Jaki akumulator do samochodu? Mokry, VRLA, żelowy, EFB czy AGM

Akumulator jest urządzeniem do magazynowania energii chemicznej. W procesie rozładowania, energia chemiczna zamieniana jest na elektryczną. W procesie ładowania, proces przebiega odwrotnie.

W pojazdach, jako akumulatory rozruchowe, są stosowane akumulatory kwasowo-ołowiowe o napięciu 6 i 12V.

Elektroda dodatnia jest wykonana z dwutlenku ołowiu, a ujemna z ołowiu. Elektrolitem jest wodny roztwór kwasu siarkowego. W każdym akumulatorze są cele - to jego podstawowe jednostki konstrukcyjne. W akumulatorze o napięciu 12V takich celi jest sześć.

Na rynku motoryzacyjnym wyróżniamy kilka rodzajów akumulatorów. Różnią się sposobem wykonania oraz tym, w jaki sposób są obsługiwane oraz wykorzystywane.

• Akumulatory mokre są z płynnym elektrolitem. Mogą być obsługowe. Wówczas każde ogniwo ma korek, a po wykręceniu można uzupełnić braki wody lub zmierzyć gęstość elektrolitu. W bezobsługowych ogniwa mają korki, ale są one ukryte pod nalepką.
• Akumulatory VRLA są z płynnym elektrolitem. Ich cele są zamykane u producenta. Nie powinny być otwierane, bo może to spowodować uszkodzenie akumulatora.
• Akumulatory EFB także są z płynnym elektrolitem, ale ma on dwukrotnie wydłużoną żywotność. Mogą być stosowane w samochodach z systemem start/stop, bez układu odzyskiwania energii lub w samochodach o dużym zapotrzebowaniu na energię.
• Akumulatory żelowe (GEL) mają elektrolit w formie żelu. Ich wyróżnikiem jest to, że mają wydłużoną żywotność i są bezobsługowe. Wadą takich akumulatorów jest to, że nie zapewniają silnikowi dobrych warunków do rozruchu i nie są odporne na duże zmiany temperatur. Akumulator GEL jest często mylony z akumulatorem AGM. 
• Akumulator AGM. Ich wyróżnikiem jest to, że w celach, pomiędzy płytami, jest szklana mata, która wiąże elektrolit. Są one stosowane w samochodach klasy średniej i wyższej; autach z systemem start/stop, gdy ilość wyłączeń i uruchomień silnika jest duża; z układem odzyskiwania energii; przy dużym zapotrzebowaniu na energię elektryczną.
• Akumulator litowo-jonowy. W takim urządzeniu elektrolitem jest sól litu w mieszaninie organicznych rozpuszczalników. Takie akumulatory znamy z komórek i laptopów. Ale są one też wykorzystywane w motoryzacji, w samochodach elektrycznych. W kilogramie akumulatora litowo-jonowego, można bowiem zgromadzić około cztery razy więcej energii niż w kilogramie akumulatora kwasowo-ołowiowego. Dla przykładu akumulator litowo-jonowy samochodu Tesla S, o napięciu 400V, składa się z 7000 ogniw - każde o napięciu 3,6V.

Jeśli chcesz kupić nowy akumulator, musisz zwrócić uwagę na oznaczenia akumulatora. Są cztery podstawowe informacje:

• napięcie - 6 lub 12V;
• pojemność w amperogodzinach [Ah];
• prąd rozruchowy w amperach [A}
• norma, wg której prąd rozruchowy został zmierzony.

Przy wyborze musisz zwrócić też uwagę na warunki pracy takiego akumulatora (temperatura, pozycja w samochodzie i wstrząsy), ilość miejsca na akumulator pod maską auta, lokalizację biegunów, ich rodzaj i wielkość.

Producent samochodu, skutera, motocykla czy łodzi motorowej, znając warunki eksploatacji, dobiera odpowiedni akumulator. Przykładowo - do łodzi powinien być dobrany akumulator AGM, który może pracować obrócony o kąt 90 stopni, a chwilowo nawet o 180 stopni.

Na wstępie każdy kierowca musi wiedzieć o dwóch rzeczach. Po pierwsze akumulatory AGM są masowo mylone z żelowymi. Akumulatorów żelowych nie stosuje się w samochodach, dlatego ich porównywanie z innymi, w zastosowaniach motoryzacyjnych, nie ma sensu.

Wszystkie przedstawione wcześniej akumulatory, z wyjątkiem litowo-jonowego, są akumulatorami kwasowymi, więc porównanie akumulatora kwasowego i AGM nie ma sensu.

W samochodach powinny być montowane akumulatory, które przewidział producent. Akumulator kwasowo-ołowiowy można zastąpić akumulatorem EFB lub AGM, ale jest to zbędny wydatek. Są one droższe, a z pewnością nie wykorzystamy jego możliwości. Odwrotnej zamiany wykonać nie można!

Warto więc pomyśleć o zamianie akumulatora kwasowo-ołowiowego obsługowego na bezobsługowy, VRLA, lub na taki, który szybciej się ładuje (polecany do samochodu często eksploatowanego w mieście).

Do ładowania akumulatora służy prostownik. Zanim do tego przystąpimy trzeba pamiętać o pięciu zasadach:

1. Im nowszy samochód, szczególnie z system start/stop, akumulator należy ładować według ściśle określonych wskazówek podanych w instrukcji obsługi samochodu i bez odłączania od instalacji elektrycznej samochodu. Jeśli mamy wątpliwości jak to zrobić, wtedy ładowanie akumulatora albo jego wymianę powinniśmy zlecić wyspecjalizowanemu serwisowi.
2. Jeśli chcemy ładować akumulator samodzielnie, powinniśmy kupić prostownik dla akumulatorów z płynnym elektrolitem (mokre, VRLA i EFB) oraz typu AGM. Jeśli samochód ma system start/stop powinna być to ładowarka, którą można ładować akumulator bez odłączania go od instalacji elektrycznej samochodu.
3. Jeśli producent prostownika nie podaje w jej opisie technicznym, że można ładować akumulator bez odłączania go od instalacji elektrycznej samochodu, wtedy nie można tego robić.
4. Warto kupić prostownik z funkcją regeneracji akumulatora (będzie możliwe utrzymanie go dłużej w sprawności).
5. Jeśli chcemy utrzymać akumulator w stanie długotrwałego naładowania, np. w kamperze, nieużywanym przez zimę motocyklu lub samochodzie, wtedy powinniśmy kupić ładowarkę z funkcją utrzymania stanu naładowania. Będzie on też pomocny przy wymianie akumulatora, aby pozostawić instalację pod napięciem, na czas, gdy akumulator jest odłączony od instalacji elektrycznej. UWAGA - konieczne jest wówczas bardzo dobre zabezpieczenie klemy dodatniej, aby nie spowodować zwarcia w instalacji elektrycznej pojazdu po odłączeniu akumulatora!

***