Remonty dróg zagrożone. Rząd zabrał pieniądze gminom?
Samorządowcom brakuje pieniędzy na remonty i rozbudowę dróg. Zdaniem samorządowców od blisko dwóch lat w praktyce nie funkcjonuje Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg (RFRD), w ramach którego gminom, głównie wiejskim, udało się wcześniej wybudować lub wyremontować ponad 17 tys. kilometrów lokalnych dróg. W efekcie wiele z nich musiało wstrzymać remonty i projekty rozbudowy infrastruktury drogowej. Z zarzutami samorządowców nie zgadzają się jednak przedstawiciele Ministerstwa Infrastruktury.
W skrócie
- Samorządowcy alarmują, że Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg w praktyce przestał funkcjonować, co przyczyniło się do wstrzymania remontów i inwestycji drogowych w wielu gminach.
- Samorządy, zwłaszcza wiejskie, mają ograniczone możliwości pozyskania środków na drogi z innych programów, a nowe instrumenty wsparcia są niewystarczające.
- Zatrzymanie dofinansowań pogłębia podziały społeczne, prowadzi do wykluczenia transportowego i utrwala nierówności regionalne.
- Więcej podobnych informacji znajdziesz na stronie głównej serwisu
Na problemy samorządowców zwrócił uwagę poseł niezrzeszony Tomasz Rzymkowski. W interpelacji do Ministra Infrastruktury Rzymkowski zauważa, że od 2024 roku nie uruchomiono dotychczas nowej edycji Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg. Dodaje również, że "możliwości pozyskania środków z innych źródeł (np. z Polskiego Ładu, funduszy europejskich czy programów resortowych) są ograniczone lub obarczone znacznymi wymaganiami formalnymi".
Rzymkowski przypomina, że w latach 2019-2023 Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg (RFRD) - wcześniej funkcjonujący jako Fundusz Dróg Samorządowych - był jednym z głównych źródeł dofinansowania inwestycji drogowych na szczeblu lokalnym.
Poseł powołuje się na dane samego Ministerstwa Infrastruktury, z których wynika, że przez pięć lat trwania programu w skali całego kraju zrealizowano lub rozpoczęto ponad 18 tysięcy inwestycji drogowych - wszystkie na poziomie gmin i powiatów. W sumie, dzięki wsparciu RFRD udało się przebudować i wyremontować drogi lokalne o długości ponad 17 tys. kilometrów, a wartość udzielonego samorządom dofinansowania wyniosła ponad 13 mld zł.
Przeciętne dofinansowanie z RFRD sięgało 60 proc. wartości inwestycji, co w wielu gminach było warunkiem rozpoczęcia prac.
Samorządy bez pieniędzy na drogi? Odwołują planowane remonty
Problem sygnalizuje m.in. wójt gminy Kutno, który podkreśla, że w ostatnich miesiącach samorządy wiejskie borykają się z brakiem dostępu do rządowych programów finansowania budowy i modernizacji dróg lokalnych.
Wójt podkreśla, że o ile w latach 2019-2023 funkcjonowały skuteczne mechanizmy wsparcia ze środków centralnych, które umożliwiły gminom wiejskim i miejsko-wiejskim realizację wielu niezbędnych inwestycji drogowych, o tyle po roku 2023 samorządy dostrzegają wyraźny spadek poziomu wsparcia. Dodaje też, że "nowe instrumenty finansowe nie zastąpiły dotychczasowych programów w wystarczającym zakresie".
W efekcie wiele gmin wiejskich, takich jak gmina Kutno i inne jednostki o podobnym charakterze, jest zmuszonych do wstrzymania przygotowanych projektów drogowych lub ograniczenia planów inwestycyjnych. W niektórych przypadkach, jak sygnalizują wójtowie, zostały wstrzymane już rozpoczęte prace projektowe z uwagi na brak gwarancji finansowania z budżetu państwa - czytamy w poselskiej interpelacji.
Takie podejście władz centralnych przyczynia się nie tylko do pogłębiania podziałów społecznych i potęguje zjawisko wykluczenia transportowego, ale ma też realny wpływ na poziom bezpieczeństwa drogowego w Polsce. Brak systemowego wsparcia ze strony państwa może doprowadzić do utrwalenia nierówności rozwojowych między regionami oraz utrudnić realizację założeń polityki zrównoważonego rozwoju.
Zwracam uwagę, że gminy wiejskie stanowią ponad 60 proc. wszystkich jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, a ich potrzeby infrastrukturalne w zakresie dróg lokalnych wciąż pozostają ogromne
Ministerstwo Infrastruktury odpiera zarzuty. RFRD działa normalnie?
Ze stanowiskiem samorządowców zgłoszonym w poselskiej interpelacji nie zgadzają się przedstawiciele Ministerstwa Infrastruktury.
Program jest realizowany zgodnie z zapisami ustawowymi, a w jego ramach co rok są ogłaszane kolejne edycje naboru wniosków o dofinansowanie, z których korzystają samorządy z całego kraju
Przedstawicielka resortu przekonuje, że w 2024 roku wsparcie rządowe przyznano dla 2 669 zadań, w tym 688 powiatowych i 1 981 gminnych, co pozwoliło na budowę, przebudowę lub remont 1,57 tys. km dróg powiatowych i 1,93 tys. km dróg gminnych. Na dofinansowanie zadań przeznaczono 4,6 mld zł, w tym na zadania gminne 2 643 mln zł, a na zadania powiatowe 1 956 mln zł.
Dodaje również, że nabór wniosków na zadania gminne i powiatowe na 2025 rok objął 1520 zadań, w tym 453 powiatowych i 1067 gminnych.
Dzięki temu planowana jest budowa, przebudowa lub remont 2,1 tys. km dróg powiatowych i gminnych, z tego 1,05 tys. km dróg powiatowych oraz 1,05 tys. km dróg gminnych. Na dofinansowanie zadań przeznaczono 2,7 mld zł, w tym na zadania gminne trafi 1,5 mld zł, a na zadania powiatowe 1,2 mld zł.
Przedstawicielka resortu wyjaśnia, pod koniec lipca 2025 roku również przeprowadzono nabory wniosków na przyszły rok. Łączna pula środków przeznaczonych na dofinansowanie zadań powiatowych oraz gminnych w 2026 r. to 2,7 mld zł.
Obecnie Wojewodowie oceniają dokumentację opracowaną przez władze samorządowe. Pierwsze listy zadań rekomendowanych do dofinansowania mogą wpływać do Ministerstwa Infrastruktury na przełomie listopada i grudnia.
