Funkcjonariusze błędnie zawyżali mandaty. Policja nie znała przepisów?
Przynajmniej sześcioro kierowców w skali kraju padło ofiarą niewiedzy policjantów w związku z wprowadzonym 17 września ubiegłego roku nowym taryfikatorem mandatów i przepisami dotyczących tzw. recydywy. Dlaczego policjanci mają problemy z właściwą interpretacją przepisów?
Spis treści:
Na tak postawione pytanie odpowiedział zastępca Komendanta Głównego Policji, który ustosunkował się właśnie do interwencji Rzecznika Praw Obywatelskich.
Policjanci nie znają prawa? Za braki w wyszkoleniu płacą kierowcy
Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Komendy Głównej Policji w związku z doniesieniami medialnymi dotyczącymi niewłaściwego stosowania przez policjantów drogówki zapisów dotyczących tzw. recydywy.
Przypomnijmy - nowy taryfikator punktów karnych i przepisy dotyczące podwójnego karania za popełnienie bliźniaczego wykroczenia w terminie do 24 miesięcy od ujawnienia poprzedniego weszły w życie 17 września 2022 roku. W mediach szybko pojawiły się jednak doniesienia o stosowaniu tego zapisu przez policjantów wobec kierowców, którzy popełnili pierwsze z wykroczeń przed 17 września.
Wydaje się, że opisana sytuacja nie zaistniałaby, gdyby stosowanie instytucji "recydywy wykroczeniowej" nie rodziło kontrowersji u samych funkcjonariuszy, a w bazie danych przewidziano algorytm jednoznacznego wyszczególniania, które wykroczenie popełnione po wejściu w życie nowych przepisów można kwalifikować do surowszej odpowiedzialności - zauważył RPO.
Rzecznik zwrócił się więc do Komendanta Głównego Policji z prośbą o dane dotyczące liczby niesłusznie ukaranych kierowców.
Komenda Główna Policji odpiera zarzuty. Policjanci znają prawo
Na pismo RPO odpowiedział właśnie zastępca komendanta głównego policji nadinsp. Roma Kuster. W jego opinii KGP dołożyło wszelkich starań, by policjanci zawczasu zapoznali się z nowymi przepisami, a ich niewłaściwa interpretacja wskazywana przez media miała charakter "incydentalny".
- W dniu 7 września 2022r. Biuro Ruchu Drogowego KGP przeprowadziło stosowne szkolenie (w formule wideokonferencji) w zakresie zmian w obsłudze ewidencji dla Naczelników Wydziałów Ruchu Drogowego, Wydziałów Prewencji, Sztabów Policji KWP/KSP oraz Stołecznego Stanowiska Kierowania, osób odpowiedzialnych za prowadzenie ewidencji (...) na poziomie KWP/KSP i przedstawicieli Szkół Policji - czytamy w odpowiedzi na pismo RPO.
Szkolenie zostało nagrane, a następnie wraz z dodatkowymi materiałami szkoleniowymi udostępnione do celów szkoleniowych dla pozostałych jednostek. Szkolenia w tym zakresie miały więc charakter centralny oraz kaskadowy - zwraca uwagę Kuster.
Nowy taryfikator i recydywa. Ile mandatów nałożono bezprawnie?
Na dowód właściwego poziomu wyszkolenia policjantów drogówki nadinsp. Kuster przytacza wewnętrzne statystyki. Wynika z nich że w okresie od 17 września - 31 grudnia 2022 roku za wykroczenia drogowe nałożono ponad 560 tys. mandatów karnych. W skali całego kraju ujawniono przy tym sześć przypadków błędnego zastosowania "recydywy".
W każdym przypadku zostały zainicjowane czynności zmierzające do naprawienia błędu policjanta - wyjaśnia Kuster.
Warto jednak podkreślić, że mowa o "ujawnionych" przypadkach. Trudno powiedzieć, ile mogło być sytuacji, w której policjant źle rozumiejący nowe przepisy, trafił na kierowcę, który albo o nich nie słyszał, albo znał pobieżnie. Tacy kierujący mogli pokornie przyjmować podwójne mandaty, w przekonaniu, że kontrolujący ich policjant dobrze zna prawo i nie ma sensu się z nim spierać, czy kwestię później dodatkowo wyjaśniać.
Policjanci nie znają przepisów? Wina może leżeć wyżej
Chociaż w przypadku recydywy błędy policjantów rzeczywiście wydają się być incydentalne, nie ulega wątpliwości, że często miewają oni problemy z właściwym zinterpretowaniem obowiązującego prawa. Paradoksalnie nie musi to jednak świadczyć o słabym wyszkoleniu policji. Problem leżeć może w sposobie traktowania instytucji policji przez władze centralne. Pismo RPO do KGP dotyczyło też np. nowej definicji skrzyżowania, która pojawiła się w przepisach 22 września 2022 roku.
Przypomnijmy - sama definicja wprawiła zmotoryzowanych w konsternację - przed dobre dwa tygodnie, do pojawienia się oficjalnej interpretacji Ministerstwa Infrastruktury, nie było jasne, czy do statusu "skrzyżowań" przypadkowo nie podniesiono właśnie pasów służących do zawracania lub wyjazdów z posesji. Policja sama była zaskoczona nową definicją skrzyżowania do tego stopnia, że wysłała do Ministra Infrastruktury pismo z wątpliwościami co do jej interpretacji i prośbą o zajęcie jednoznacznego stanowiska w tej sprawie.
Kreśląc szerszą perspektywę warto jeszcze przypomnieć, w jaki sposób wprowadzany był w początku ubiegłego roku tzw. "nowy taryfikator mandatów". Sam taryfikator, czyli "Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń" opublikowany został 30 grudnia 2021 roku. Sam liczący 18 stron i 302 pozycje taryfikator zaczął obowiązywać 1 stycznia 20222 roku. Sami policjanci więc czasami sami są stawiani w sytuacji, kiedy wymaga się od nich egzekwowania niejasnego prawa, albo nie daje im czasu na właściwym zapoznaniem się z wprowadzonymi zmianami.
***
