75 lat Volkswagena. Kamień węgielny kładł Adolf Hitler
Niemiecki koncern Volkswagen obchodził w niedzielę 75. rocznicę położenia kamienia węgielnego pod fabrykę w Wolfsburgu. Ze względu na nazistowską przeszłość tych zakładów ich kierownictwo zrezygnowało jednak z uroczystej fety z okazji jubileuszu.
Kamień węgielny pod budowę fabryki w okolicach miejscowości Fallersleben w Dolnej Saksonii położył 26 maja 1938 roku ówczesny kanclerz Rzeszy Adolf Hitler.
Inwestycja była realizacją planu motoryzacji Niemiec, przedstawionego przez Hitlera w niespełna dwa tygodnie po przejęciu władzy. Na wystawie samochodowej w lutym 1933 roku wódz III Rzeszy wezwał konstruktorów i przemysł do zbudowania samochodu rodzinnego, rozwijającego prędkość 100 km na godzinę i dostępnego dla przeciętnego obywatela kraju.
Zadanie stworzenia prototypu popularnego i taniego samochodu otrzymał Austriak Ferdynand Porsche. Budową fabryki zajął się Niemiecki Front Pracy (DAF) Roberta Leya, nazistowskiej organizacji, zrzeszającej pracowników i pracodawców. Fundusze pochodziły głównie z majątku odebranego przez władze hitlerowskie związkom zawodowym. Produkcja samochodu miała być finansowana dzięki systemowi przedpłat.
Porsche wprowadził w budowanych od podstaw zakładach w Wolfsburgu najnowocześniejsze metody produkcji, podpatrzone w zakładach Forda w Detroit. Budowę fabryki ukończono jesienią 1939 roku, jednak produkcję samochodu dla mas odłożono na później. W związku z wybuchem wojny z Polską fabryka została przestawiona na produkcje zbrojeniową. W Wolfsburgu produkowano między innymi rakiety V1.
W czasie wojny większą część załogi stanowili robotnicy przymusowi - według danych koncernu do końca wojny pracowało w Wolfsburgu 20 tys. robotników przymusowych, w tym jeńcy wojenni i więźniowie obozów koncentracyjnych, dla których stworzono specjalny podobóz.
Po klęsce III Rzeszy 1945 roku fabryka znalazła się na terenie brytyjskiej strefy okupacyjnej. W 1946 roku z taśmy zjechał pierwszy "garbus" - w sumie powstało 21 milionów egzemplarzy tego modelu, opartego na przedwojennej konstrukcji.
Obecnie Volkswagen jest największym w Europie producentem samochodów. Zatrudnia w blisko 100 fabrykach w różnych częściach świata 550 tys. osób. W 2012 roku koncern wyprodukował ponad 9 mln pojazdów - największym rynkiem zbytu są Chiny.
Z okazji jubileuszu 15 czerwca w Wolfsburgu odbędzie się dzień otwartych drzwi.
Z Berlina Jacek Lepiarz
