Pieszy nie zawsze jest pierwszy
Wbrew pozorom nie zawsze pieszy ma bezwzględne pierwszeństwo na drodze.
Pieszy w stosunku do samochodu jest uprzywilejowany, ale nie zawsze i wszędzie. Nie może wchodzić na jezdnię bezpośrednio przed jadący pojazd, w tym również na przejściu dla pieszych. To wkrótce może się jednak zmienić, ponieważ w sejmie trwają prace nad zmianą przepisów. Pierwszeństwo ma przysługiwać pieszemu nie tylko, gdy już jest na przejściu (tak jak jest dziś), ale również kiedy ma zamiar wejść na przejście, czyli się do niego zbliża. Zapis w kodeksie ruchu ma zdyscyplinować kierowców, ponieważ paradoksalnie to właśnie na zebrach najczęściej dochodzi do wypadków z pieszymi. Jedna z przyczyn to omijanie pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu. Grozi za to mandat do 500 zł i 10 punktów karnych. Czasem kierowcy popełniają to wykroczenie nieświadomie, są przekonani, że pojazd przed pasami zatrzymał się, aby wysadzić pasażera lub chce wjechać na chodnik.
Sami piesi także często ryzykują życie, np. wchodząc wprost po koła samochodu. Oto często występujące wątpliwości dotyczące ruchu pieszych.
Pierwszeństwo dla pieszego
Skręt w drogę poprzeczną
Skręcając w drogę poprzeczną, kierowca ma obowiązek przepuścić pieszego, który przechodzi przez jezdnię, na którą chce wjechać.
Co ważne, nie ma tu znaczenia, czy pieszy przechodzi po zebrze, czy wchodzi na jezdnię w miejscu, gdzie nie ma pasów - w obu przypadkach ma pierwszeństwo.
Pieszy w strefie zamieszkania
W strefie zamieszkania piesi mogą korzystać z całej szerokości drogi i mają pierwszeństwo przed pojazdami. Mogą iść nawet środkiem drogi. Dopuszczalna prędkość pojazdu lub zespołu pojazdów wynosi 20 km/h.
Uwaga! W strefie zamieszkania pieszy może przechodzić w dowolnym miejscu przez drogę, a nawet iść jej środkiem. W związku z tym nie wyznacza się przejść dla pieszych. Jeśli jednak znajduje się ono w strefie (drogowcy czasem wyznaczają przejście, mimo że jest to nieprawidłowe), może dawać to kierowcy mylny sygnał, że na pasach musi przepuścić pieszego, ale poza nimi już nie ma takiego obowiązku.
Skręt warunkowy
Zbliżając się do sygnalizatora przy zapalonej strzałce do skrętu warunkowego, trzeba się przed nim zatrzymać i przepuścić pieszych na pasach.
Wielu kierowców zapomina o obowiązku zatrzymania się i wjeżdża za sygnalizator bez przepuszczenia pieszych, którzy mają w tym momencie zielone światło, a więc bezwzględne pierwszeństwo.
Przystanek na jezdni
Jeżeli przystanek nie jest zlokalizowany na chodniku i nie ma wysepki, a zbliża się do niego lub stoi na nim tramwaj lub autobus, kierowca musi umożliwić pieszym swobodny dostęp do pojazdu komunikacji publicznej.
Auto może ruszyć, kiedy nikt już nie wsiada i nie wysiada z tramwaju lub autobusu (kierowca nie musi czekać, aż pojazd komunikacji miejskiej ruszy). Takie usytuowanie przystanku może zaskoczyć kierowcę. Jeśli więc tory lub buspas biegnie środkiem jezdni, należy się spodziewać przystanku bez wysepki i pieszych wchodzących na środek jezdni.
Brak pierwszeństwa dla pieszego
Pieszy na pasach z wysepką
Przejście dla pieszych rozdzielone wysepką należy traktować jako osobne przejścia. W związku z tym, jeśli pieszy jest na "zebrze" po przeciwnej stronie, kierowca nie ma obowiązku go przepuszczać.
Pieszy stojący w obrębie wysepki znajduje się w strefie azylu, a nie na przejściu. Zejście na drugą część przejścia wymaga respektowania zakazu wchodzenia bezpośrednio przed nadjeżdżający pojazd. Niektórzy piesi uważają, że cały czas są na przejściu i egzekwują na siłę swoje pierwszeństwo. Z kolei niektórzy kierowcy, widząc pieszego jeszcze przed wysepką, gwałtownie hamują, aby udzielić mu pierwszeństwa.
Pieszy schodzący z pasów
Można przejechać przez pasy, nawet jeśli na nich znajduje się przechodzień, o ile nie zmusi to pieszego do zatrzymania, zwolnienia lub przyspieszenia kroku.
W praktyce, jeśli pieszy minął pas ruchu po którym porusza się pojazd, ten może przejechać bez zatrzymywania się i udzielania pieszemu pierwszeństwa.
Pieszy poza pasami
Pieszy może przechodzić przez jezdnię, jeśli odległość od zebry przekracza 100 m. Dodatkowo, jeśli w odległości mniejszej niż 100 m od pasów znajduje się skrzyżowanie, pieszy może przechodzić przez to skrzyżowanie.
Uwaga! W tym przypadku to pieszy musi ustąpić pierwszeństwa.
Uważaj!
Wyprzedzanie na pasach
Nie wolno wyprzedzać na przejściach dla pieszych i bezpośrednio przed nimi. Zakaz nie obowiązuje, jeżeli ruch na zebrze jest kierowany, np. przez sygnalizację świetlną.
Warto podkreślić, że zakaz ten dotyczy nie tylko wyprzedzania polegającego na przejechaniu na część jezdni przeznaczoną dla przeciwnego kierunku ruchu, ale także wyprzedzania na jezdni jednokierunkowej, czyli szybszego przejeżdżania obok innego pojazdu (także bez zmiany pasa ruchu) jadącego w tym samym kierunku. Co ciekawe, nie ma tu znaczenia, czy na przejściu znajduje się pieszy, czy akurat w tym momencie pasy są puste. Kierowcy często zapominają o tym obostrzeniu.
Parkowanie w pobliżu zebry
Parkowanie 10 m przed i za przejściem dla pieszych jest zabronione. Przepis ten dotyczy także przejść tymczasowych (tak jak zdjęciu - żółte pasy).
Nieprawidłowo zaparkowane pojazdy utrudniają widoczność. Jednak na drodze dwujezdniowej (jednokierunkowej) dozwolone jest zatrzymanie pojazdu za przejściem.
Tekst: Sebastian Sulowski, zdjęcia: Robert Brykała
