Krajowe i wojewódzkie - czym się różnią drogi w Polsce?
Drogi w Polsce dzielimy na klasy i kategorie. W ciągu ostatnich dwudziestu lat w naszym kraju przybyło około 50 tysięcy kilometrów - tak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego. Dwa lata temu zmieniła się co prawda ustawowa definicja drogi, ale nadal główny podział to ten na drogi publiczne i wewnętrzne. Oto, jak klasyfikujemy poszczególne drogi ze względu na rodzaj, klasę i kategorię.
Droga publiczna, według ustawy o drogach publicznych, to “budowla składającą się z części i urządzeń drogi, budowli ziemnych, lub drogowych obiektów inżynierskich, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ustawy z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, stanowiącą całość techniczno-użytkową, usytuowaną w pasie drogowym i przeznaczoną do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, ruchu osób poruszających się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt". Oznacza to, że za drogę uznaje się takie elementy infrastruktury jak wały, kanały technologiczne, a nawet znaki.
Drogi wewnętrzne to drogi, które są najczęściej na osiedlach, parkingach czy placach dojazdowych do obiektów prywatnych. O wjeździe na taką drogę może informować znak D-46 “droga wewnętrzna". Na drogach wewnętrznych mogą nie obowiązywać zasady ruchu drogowego, na przykład te dotyczące parkowania, pierwszeństwa, a nawet konieczności posiadania uprawnień do jazdy. Remont i wszelkie czynności związane z oznakowaniem dróg wewnętrznych należą do obowiązków właściciela terenu.
Drogi publiczne to drogi zaliczone do jednej z kategorii:
- dróg gminnych,
- dróg powiatowych,
- dróg wojewódzkich,
- dróg krajowych
Według danych GUS-u (stan na koniec 2022 roku) podział dróg w Polsce ze względu na ich długość prezentuje się następująco:
- krajowe - 19 459,5 km
- wojewódzkie - 29 597,4 km,
- powiatowe - 124 210,5 km,
- gminne - 254 312,9 km
W zależności od kategorii drogi różni się jej zarządca. I tak za drogi gminne odpowiada oczywiście wójt (burmistrz, prezydent miasta), za drogi powiatowe odpowiada zarząd powiatu, drogami wojewódzkimi opiekuje się zarząd województwa, a drogami krajowymi Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Przykładami dróg krajowych są autostrady czy obwodnice okalające miasta, drogi wojewódzkie to te, które łączą miasta mające znaczenie dla województwa, podobnie jak drogi powiatowe, które łączą miasta powiatowe. Drogi gminne to drogi lokalne, czyli wszystkie pozostałe.
To jednak nie jedyny podział, bo drogi dzielimy także z uwagi na ich funkcje i specyfikacje techniczne. Mówimy wtedy o klasie dróg, pośród których wyróżniamy:
- A ‒ autostrada,
- S ‒ droga ekspresowa,
- GP ‒ droga główna ruchu przyspieszonego,
- G ‒ droga główna,
- Z ‒ droga zbiorcza,
- L ‒ droga lokalna,
- D ‒ droga dojazdowa
Drogi krajowe są oznaczane znakami z serii E-15, które wyróżniają się białymi literami na czerwonym tle. Poszczególne znaki z tej grupy różnią się ze względu na dopuszczalne obciążenie osi pojazdu ciężarowego. Na przykład, znak E-15a wskazuje numer drogi krajowej oraz maksymalne obciążenie na jedną oś, wynoszące 11,5 t, podczas gdy znak E-15g informuje o drodze z limitem obciążenia do 8 t na oś. Autostrady oznacza się za pomocą znaków E-15c, a drogi ekspresowe - E-15d.
Drogi wojewódzkie również mają swoje oznaczenia w serii E-15, ale w tym przypadku numery dróg przedstawione są czarnymi literami na żółtym tle. Znak E-15h odnosi się do drogi wojewódzkiej, na której dopuszczalne obciążenie osi wynosi 11,5 t, natomiast znak E-15b dotyczy drogi z ograniczeniem do 8 t na oś.
Drogi powiatowe i gminne mają także swoje systemy oznaczeń, jednak zwykle nie są one widoczne na znakach umieszczonych przy drogach.
