Co to jest MOP na autostradzie? Bez nich podróż to mordęga
MOP-y, czyli Miejsca Obsługi Podróżnych powstają przy autostradach i drogach ekspresowych. Dzielimy je na trzy kategorie, niektórymi MOP-ami zarządza GDDKiA, a innymi prywatni dzierżawcy. MOP-y służą do odpoczynku w czasie podróży, często mieści się na nich stacja benzynowa oraz restauracja czy plac zabaw. MOP-y powstają zgodnie z obowiązującymi przepisami, które jasno określają, gdzie mają się znajdować.
Skrót MOP może być dla niektórych enigmatyczny, ale chodzi o nic innego jak parking z infrastrukturą w postaci toalet, łazienek, czasem także stacji paliw i innych udogodnień dla kierowców, którzy podróżują autostradami i drogami szybkiego ruchu. Każdy MOP ma swoją nazwę, często identyczną z nazwą miejscowości, w pobliżu której się znajduje.
Według unijnego prawa MOP-y muszą znajdować się przy autostradach i drogach szybkiego ruchu nie rzadziej niż co 100 km. W praktyce, w przypadku polskich dróg, są one zlokalizowane co maksymalnie 40 km, a MOP-y ze stacjami paliw co maksymalnie 60 km, chyba, że budowa na danym odcinku jest niemożliwa z uwagi na trudne ukształtowanie terenu. Lokalizacja MOP-ów zależy od wielu czynników, w tym natężenia ruchu, warunków gruntowych czy przepisów prawnych.
Aby MOP-y możliwie dobrze spełniały swoje zadanie w umowach pojawiają się zapisy dotyczące takich detali, jak te, by miejsca parkingowe dla ciężarówek były zaprojektowane tak, by kabiny aut były zwrócone tyłem do drogi lub żeby na MOP-ach powstawały miejsca do odśnieżania ciężarówek. MOP-ów nie należy mylić z Obiektami i Urządzeniami Obsługi Uczestników Ruchu, czyli parkingami i stacjami paliw (często też świetnie wyposażonymi) wzdłuż dróg krajowych i w miastach.
Jak podaje GDDKiA “na koniec I kwartału 2023 roku, na sieci dróg krajowych funkcjonowało 319 Miejsc Obsługi Podróżnych, tj. 271 MOP-ów zarządzanych przez GDDKiA (161 o funkcji podstawowej oraz 110 o funkcji komercyjnej) oraz 40 MOP-ów zarządzanych przez koncesjonariuszy (18 o funkcji podstawowej oraz 22 o funkcji komercyjnej)." Obecnie (zgodnie z danymi z lipca 2024) liczba MOP-ów zwiększyła się do ponad 400.
Poza toaletami, sanitariatem, oświetleniem, miejscami parkingowymi czy miejscami do wypoczynku na MOP-ach coraz więcej jest miejsc ładowania dla pojazdów osobowych oraz hoteli, placów zabaw, a także restauracji czy wręcz sklepów. Niektóre MOP-y zapewniają miejsca parkingowe dla pojazdów z towarami niebezpiecznymi czy punkty zrzutu nieczystości płynnych (dla kamperów).
Aby zachęcić firmy komercyjne do inwestycji GDDKiA wprowadziła w umowach dzierżawy zwolnienie z czynszu od przychodu od paliw alternatywnych (przez okres 5-ciu lat). GDDKiA pieniądze, które pobiera od dzierżawców - a nie są one małe, bo czynsz wynosi często ponad 100 tys. złotych miesięcznie plus kilka procent od przychodów - w dużej mierze przeznacza na budowę nowych inwestycji. Planowane są kolejne MOP-y, ale czasem, jak w przypadku drogi S7 i MOP-u Zakrzew Zachód na obwodnicy Radomia, do wzięcia udziału w przetargu brakuje chętnych.
