To musisz wiedzieć o LPG
Przedstawiamy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące czterech typów instalacji: od podciśnieniowych po wtrysk w fazie ciekłej.
PRZYKŁADOWE MODELE ORAZ CENY INSTALACJI LPG
- Opel Astra I - 1600 zł
- Nissan Terrano 2.4 - 1700 zł
- BMW 320i - 1700 zł
Co ile km należy serwisować instalację?
We własnym zakresie można wymienić filtr fazy ciekłej. Warto to robić nie rzadziej niż raz na rok. Ponieważ na dawkowanie gazu w tym typie instalacji wpływ ma stan filtra powietrza, toteż zaleca się go wymieniać dość często, nawet co 7500 km, a więc dwa razy częściej niż wymienia się olej silnikowy. Co 30 tys. km warto przedmuchać gazem przewody fazy ciekłej (zadanie dla mechanika) i sprawdzić skład spalin biegu jałowego. Najdroższy element instalacji, tzw. parownik, wytrzymuje zwykle 50-100 tys. km i podlega okresowej wymianie lub regeneracji (wymiana przepon, dysz, oczyszczenie ze szlamu i regulacja). Jeżdżenie dłużej niż rok "bez dotykania" instalacji zwykle skutkuje jakimiś kłopotami z pracą silnika na gazie.
O ile spada trwałość silnika przy zasilaniu na LPG?
Problem ograniczonej trwałości zwykle dotyczy jedynie elementów głowicy. Przy zasilaniu gazem silnej erozji poddawane są gniazda zaworowe i zawory silnika. Zasilanie gazem nie ma natomiast negatywnego wpływu na takie elementy silnika, jak blok, tłoki, wał korbowy itp. Skrócenie trwałości gniazd i zaworów bardzo zależy od zastosowanych w silniku materiałów. Wrażliwsze na gaz są np. silniki Toyoty, o których jednak nie można powiedzieć, aby były źle wykonane. Z kolei np. Nissany, Fiaty czy VW w niedużym stopniu reagują na zasilanie LPG. W przypadku tych mniej trwałych może się okazać konieczna regeneracja głowicy po około 100 tys. km jazdy na gazie, a w tych bardziej wytrzymałych nastąpi to dwa razy rzadziej.
Czy smród gazu oznacza, że auto może wybuchnąć?
Zwykle zapach nawaniacza dodawanego do gazu wydostaje się wraz ze spalinami z rury wydechowej i nie oznacza nieszczelności, lecz niepełne spalanie gazu. Intensywność nawaniacza jest tak duża, że już niewielkie ilości gazu, poniżej granicy palności, dają wrażenie dużych nieszczelności. Jednak z rzeczywistym, poważnym wyciekiem gazu ma się do czynienia rzadko.
Czy to prawda, że po 10 latach instalacja nie nadaje się do używania?
Przez okres 10 lat ważne jest świadectwo legalizacji zbiornika LPG. Potem zbiornik trzeba wymienić na nowy lub przeprowadzić badanie kontrolne (raczej nieopłacalne). Natomiast same elementy instalacji i tak muszą być regenerowane lub wymieniane znacznie częściej niż co 10 lat. W praktyce 10-letni okres legalizacji butli ma znaczenie przy zakupie auta używanego: jeżeli butla ma już 9 lat, to wkrótce konieczna będzie inwestycja w nową, aby przejść badanie techniczne.
Czy instalację podciśnieniową może serwisować każdy warsztat?
Tak, instalacje tego typu są na tyle proste i podobne do siebie, że z ich bieżącą obsługą poradzić sobie powinien każdy warsztat gazowniczy. Zaletą jest to, że instalacje podciśnieniowe nie wymagają specjalistycznego oprogramowania i elektroniki do ich regulowania. Powszechnie dostępne są też wszelkie części zamienne do reduktorów, filtry, mieszalniki, zawory i inne elementy. Nie zmienia to jednak faktu, że i tak prostą instalację może zepsuć mechanik-partacz.
Do jakich silników instalacja podciśnieniowa się nie nadaje?
Instalacji podciśnieniowej, a więc takiej, w której dawkowanie gazu nie jest sterowane elektronicznie, nie należy stosować do samochodów z systemem diagnostyki OBDII. W praktyce dotyczy to aut wyprodukowanych po 2000 r. Zbyt niedokładne dawkowanie gazu będzie się objawiało notorycznym przechodzeniem silnika w tryb awaryjny. Instalacji podciśnieniowej w zasadzie nie powinno się również zakładać do silników z plastikowym kolektorem dolotowym, gdyż tzw. strzał gazu może rozerwać kolektor. Tam stosuje się wtrysk sekwencyjny LPG.
MODELE, W KTÓRYCH LEPIEJ NIE MONTOWAĆ INSTALACJI LPG:
- BMW serii 5 (silniki z Valvetronic)
- Ford Focus (silniki Zetec)
- Toyota Corolla E11-E12
PRZYKŁADOWE MODELE ORAZ CENY INSTALACJI LPG
- Renault Megane II 1.6 - 2200 zł
- Honda Accord 2.0 - 3000 zł
- Jeep Grand Cherokee V8 - 4800 zł
Ile trzeba wydać na najtańszą, godną polecenia sekwencyjną instalację LPG?
Cena instalacji z montażem zależy od typu silnika, w tym w dużej mierze od liczby cylindrów. W przypadku typowego silnika 4-cylindrowego, bez nadzwyczaj skomplikowanych rozwiązań, oferty montażu instalacji sekwencyjnego wtrysku gazu zaczynają się już od 2000 zł, przy czym skompletowanie zestawu na dobrej klasy wtryskiwaczach i zaawansowanym sterowniku w praktyce wymaga zapłacenia przynajmniej 2500-3000 zł.
Na czym można, a na czym nie należy oszczędzać?
Doświadczeni instalatorzy zawsze zwracają uwagę na kwestię doboru odpowiedniej jakości wtryskiwaczy. Panuje wręcz przekonanie, że powinny one być najlepszej klasy, na jaką nas stać, nawet kosztem zaawansowania sterownika instalacji. Oczywiście centralka musi mieć wszystkie funkcje, których wymaga dany typ silnika, ale czasami można wybrać chociażby urządzenie od tańszego wytwórcy. Wbrew temu, co mogą sądzić niektórzy kierowcy, całkiem nieźle radzą sobie na tym polu polscy producenci sterowników instalacji gazowych. Z kolei dobre wtryskiwacze są produkowane m.in. przez wytwórnie koreańskie.
Czy można założyć instalację lepiej lub gorzej?
Zdecydowanie tak. Choć przebieg montażu instalacji zwykle wygląda bardzo podobnie, to na wielu etapach można popełnić drobne błędy lub niedoróbki. Zaawansowanej instalacji nie można montować "na czas". Jeżeli mechanik ma na to jedynie kilka godzin, to jest to zbyt mało. Czasami potrzeba nawet dwóch dni pracy. Typowe przykłady niedbalstwa to wiercenie kolektora dolotowego bez demontażu (wióry dostają się do silnika), niewykonanie zabezpieczania antykorozyjnego wykonanych w podwoziu otworów, stosowanie kiepskich węży czy jedynie zgrubne strojenie instalacji w trybie tzw. autokalibracji.
Czy samochód na gazie może mieć identyczne osiągi jak na benzynie?
Wtryskiwany w fazie lotnej gaz, z uwagi na mniejszą gęstość od benzyny, powoduje zmniejszenie stopnia napełniania silnika i utratę kilku procent mocy. Jednak w normalnych warunkach jazdy utrata kilku KM jest niewyczuwalna. Zauważalny spadek osiągów zawsze oznaka usterki.
Czy instalacja fabryczna jest lepsza niż nieoryginalna?
Bardzo często instalacja sprzedawana wraz z nowym autem u dilera jest zakładana w ASO, a nie w fabryce. Taki montaż żadnej przewagi nie daje, a wręcz nierzadko okazuje się, że jest wykonany gorzej, gdyż zajmują się nim osoby tylko przyszkolone, a nie specjaliści od instalacji. Instalacje montowane w fabryce mogą mieć kilka udogodnień (np. oryginalny wskaźnik poziomu gazu czy modyfikację sterownika silnika), ale jeżeli są wykonane na egzotycznych komponentach, to z kolei może być problem z ich późniejszym serwisowaniem.
Czy po zamontowaniu instalacji LPG poza ASO traci się gwarancję na cały samochód?
Może się wydawać, że przy montażu instalacji zmiany dotyczą jedynie silnika, jednak tak nie jest. Przykładowo, przy przeprowadzaniu przewodów gazowych i mocowaniu butli czasami trzeba wykonać otwory w podwoziu, co pociąga za sobą utratę gwarancji na nadwozie. Ponieważ to producent samochodu sam określa warunki gwarancji, toteż bardzo często zdarza się, że taka modyfikacja samochodu skutkuje utratą gwarancji na cały samochód.
PRZYKŁADOWE MODELE ORAZ CENY INSTALACJI LPG:
- Volkswagen Passat 1.8T - 3600 zł
- Renault Laguna 2.0T - 3600 zł
- Opel Vectra C 2.0 Turbo - 3600 zł
- Volvo S60 2.4T - 4000 zł
W czym tkwi niebezpieczeństwo stosowania instalacji LPG w silniku turbo?
Zwykły silnik benzynowy w razie zbytniego zubożenia mieszanki zaczyna szarpać. Trudno tu o gwałtowne uszkodzenie. Tymczasem w jednostkach turbo wszystko przebiega znacznie szybciej i już kilkanaście sekund pracy silnika na ubogiej mieszance z gazem wciśniętym do oporu może doprowadzić do wypalenia dziury w tłoku i zniszczenia silnika. Silniki turbo wymagają perfekcyjnego zestrojenia instalacji gazowej, doboru najwyższej jakości wtryskiwaczy i reduktora. Nie można tu zapominać o częstych przeglądach. Oczywiście przy idealnym zestrojeniu silnikowi turbo nic nie grozi.
Czy silnik turbo może mieć wyższą moc na gazie?
Jeżeli instalacji nie będzie towarzyszyć chiptuning silnika, to raczej nie. Identyczne lub nawet nieco lepsze parametry udaje się czasami uzyskać w autach z fabryczną instalacją dwupaliwową, gdzie po przełączeniu na gaz automatycznie podnoszone jest ciśnienie doładowania turbosprężarki. Podanie większej porcji powietrza pozwala skompensować gorsze parametry energetyczne gazu i uzyskać identyczną lub nawet wyższą moc niż na benzynie. Bez tego raczej trudno o wzrost mocy.
Czy są silniki turbo nienadające się do LPG?
Są jednostki wybitnie trudne i wymagające, ale raczej nie ma silników, w których instalacji nie dałoby się zamontować. Duże wymagania stawiają algorytmy sterowania wtryskiem w Volvo S60/V70 R. Z kolei w jednostkach Subaru pojawia się problem braku możliwości regulacji luzów zaworowych bez demontażu silnika. To nie zmienia jednak faktu, że są warsztaty, które wyspecjalizowały się w przeróbkach tego typu samochodów i nawet silnik Wankla z turbodoładowaniem udaje się skutecznie przerobić na LPG.
Czy można zamontować instalację LPG w turbodieslu?
Jest to wykonalne, lecz w praktyce w samochodzie osobowym jest to raczej nieopłacalne. Diesel nie jest w stanie pracować na samym gazie LPG, lecz może jednocześnie spalać olej napędowy i gaz, dając oszczędności na tym pierwszym paliwie. Rozwiązania tego typu stosowane są w wózkach widłowych, niektórych autobusach miejskich, a ostatnio coraz częściej w TIR-ach. W aucie osobowym spadek zużycia oleju napędowego byłby niewielki i dlatego producenci nawet nie za bardzo rozwijają tego typu instalacje.
Czy kupno auta z silnikiem turbo i instalacją LPG jest ryzykowne?
Zdecydowanie tak i kwestia ta w szczególności dotyczy bardziej skomplikowanych modeli z turbodoładowaniem. Pierwszy problem to stan techniczny auta. Statystycznie egzemplarze z LPG są bardziej zaniedbane (instalację LPG montuje się po to, by oszczędzać). W jednostce z turbo wszelkie niedociągnięcia i oszczędności na instalacji LPG znacznie szybciej odbijają się na kondycji silnika. Drugi problem to serwisowanie auta z zaawansowaną instalacją. Czasami warsztaty, które nie montowały instalacji, nie chcą się tego podejmować i jest spory problem z późniejszą obsługą.
PRZYKŁADOWE MODELE ORAZ CENY INSTALACJI LPG:
- Skoda Octavia 1.4 TSI - 4000 zł
- Mitsubishi Pajero GDI - 5000 zł
- Mercedes E 200 CGI - 6000 zł
- Peugeot 308 1.6 VTi - 3800 zł
Czy to prawda, że silnik będzie wymagał do pracy na LPG również benzyny?
To zależy od typu instalacji, jednak w przypadku podawania gazu przez osobne wtryskiwacze gazowe tak jest. Przy wtrysku bezpośrednim wtryskiwacze benzynowe wymagają przepływu paliwa do chłodzenia. Gdy silnik przejdzie na gaz, przepływ benzyny ustaje i wtryskiwacz mógłby się zapiec. Dlatego w takich rozwiązaniach co kilka wtrysków gazu następuje wtrysk benzyny. W pewnych warunkach pracy wręcz większość spalanego paliwa to benzyna. Tu trzeba się liczyć ze zużyciem benzyny na poziomie około 10-25%. Są instalacje podające gaz w fazie ciekłej, poprzez wtryskiwacze benzynowe (np. Vialle LPdi) i tam ten problem nie występuje. Praca na benzynie ogranicza się do zimowego rozruchu.
Czy instalacja gazowa może uszkodzić silnik?
Mimo wielu starań producentów instalacji, jednak co pewien czas przypadki takie się zdarzają. Cierpią głównie wtryskiwacze benzyny, które przy zewnętrznym podawaniu gazu ulegają przegrzaniu z racji braku przepływu benzyny. Ponieważ wiele silników z wtryskiem bezpośrednim ma obecnie turbodoładowanie, toteż dochodzi ryzyko przegrzania zaworów lub denek tłoków. Przy poprawnie skonfigurowanej instalacji ryzyko poważnej usterki jest niskie, ale już sama konieczność wymiany wtryskiwaczy benzynowych może oznaczać wydatek kilku tys. zł. Problemy zdarzają się także w autach z wtryskiem gazu przez wtryskiwacze benzynowe. Gaz jest bardziej suchym paliwem niż benzyna i zdarzają się przypadki uszkodzenia pomp paliwowych. Pompy takie w przypadku samochodów z bezpośrednim wtryskiem są bardzo drogie.
Powszechnym problemem są też szarpnięcia silnika wynikające z chwilowych błędów w dawkowaniu paliwa.
Dlaczego instalacja do auta z bezpośrednim wtryskiem jest tak droga?
W przypadku wtrysku w fazie ciekłej wynika to chociażby ze znacznie mniejszej konkurencji wśród producentów. Do tego dochodzą większe komplikacje przy montażu i wystrojeniu silnika, a także większe ryzyko pojawienia się w trakcie eksploatacji usterek, które zakład musi usunąć w ramach gwarancji. Stąd ceny takich instalacji nierzadko sięgają 6-9 tys. zł.
O ile wyższe będzie spalanie na LPG?
Pomimo zapewnień niektórych instalatorów, że wzrost jest niezauważalny, w praktyce trzeba się spodziewać wyższego spalania. Przy zachowaniu podobnego tempa jazdy (wielu kierowców na tańszym gazie zaczyna jeździć bardziej dynamicznie) różnice wynoszą około 10-30%.
Czy instalacje dedykowane do konkretnych modeli są lepsze niż te uniwersalne?
Instalacje skompletowane pod konkretny model są łatwiejsze w montażu, ponieważ mają m.in. odpowiednio dopasowane wiązki czy wstępnie zaprogramowane już sterowniki. Jednak dla użytkownika nie ma różnicy, czy komponenty dobrał producent czy też doświadczony montażysta. Szczególnie w przypadku popularnych modeli nie jest tajemnicą, jak skompletować dobrą instalację. Ważniejsze są staranność i doświadczenie osoby montującej.
Marcin Klonowski
