Najstarszy znak drogowy w Polsce. Nie uwierzysz, ile ma lat
Znaki drogowe wydają się stosunkowo nowym wynalazkiem? Nic bardziej mylnego, najstarszy znak w Polsce, choć nie przypomina współczesnych, pochodzi z 1151 roku i jest umiejscowiony dokładnie w połowie drogi między Kaliszem a Kruszwicą – znajduje się w Koninie przy kościele świętego Bartłomieja.
W Polsce najstarszym znanym znakiem drogowym jest kamienny słup z 1151 roku, postawiony przez komesa Piotra Dunina z rozkazu księcia Bolesława Krzywoustego. Słup ten, znajdujący się w Koninie, oznaczał połowę drogi między Kaliszem a Kruszwicą na dawnym Szlaku Bursztynowym, który niegdyś łączył kraje Morza Śródziemnego z Bałtykiem. W Polsce "trasa" ta przebiegała m.in. przez Kłodzko, Wrocław, Kalisz, Konin, Świecie i Gdańsk.
Na znaku widnieje inskrypcja w języku łacińskim, która brzmi: "Roku Wcielenia Pańskiego 1151 do Kalisza z Kruszwicy tu prowadzi punkt, wskazuje to formuła drogi i sprawiedliwości, którą kazał uczynić komes palatyn Piotr i starannie tę drogę przepołowił, aby był go pamiętny, racz każdy podróżny modlitwą prosić łaskawego Boga."
Według niektórych historyków kamienny znak mógł powstać nawet wcześniej, jeszcze za czasów pogańskich. Prawdopodobnie został wykuty w piaskowcu. Kamienny znak drogowy jest uważany za najcenniejszy zabytek Konina i jeden z ważniejszych zabytków Wielkopolskiego Szlaku Romańskiego. W 2011 roku obiekt został poddany renowacji zleconej przez konserwatora zabytków, co kosztowało około 34 tys. zł i zostało sfinansowane przez samorząd. Słup wówczas stanął na cokole, dzięki czemu został lepiej wyeksponowany.
Za pierwsze oznaki znaków drogowych można uznać już kamienie milowe, stosowane w starożytności do oznaczania odległości między miastami. W starożytnym Rzymie kamienie te, ustawiane wzdłuż dróg Appijskiej i Flaminiusza, nosiły nazwę miliarium i informowały o odległości od Rzymu. Podobne praktyki stosowano również w innych częściach świata, m.in. w Chinach i Persji. Odkryty w Anglii kamień milowy z I wieku n.e. jest jednym z najstarszych zachowanych znaków drogowych na świecie. Informuje o odległości od Londynu.
W średniowieczu, wraz z rozwojem handlu i pielgrzymek, pojawiła się potrzeba bardziej szczegółowych oznaczeń tras. Do tego celu wykorzystywano m.in. krzyże przydrożne, symbole religijne i herby szlacheckie. Te wczesne znaki miały przede wszystkim charakter informacyjny, wskazując kierunek drogi lub przynależność terenu.
Przełom nastąpił w XIX wieku, wraz z rozwojem kolei i wzrostem natężenia ruchu drogowego, oczywiście początkowo dotyczącego furmanek zaprzęgów czy rowerów. W 1861 roku w Wielkiej Brytanii wprowadzono pierwsze znormalizowane znaki drogowe, mające na celu ostrzeganie podróżujących przed niebezpieczeństwami na drodze. Znaki te, wykonane z drewna lub metalu, miały proste symbole i napisy, takie jak "Uwaga: zakręt" lub "Uwaga: przejazd kolejowy".
W kolejnych latach podobne inicjatywy podejmowano w innych krajach Europy i Ameryki Północnej. W 1909 roku odbyła się pierwsza międzynarodowa konferencja poświęcona znakom drogowym, podczas której ustalono wspólne zasady i symbole dla znaków stosowanych w różnych krajach.
