Czarne skrzynki obowiązkowe w nowych autach. Jakie informacje zbiera EDR?

EDR to skrót od angielskiego "Event Data Recorder". Porównanie z samolotowymi czarnymi skrzynkami jest tu jak najbardziej uprawnione. Idea działania obu urządzeń jest taka sama - chodzi o to, by po wypadku można było prześledzić parametry pojazdu i zachowanie prowadzącego, co pozwolić ma na rekonstrukcję zdarzenia przez ekspertów.

Wokół nowego wyposażenie obowiązkowego samochodów narosło wiele mitów. Jak przekonują eksperci ADAC, właścicielem zapisanych w EDR danych jest kierowca lub właściciel pojazdu. Wbrew obawom wielu kierowców - żadna ze służb nie może żądać dostępu do tych informacji. Nie ma więc mowy o tym, by na podstawie zapisu z EDR ktokolwiek ukarany został np. przez policję drogową za przekroczenie prędkości.

Po pierwsze - tego rodzaju kontrole byłyby nielegalne. Po drugie - nie mogą mieć miejsca chociażby z tak prozaicznego powodu, że w większości krajów UE interfejs diagnostyczny OBD nie jest przecież standardowym wyposażeniem radiowozu. 

Z założenia samochodowa czarna skrzynka pomagać ma w rekonstrukcji wypadków drogowych, w praktyce dostęp do niej - na wniosek sądu lub prokuratury - mieć więc będą jedynie biegli sądowi.

EDR jest częścią modułu sterującego pracą poduszek powietrznych w pojeździe. Oznacza to, że urządzenie ma dostęp do danych z szeregu czujników, w tym mierzących przyspieszenia decydujących o aktywacji airbagów. Jakie konkretnie dane zapisywane są w samochodowej czarnej skrzynce?

Zakres gromadzonych informacji podzielić można na trzy główne kategorie:

• dane dotyczące dynamiki pojazdu przed zderzeniem,
• dane dotyczące dynamiki pojazdu po zderzeniu,
• dane dotyczące stanu i reakcji systemów bezpieczeństwa.

W pierwszej grupie znajdziemy m.in. informacje o:

• prędkości pojazdu,
• położeniu przepustnicy,
• prędkości obrotowej silnika,
• aktywacji systemów takich jak ABS i kontrola stabilności,
• kącie skrętu kierownicy.

Dzięki nim możliwe będzie dokładniejsze przeanalizowanie zachowania kierującego - biegły sądowy będzie mógł teraz o wiele łatwiej ustalić, czy w chwili zagrożenia kierowca rozpoczął hamowanie awaryjne lub podjął próbę ominięcia przeszkody.

Druga grupa dotyczyć ma wpływu zdarzenia na sam pojazd. Czujniki rejestrują np. zmianę prędkości "w kierunku wzdłużnym i poprzecznym" - dzięki czemu możliwe będzie ustalenie, jak duże siły zadziałały na strukturę pojazdu w momencie zderzenia. Dane dotyczące trzeciej grupy pozwolą określić, czy w chwili nieszczęścia kierowca i pasażerowie korzystali z systemów bezpieczeństwa i czy te zadziałały prawidłowo. EDR zbiera informacje o tym, czy kierowca i siedzący z przodu pasażer auta mieli zapięte pasy bezpieczeństwa, zapisuje też dokładny czas wyzwolenia poduszek powietrznych.

Kierowców drżących na myśl o permanentnej inwigilacji ze strony koncernów samochodowych spieszymy uspokoić. Wbrew dzisiejszej modzie dane nie są zapisywane w chmurze i nikt nie ma do nich dostępu "online". Jedynym nośnikiem informacji jest w tym przypadku sam samochód, a dostęp do zapisanych w EDR danych możliwy jest "wyłącznie" za pośrednictwem złącza diagnostycznego OBD2.

W sytuacjach gdy sam pojazd doznał tak rozległych uszkodzeń, że nie da się skorzystać ze standardowego interfejsu diagnostycznego, zapisane w EDR dane odczytać można też bezpośrednio ze sterownika poduszek powietrznych.

Trzeba też wiedzieć, że EDR pracuje w trybie ciągłego "nadpisywania". Opcja "twardego" zapisu uruchamiana jest dopiero wówczas, gdy rejestrator zarejestruje:

• poprzeczną lub wzdłużną zmianę prędkości o wartość przekraczającą 8 km/h w czasie 150 milisekund,
• uruchomione zostaną napinacze pasów bezpieczeństwa,
• aktywują się poduszki powietrzne,
• uruchomi się tzw. "aktywna" maska (reakcja na uderzenie w niechronionego uczestnika ruchu drogowego).

Zapis pamięci EDR obejmuje okres 5 sekund przed i 300 milisekund po aktywacji modułu poduszek powietrznych.

***