową.

Sprany akumulator powinien pokazywać na woltomierzu pomiędzy 12,7  a 12,8 V w spoczynku, czyli bez obciążenia baterii. Jeśli wskazania woltomierza pokazują poniżej 12,5 V może okazać się że bateria nadaje się do wymiany. 

Warto sprawdzić ją pod obciążeniem, ale z tym najlepiej poradzi sobie zewnętrzne urządzenie typu tester akumulatora lub tester obciążeniowy, który oceni stan baterii i jej sprawność pod obciążeniem.

Coraz popularniejsze w samochodach są baterie bezobsługowe, lub typu AGM stosowane coraz częściej w samochodach z systemem start-stop. Co prawda technologia akumulatorów litowo-jonowych i żelowych znana z motocykli nie jest popularna wśród samochodów (jeśli chodzi u urządzenia rozruchowe), ale AGM-y również są akumulatorami, przy których niewiele da się zrobić samemu, oprócz oczywistego naładowania.

 Baterie typu AGM są znacznie bardziej stabilne i odporne na różnice temperatur, a także wstrząsy, przez co coraz więcej producentów poleca je również jako zamienniki. Jeśli jednak odpowiednio zadbamy o konwencjonalny akumulator kwasowo-ołowiowy, on również może posłużyć nam przez długie lata.

Niektóre z powyższych czynności serwisowych, takie jak sprawdzanie gęstości, czy dolewanie wody destylowanej może przerastać i przerażać niektórych kierowców - wymagają one bowiem choć odrobiny wprawy i znajomości technicznej. 

Jeśli nie czujesz się na siłach, aby podejmować się bardziej skomplikowanych zadań, możesz ograniczyć się do regularnego ładowania akumulatora i wyczyszczenia oraz sprawdzenia klem od czasu do czasu.

Pamiętaj też, że na rynku dostępne są urządzenia multifunkcyjne w formie inteligentnych prostowników z mikroprocesorami, które nie tylko ładują akumulatory samodzielnie dobierając im prąd ładowania, ale też przywracają im niemal pełną sprawność. Oczywiście są niewielkie szanse, że uratują całkowicie zasiarczony i zużyty akumulator, ale co lepsze, kosztujące kilkaset złotych urządzenia potrafią wyciągnąć akumulatory z nie jednej opresji.