Hamulce w samochodach elektrycznych działają inaczej. Nie można ich zaniedbać

Tymczasem samochody elektryczne mocno różnią się od spalinowych, nie tylko napędem, ale nawet hamulcami. Jak wygląda i jak działa układ hamulcowy auta elektrycznego? Wyjaśnia to Przemysław Przymuszała z firmy TMD Ftiction, właściciela marki Textar, która specjalizuje się w produkcji elementów układu hamulcowego, w tym klocków i tarcz hamulcowych.

Pojazdy z napędem elektrycznym wykorzystują hamowanie rekuperacyjne. To technologia, która przekształca energię kinetyczną w energię elektryczną, ładując akumulator podczas wytracania prędkości.. Działanie rekuperacji opiera się na silniku elektrycznym, a więc same tarcze i klocki są wykorzystywane w znacznie mniejszym stopniu niż w samochodach spalinowych. Może to prowadzić do korozji tarcz hamulcowych. Chociaż producenci tarcz ściśle współpracują z producentami pojazdów w celu opracowania nowych powłok, które pomogą w rozwiązaniu tego problemu, w najbliższym czasie będzie on występował. Zalecane są zatem częste, regularne kontrole układu hamulcowego pojazdu elektrycznego, co pozwoli upewnić się, że w razie potrzeby będzie on działał skutecznie.

 Klocki i tarcze hamulcowe w pojeździe elektrycznym zużywają się mniej niż w samochodzie z silnikiem spalinowym. Nie oznacza to jednak, że są bardziej odporne na zużycie. Wspomnianą korozję tarcz hamulcowych obserwuje się w pojazdach wciąż uważanych za niemal nowe. Należy również regularnie sprawdzać grubość klocków i tarcz hamulcowych, jak w przypadku tradycyjnych pojazdów, i wymieniać je, jeśli wymiar spadnie poniżej minimum określonego przez producenta.

Kontrole powinny być przeprowadzane przez wykwalifikowanego technika podczas przeglądu serwisowego. Ze względu na zwiększone ryzyko korozji tarcz, dobrze byłoby uwzględnić weryfikację tego elementu podczas każdej wizyty pojazdu w warsztacie.

Właściwości płynu hamulcowego pogarszają się z upływem czasu, za to przejechany dystans nie ma na to większego wpływu. Płyny hamulcowe są higroskopijne, co oznacza, że pochłaniają wilgoć z atmosfery. Proces ten będzie zachodził przez cały okres eksploatacji, nawet jeśli płyn hamulcowy znajduje się w teoretycznie szczelnym układzie hamulcowym, ponieważ cząsteczki pary wodnej są w stanie powoli przenikać przez elastyczne gumowe przewody hamulcowe lub inne gumowe elementy układu hamulcowego.

Z czasem powoduje to spadek temperatury wrzenia płynu hamulcowego i zwiększa ryzyko korozji elementów metalowych. Wraz ze wzrostem zawartości wilgoci w płynie hamulcowym, temperatura wrzenia ostatecznie osiągnie poziom krytyczny, w którym stanie się niebezpieczna, bo układ hamulcowy będzie miał znacznie 

Dlatego w samochodach elektrycznych należy zawsze przestrzegać zaleceń producenta pojazdu dotyczących terminu wymiany płynu hamulcowego. Jeśli nie podano konkretnie, płyn hamulcowy należy wymieniać co 18 miesięcy.

Płyn hamulcowy w pojazdach elektrycznych wymaga dodatkowej uwagi ze względu na hamowanie rekuperacyjne. Podczas hamowania silnik elektryczny działa jak generator, odzyskując energię i zwiększając siłę hamowania. Konsekwencją tego jest mniejsze zużycie klocków oraz tarcz hamulcowych, ponieważ układ hamulcowy uruchamiany jest rzadziej. Z powodu wolniejszego zużycia hamulców, sam układ również jest rzadziej serwisowany, przez co płyn hamulcowy musi dłuższy czas nadawać się do użytku. Ponadto w samochodzie elektrycznym zamontowany jest ciężki akumulator, co oznacza, że masa do wyhamowania jest większa, co prowadzi do wyższych temperatur pracy. 

Dlatego do samochodów elektrycznych zalecany jest najbardziej zaawansowany płyn hamulcowy DOT 5.1, o wysokiej temperaturze wrzenia i bardzo dobrym wskaźniku lepkości. To swego rodzaju paradoks, biorąc pod uwagę zazwyczaj mniejsze obciążenie układu hamulcowego.

Dobry stan opon ma zasadnicze znaczenie dla ogólnego bezpieczeństwa pojazdu, w tym skutecznego hamowania. Pojazdy elektryczne są zazwyczaj cięższe niż ich odpowiedniki z silnikami spalinowymi, więc podczas codziennego użytkowania opony będą poddawane dodatkowemu naciskowi. Dlatego tak ważne jest utrzymywanie odpowiedniego ciśnienia.

Kolejną sprawą jest bieżnik. Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami, opony nie mogą być na granicy lub poniżej wskaźnika zużycia lub alternatywnie głębokość rzeźby bieżnika nie może być mniejsza niż 1,6 mm. Warto jednak wymieniać opony wcześniej.

Zużyte, niedopompowane lub napompowane przesadnie opony mogą mieć negatywny wpływ na skuteczność hamowania poprzez zmniejszenie przyczepności między oponą a nawierzchnią drogi, zwłaszcza podczas hamowania awaryjnego.

Pojazdy elektryczne są zasilane wysokim napięciem. Dlatego ważne jest, aby mechanicy posiadali niezbędne umiejętności i kwalifikacje wymagane do pracy przy takich pojazdach. W Polsce do obsługi tych aut wymagane są uprawnienia SEP do 1kV.

Chociaż ogólnie układ hamulcowy może być bardzo podobny, istnieją pewne unikalne różnice między pojazdem elektrycznym, a spalinowym, które wymagają specjalistycznej wiedzy i doświadczenia w zakresie serwisu i napraw. Nie tylko dlatego, że hamulce mają kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa, ale także dla bezpieczeństwa mechanika pracującego przy pojeździe, gdzie mamy do czynienia z prądem o natężeniu 350A oraz napięciu 600V, a w niektórych samochodach nawet 800V. 

Ostatnie dane IMI (europejskiego System Wymiany Informacji na Rynku Wewnętrznym) wskazują, że tylko 18% mechaników w Wielkiej Brytanii jest przeszkolonych do pracy z pojazdami elektrycznymi.