Czy można wyprzedzać z prawej strony? O tych wyjątkach mało kto wie

Art. 24 ust. 10 ustawy Prawo o ruchu drogowym stanowi:

Dopuszcza się wyprzedzanie z prawej strony na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu, przy zachowaniu warunków określonych w ust. 1 i 7:

1) na jezdni jednokierunkowej;

2) na jezdni dwukierunkowej, jeżeli co najmniej dwa pasy ruchu na obszarze zabudowanym lub trzy pasy ruchu poza obszarem zabudowanym przeznaczone są do jazdy w tym samym kierunku.

Oznacza to, że jeśli pasy ruchu nie są wyznaczone na jezdni, wyprzedzanie z prawej strony jest zawsze zabronione. Warunki powołane w ust. 1 i 7 omówimy poniżej.

Przypomnijmy definicję pasa ruchu - jest to każdy z podłużnych pasów jezdni wystarczający do ruchu jednego rzędu pojazdów wielośladowych, oznaczony lub nieoznaczony znakami drogowymi. Z definicji tej wynika, że pas ruchu może być oznaczony na jezdni (służą do tego znaki poziome, linie ciągłe lub przerywane) lub nieoznaczony.

Po lewej stronie rysunku widzimy jezdnię z oznaczonymi pasami ruchu, a po prawej stronie pasy ruchu nie są oznaczone.

Jeżeli pasy ruchu nie są oznaczone na jezdni, nigdy nie wolno wyprzedzać z prawej strony! W sytuacji pokazanej na rysunku wyznaczona jest tylko oś jezdni podwójną linią ciągłą, natomiast pasy ruchu nie są wyznaczone. Dlatego właśnie nie wolno wyprzedzać z prawej strony. Zakaz wyprzedzania z prawej strony dotyczy zarówno jezdni dwukierunkowych (jak na rysunku powyżej), jak i jezdni jednokierunkowych:

Na rysunku widzimy dwie jezdnie jednokierunkowe. Zwracam uwagę, że w takiej sytuacji nie ma znaczenia liczba pasów ruchu. Oczywiście, jeśli pasy ruchu nie są wyznaczone na jezdni, kierujący musi wyobrazić sobie ich przebieg i nie wolno mu jechać środkiem jezdni, zajmować więcej niż jeden pas ruchu.

Od razu trzeba zaznaczyć, że liczba pasów ruchu ma znaczenie dla wyprzedzania z prawej strony tylko na jezdniach dwukierunkowych. W przypadku jezdni jednokierunkowej liczba pasów ruchu nie ma żadnego znaczenia. Jeśli pasy są wyznaczone na jezdni, wyprzedzanie z prawej strony jest dozwolone:

Na jezdniach dwukierunkowych na obszarze zabudowanym wyprzedzanie z prawej strony jest dozwolone, jeśli na jezdni wyznaczone są co najmniej dwa pasy ruchu:

Na jezdniach dwukierunkowych poza obszarem zabudowanym wyprzedzanie z prawej strony jest dozwolone, jeśli na jezdni wyznaczone są co najmniej trzy pasy ruchu:

Jest to wyjątek od reguły. Przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia wyprzedzanie z prawej strony jest zawsze zabronione (dotyczy to wyprzedzania pojazdu silnikowego jadącego po jezdni). Dlaczego? Może okazać się, że prawym pasem ruchu podąża wolno jadący pojazd, np. ciągnik rolniczy czy koparka. Podejmując wyprzedzanie przed wzniesieniem takiego pojazdu nie widzimy i może dojść do niebezpiecznej sytuacji, jeśli wyprzedzalibyśmy prawym pasem ze znaczą prędkością.

Na rysunku widzimy dwie jezdnie jednokierunkowe rozdzielone pasem zieleni, na których pasy ruchu są wyznaczone. Mimo to wyprzedzanie z prawej strony jest zabronione.

Tak samo w tej sytuacji. Obszar zabudowany, jezdnia dwukierunkowa, wyznaczone pasy ruchu, ale mimo to nie wolno wyprzedzać z prawej strony. Dlaczego? Bo dojeżdżamy do wierzchołka wzniesienia.

Jest do drugi wyjątek od reguły. Na zakrętach oznaczonymi znakami ostrzegawczymi wyprzedzanie z prawej strony jest zawsze zabronione (dotyczy to wyprzedzania pojazdu silnikowego jadącego po jezdni). Powody są takie same: wjeżdżając w zakręt nie widzimy drogi na dostateczną odległość, nie widzimy co dzieje się za zakrętem.

Niezależnie od tego, czy jedziemy drogą jednokierunkową, czy dwukierunkową, nawet jeśli pasy ruchu są na jezdni wyznaczone, wyprzedzanie z prawej strony na zakrętach oznaczonymi znakami ostrzegawczymi jest zabronione.

W Polsce wyprzedzanie z prawej strony jest dozwolone także na autostradach i drogach ekspresowych. Przepisy nie czynią tu żadnych wyjątków. Jest dozwolone oczywiście pod warunkiem, że pasy ruchu są wyznaczone na jezdni i nie dojeżdżamy do wierzchołka wzniesienia lub nie jedziemy po zakręcie oznaczonym znakiem ostrzegawczym. Pragnę jednak zwrócić uwagę, że wyprzedzanie z prawej strony na autostradach i drogach ekspresowych jest manewrem niebezpiecznym i ryzykownym. Popatrzcie na rysunek:

Kierowca niebieskiego samochodu jedzie sobie autostradą lewym pasem. Z tyłu dojeżdża do niego zielone auto. W tym czasie kierujący czerwonym samochodem, zniecierpliwiony tą sytuacją, postanawia wyprzedzić oba pojazdy z prawej strony. Kiedy przystępuje do wykonania tego manewru kierowca niebieskiego auta dostrzega podążający za nim zielony samochód i postanawia zjechać na prawy pas. Nie upewnia się jednak, czy nie jest wyprzedzany z prawej strony i zajeżdża drogę wyprzedzającemu.

Na polskich drogach szybkiego ruchu takie sytuacje mają miejsce bardzo często i dlatego radzę wam podczas wyprzedzania z prawej strony być przygotowanym na możliwość takiego ekscesu. Dodam też, że w niektórych krajach europejskich, np. w Niemczech i Austrii wyprzedzanie na autostradzie z prawej strony jest zabronione.