Czarne skrzynki obowiązkowe w nowych autach. Jakie informacje zbiera EDR?
Od 6 lipca ubiegłego roku wszystkie nowo homologowane samochody na terenie Unii Europejskiej muszą być fabrycznie wyposażone w rejestrator zdarzeń EDR, zwany popularnie czarną skrzynką. Od lipca przyszłego roku, takie urządzenie będzie się musiało znaleźć na pokładzie wszystkich rejestrowanych po raz pierwszy w UE samochodów osobowych i dostawczych. Jak działa EDR i kto może mieć dostęp do zapisywanych przez "czarną skrzynkę" danych?
Spis treści:
EDR to skrót od angielskiego "Event Data Recorder". Porównanie z samolotowymi czarnymi skrzynkami jest tu jak najbardziej uprawnione. Idea działania obu urządzeń jest taka sama - chodzi o to, by po wypadku można było prześledzić parametry pojazdu i zachowanie prowadzącego, co pozwolić ma na rekonstrukcję zdarzenia przez ekspertów.
Mandat z czarnej skrzynki? Kto może mieć dostęp do danych z EDR?
Wokół nowego wyposażenie obowiązkowego samochodów narosło wiele mitów. Jak przekonują eksperci ADAC, właścicielem zapisanych w EDR danych jest kierowca lub właściciel pojazdu. Wbrew obawom wielu kierowców - żadna ze służb nie może żądać dostępu do tych informacji. Nie ma więc mowy o tym, by na podstawie zapisu z EDR ktokolwiek ukarany został np. przez policję drogową za przekroczenie prędkości.
Po pierwsze - tego rodzaju kontrole byłyby nielegalne. Po drugie - nie mogą mieć miejsca chociażby z tak prozaicznego powodu, że w większości krajów UE interfejs diagnostyczny OBD nie jest przecież standardowym wyposażeniem radiowozu.
Z założenia samochodowa czarna skrzynka pomagać ma w rekonstrukcji wypadków drogowych, w praktyce dostęp do niej - na wniosek sądu lub prokuratury - mieć więc będą jedynie biegli sądowi.
Jak działa EDR w samochodzie? Co nagrywa samochodowa czarna skrzynka?
EDR jest częścią modułu sterującego pracą poduszek powietrznych w pojeździe. Oznacza to, że urządzenie ma dostęp do danych z szeregu czujników, w tym mierzących przyspieszenia decydujących o aktywacji airbagów. Jakie konkretnie dane zapisywane są w samochodowej czarnej skrzynce?
Zakres gromadzonych informacji podzielić można na trzy główne kategorie:
- dane dotyczące dynamiki pojazdu przed zderzeniem,
- dane dotyczące dynamiki pojazdu po zderzeniu,
- dane dotyczące stanu i reakcji systemów bezpieczeństwa.
Co dokładnie zapisuje samochodowa czarna skrzynka EDR?
W pierwszej grupie znajdziemy m.in. informacje o:
- prędkości pojazdu,
- położeniu przepustnicy,
- prędkości obrotowej silnika,
- aktywacji systemów takich jak ABS i kontrola stabilności,
- kącie skrętu kierownicy.
Dzięki nim możliwe będzie dokładniejsze przeanalizowanie zachowania kierującego - biegły sądowy będzie mógł teraz o wiele łatwiej ustalić, czy w chwili zagrożenia kierowca rozpoczął hamowanie awaryjne lub podjął próbę ominięcia przeszkody.
Druga grupa dotyczyć ma wpływu zdarzenia na sam pojazd. Czujniki rejestrują np. zmianę prędkości "w kierunku wzdłużnym i poprzecznym" - dzięki czemu możliwe będzie ustalenie, jak duże siły zadziałały na strukturę pojazdu w momencie zderzenia. Dane dotyczące trzeciej grupy pozwolą określić, czy w chwili nieszczęścia kierowca i pasażerowie korzystali z systemów bezpieczeństwa i czy te zadziałały prawidłowo. EDR zbiera informacje o tym, czy kierowca i siedzący z przodu pasażer auta mieli zapięte pasy bezpieczeństwa, zapisuje też dokładny czas wyzwolenia poduszek powietrznych.
Permanentna inwigilacja? Gdzie EDR zapisuje dane?
Kierowców drżących na myśl o permanentnej inwigilacji ze strony koncernów samochodowych spieszymy uspokoić. Wbrew dzisiejszej modzie dane nie są zapisywane w chmurze i nikt nie ma do nich dostępu "online". Jedynym nośnikiem informacji jest w tym przypadku sam samochód, a dostęp do zapisanych w EDR danych możliwy jest "wyłącznie" za pośrednictwem złącza diagnostycznego OBD2.
W sytuacjach gdy sam pojazd doznał tak rozległych uszkodzeń, że nie da się skorzystać ze standardowego interfejsu diagnostycznego, zapisane w EDR dane odczytać można też bezpośrednio ze sterownika poduszek powietrznych.
Trzeba też wiedzieć, że EDR pracuje w trybie ciągłego "nadpisywania". Opcja "twardego" zapisu uruchamiana jest dopiero wówczas, gdy rejestrator zarejestruje:
- poprzeczną lub wzdłużną zmianę prędkości o wartość przekraczającą 8 km/h w czasie 150 milisekund,
- uruchomione zostaną napinacze pasów bezpieczeństwa,
- aktywują się poduszki powietrzne,
- uruchomi się tzw. "aktywna" maska (reakcja na uderzenie w niechronionego uczestnika ruchu drogowego).
Zapis pamięci EDR obejmuje okres 5 sekund przed i 300 milisekund po aktywacji modułu poduszek powietrznych.
***
