Wrzuciłeś wsteczny podczas jazdy? Skutki mogą być fatalne

„Co by było, gdybym wrzucił teraz wsteczny?” - można się założyć, że tego typu rozterki miał podczas jazdy do przodu niemal każdy kierowca. Czy samochód się zatrzyma? A może zacznie jechać do tyłu? Odpowiedź nie jest taka prosta. Omówmy więc tę kwestię - lepiej o tym poczytać, zamiast próbować na własną rękę. Szkoda samochodu.

Najpierw, wyjaśnijmy jeszcze, co to jest bieg wsteczny. Tłumacząc najprościej - to bieg, dzięki któremu samochód może jechać do tyłu. Gdy zagłębimy się w konstrukcję skrzyni biegów nieco mocniej, możemy opisać wsteczny jako dodatkową przekładnię złożoną z trzech kół zębatych, z których jedno jest przesuwne. Gdyby nie bieg wsteczny, trudno byłoby wyobrazić sobie np. parkowanie samochodów.

Wrzucenie - lub próba wrzucenia - biegu wstecznego nie musi być kwestią eksperymentu. Najczęściej to po prostu efekt pomyłki. W wielu samochodach bieg wsteczny umieszczono w skrzyni manualnej „pod piątką” - czyli w miejscu, w którym w innych modelach - a nawet wersjach tego samego auta - można znaleźć bieg szósty. W związku z tym często zdarza się, że kierowca, który na co dzień jeździ pojazdem z sześciobiegową przekładnią, jadąc autem z pięcioma przełożeniami do przodu, z przyzwyczajenia chce wrzucić „szóstkę” i natrafia na bieg wsteczny.

Co się wtedy dzieje? Na szczęście poważnych konsekwencji zazwyczaj udaje się uniknąć. Skrzynie mają blokadę, która uniemożliwia - lub przynajmniej mocno utrudnia - wrzucenie biegu wstecznego, gdy auto jedzie do przodu. To oznacza, że kierowca, który się pomylił, poczuje duży opór na lewarku. Dzięki temu powinien się zorientować, że robi błąd. Prędkość obrotowa kół zębatych nie pozwoli na łatwe wrzucenie biegu do jazdy do tyłu w takiej sytuacji.

Blokadę da się, oczywiście, pokonać, wymaga to jednak naprawdę dużej siły (i to oburącz). Nie ma już mowy o pomyłce - ktoś, kto walczy z lewarkiem w taki sposób, działa celowo. Co wtedy się stanie? Najprawdopodobniej do uszu kierowcy dotrze bardzo głośny zgrzyt, a auto mocno szarpnie. Dojdzie do zablokowania skrzyni biegów i kół napędowych, a tarcze sprzęgłowe natychmiast mocno się przypalą. Auto gwałtownie straci prędkość, może też wymknąć się spod kontroli kierowcy. Jak można się domyślić, takie działanie na pewno doprowadzi do uszkodzenia skrzyni biegów - być może nie za pierwszym razem, szanse na bardzo kosztowną usterkę i konieczność wzywania lawety, jest jednak bardzo duża.

W „automacie” szanse na pomyłkę teoretycznie są spore - w wielu skrzyniach położenie „R”, czyli bieg wsteczny, znajduje się tuż obok pozostałych. Specjalne elektroniczne - lub mechaniczne, w przypadku starszych konstrukcji - blokady dbają jednak o to, by nie doszło do kosztownego błędu. Gdy spróbujemy przestawić lewarek na bieg wsteczny podczas jazdy do przodu, napotkamy albo na opór, albo na zmianę nie pozwoli elektronika. Tak czy inaczej, efektem najprawdopodobniej będzie albo pozostanie na biegu „D” (do jazdy do przodu) albo włączenie się przełożenia „N”, czyli neutralnego. Jedynym skutkiem, widocznym w niektórych autach, może być włączenie się w takiej sytuacji na chwilę kamery cofania. Blokada zadziała także wtedy, gdy ktoś omyłkowo będzie próbował wrzucić przełożenie „P”, czyli „Park”. Wszystko po to, by chronić skrzynię przed uszkodzeniem.

Teoretycznie, wrzucanie biegu wstecznego nie jest trudnym zadaniem - w praktyce, należy pamiętać o kilku ważnych kwestiach, dzięki czemu wydłużymy życie skrzyni biegów i sprzęgła naszego samochodu. To drogie elementy, warto więc o nie dbać. Po pierwsze - jak już ustaliliśmy - nie próbujmy wrzucać wstecznego w czasie jazdy do przodu. Po drugie, wrzucajmy bieg wsteczny tylko w sytuacji, gdy doszło do pełnego zatrzymania auta (koła się nie kręcą).

Niektórzy robią to, gdy pojazd toczy się jeszcze powoli do przodu, takie działanie mocno jednak obciąża wspomniane podzespoły auta i może doprowadzić do awarii lub przedwczesnego zużycia części. Po trzecie, przy przesiadce do innego auta, warto najpierw sprawdzić na postoju, gdzie jest bieg wsteczny na lewarku. Czasami by go wrzucić, należy unieść specjalną obręcz lub np. przesunąć lewarek maksymalnie do lewej lub do prawej strony. Upewnijmy się, jak to zrobić, zanim wybierzemy się na przejażdżkę czyimś samochodem.