Rowerzysta nie zawsze ma pierwszeństwo. A kiedy trzeba mu ustąpić?

Przepisy określające pierwszeństwo rowerzystów na przejazdach rowerowych od lat budzą spore kontrowersje. Według prawa pierwszeństwo na przejeździe rowerowym ma rowerzysta znajdujący się na nim. Pierwszeństwa rowerzyście należy również udzielić skręcając w drogę poprzeczną i przecinając tor jazdy rowerzysty jadącego na wprost. Ale kiedy to rowerzysta musi udzielić pierwszeństwa?

W przypadku przejazdu rowerowego obowiązują poniższe zasady zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy Prawo o Ruchu Drogowym (od września 2022 r.):

Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu dla rowerów, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa kierującemu rowerem, hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego oraz osobie poruszającej się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, znajdującym się na przejeździe.

---

Treść przepisów od września 2022 zmieniła się tylko nieznacznie, choć spotkała się z dużym sprzeciwem środowiska rowerzystów, którzy - niesłusznie - twierdzili, że odebrano im pierwszeństwo podczas "wjeżdżania" na przejście. Informujemy, rozwiewając wątpliwości, że przepisu o ustąpieniu pierwszeństwa rowerzystom "wjeżdżającym" na przejazd nie było także we wcześniejszej wersji. Oto wersja art. 27 ust. 1 sprzed wrześniowych zmian:

Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu dla rowerzystów, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa kierującemu rowerem, hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego oraz osobie poruszającej się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, znajdującym się na przejeździe.

---

Jak widać również tu nie ma nic o rowerzyście wjeżdżającym na przejazd, a skoro nie ma mowy o rowerzyście wjeżdżającym na przejazd oznacza to, że taki rowerzysta nie ma pierwszeństwa przed samochodem.

Art 27 ust. 1 to nie jedyny przepis określający pierwszeństwo rowerzystów na przejeździe. Niezwykle istotnym dla kwestii pierwszeństwa w wielu przypadkach jest kierunek jazdy rowerzystów i innych pojazdów. Uzupełnieniem jest tutaj art. 27. pkt 1a Prawa o ruchu drogowym:

Kierujący pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa kierującemu rowerem, hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego oraz osobie poruszającej się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, jadącym na wprost po jezdni, pasie ruchu dla rowerów, drodze dla rowerów lub innej części drogi, którą zamierza opuścić.

---

Upraszczając ten zapis, możemy wyjaśnić, że jeśli jadąc samochodem zamierzamy skręcić (w lewo lub prawo), w wyniku czego przecinamy tor jazdy jadącemu prosto rowerzyście, musimy udzielić mu pierwszeństwa przejazdu. Powinno dziać się bez względu na to, czy porusza się drogą dla rowerów, wjeżdża na przejazd dla rowerów, znajduje się na takim przejeździe lub jedzie poboczem drogi. Rowerzysta porusza się wtedy w tzw. ruchu otwartym i to on ma pierwszeństwo.

Dla uproszczenia w podpunktach wyjaśniamy kiedy to rowerzysta ma pierwszeństwo na przejeździe:

• Rowerzysta znajdujący się na przejeździe dla rowerów ma pierwszeństwo przed nadjeżdżającym pojazdem.
• W przypadku wjeżdżania rowerzysty na przejazd o pierwszeństwie decyduje kierunek ruchu (jeśli to my zmieniamy kierunek ruchu, rowerzysta ma pierwszeństwo).
• Skręcając w drogę poprzeczną, musimy zawsze musi ustąpić pierwszeństwa rowerzyście wjeżdżającemu na przejazd. 

Należy również pamiętać, że przecinając drogę dla rowerów w miejscu znajdującym się poza jezdnią musimy ustąpić pierwszeństwa rowerzystom - w mysl art 27. pkt. 3 Prawa o ruchu drogowym:

Kierujący pojazdem, przejeżdżając przez drogę dla rowerów poza jezdnią, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa kierującemu rowerem, hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego oraz osobie poruszającej się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch.

---

Przykładem tu mogą być wszelkiego rodzaju wjazdy na posesje, do firm, na parkingi do marketów (drogi wewnętrzne), które przecinają ciąg pieszo-rowerowy - właśnie w takich przypadkach musimy ustąpić pierwszeństwa.

Zasada pierwszeństwa dla użytkownika drogi jadącego w ruchu otwartym (na wprost) działa też w drugą stronę. Jeśli kierowca porusza się droga na wprost, a rowerzysta jadący drogą poprzeczną do drogi kierowcy, chcąc wjechać na przejazd, nie ma pierwszeństwa przed samochodami jadącymi na wprost i musi ustąpić pierwszeństwa samochodom jadącym drogą.

To nieco myląca zasada, która powoduje bardzo dużo niebezpiecznych sytuacji, w których rowerzyści myślą, że mają pierwszeństwo, a dodatkowo mylącą jest obecność przejścia dla pieszych (często takie przejazdy są poprowadzone w bezpośrednim sąsiedztwie przejścia), na którym obowiązuje pierwszeństwo dla pieszych wchodzących na przejście. Niestety nie dotyczy to rowerzystów wjeżdżających na przejazd. Mają oni pierwszeństwo dopiero wtedy gdy znajdują się na przejeździe.

Oopisane powyżej przepisy i przypadki mogą wydawać się nieco zagmatwane, zatem postaramy się w jednym zdaniu wyjaśnić kto tak naprawdę i kiedy ma pierwszeństwo na przejeździe rowerowym.

Aby ustalić kto ma pierwszeństwo najlepiej jest przyjąć zasadę, że bez względu na to, czy jedziemy samochodem, rowerem, czy hulajnogą elektryczną - jeśli skręcamy w drogę poprzeczną i przecinamy kierunek ruchu pojazdów jadących na wprost, powinniśmy ustąpić im pierwszeństwa. Tyczy się to zarówno samochodów jak i rowerów:

• Kierując samochodem skręcasz i przecinasz drogę dla rowerów - ustąp pierwszeństwa rowerzystom.
• Jadąc rowerem skręcasz, przecinasz jezdnię - ustąp pierwszeństwa samochodom.

***