Automatyczne skrzynie biegów. AT, CVT, DCT itp, Czym się różnią i jaką wybrać
Coraz więcej nowych samochodów w salonach jest dostępnych wyłącznie ze skrzynią automatyczną. Los przekładni mechanicznych jest już przesądzony - powoli odchodzą do lamusa. Jednak zanim zdecydujemy się na samochód z automatem, warto poznać dostępne rozwiązania i wybrać odpowiednie.
Jest to najstarszy i zarazem najbardziej uniwersalny rodzaj skrzyni biegów z przekładnią planetarną. Znajdziemy go w samochodach sprzed kilku dekad, a także w zupełnie nowych konstrukcjach. Przez lata klasyczne skrzynie automatyczne były kojarzone z licznymi wadami, takimi jak np. wysokie zużycie paliwa, niewielka liczba przełożeń lub niska wytrzymałość wraz z trudnością w naprawie.
Dzisiejsze automatyczne skrzynie biegów montowane w nowych samochodach mają zwykle od 6 do 10 biegów, oferują wysoki komfort pracy i potrafią przenosić wysoką moc i moment obrotowy. Oszczędna jazda, holowanie przyczepy czy potężne osiągi silnika nie są już problemem dla takiej konstrukcji.
Wybór klasycznej skrzyni AT sprawdzi się podczas uniwersalnych zastosowań samochodu. Jedynym ograniczeniem może być brak dostępności takiego rozwiązania w małych samochodach.
To zupełnie inna konstrukcja w porównaniu z klasycznym automatem. Jest to skrzynia mechaniczna z mechanizmem zmieniającym biegi i sterującym sprzęgłem. Kilka dekad temu producenci stosowali tzw. półautomatyczne skrzynie. Dziś spotkamy już tylko wersje zautomatyzowane.
W skrzyni półautomatycznej za sterowanie sprzęgłem odpowiadał automatyczny mechanizm, ale biegi zmieniał kierowca np. poprzez ruch dźwignią skrzyni. Pełna skrzynia zautomatyzowana jest tak samo łatwa w obsłudze jak klasyczny automat, a do tego oferuje podobny komfort pracy i możliwość wyboru przełożenia.
Plusem takiego rozwiązania jest mało skomplikowana konstrukcja i możliwość montażu w niewielkich samochodach, zachowując przy tym niższe koszty. Kierowca samochodu z ASG doceni umiarkowane zużycie paliwa, ale bolączką takich konstrukcji są częste awarie.
Do listy minusów trzeba dopisać kilka ważnych kwestii. Sam proces zmiany biegów potrafi być długi, co powoduje straty mocy podczas przyspieszania. Naprawa takiej skrzyni sprawić sporo trudności. Wiele warsztatów nie chce podejmować się naprawy ze względu na ograniczoną dostępność części oraz ograniczoną wiedzę specjalistów w tym zakresie.
Bezstopniowa skrzynia biegów jest określana skrótem CVT. Jednak niektórzy producenci mają swoje nazwy handlowe dla takiego rozwiązania. Przykładem jest Audi i Multitronic.
Przekładnia bezstopniowa, jak sama nazwa wskazuje, nie posiada klasycznych biegów. Urządzenie umożliwia płynną regulację przełożenia w określonym zakresie. Przekładnia dostosowuje przełożenie do obciążenia silnika oraz oczekiwań kierowcy sterowanych pedałem gazu.
Jedną z wad takiej konstrukcji jest charakterystyczny odgłos (wycie) silnika podczas dynamicznego przyspieszania. CVT nie znosi dobrze wysokich obciążeń, wysokich prędkości, jazdy w górach oraz z przyczepą.
Serwisowanie samochodu z taką przekładnia może być utrudnione, ponieważ nie każdy serwis zajmujący się automatami podejmie się naprawy CVT.
Skrzynie bezstopniowe CVT pracują najbardziej płynnie spośród wszystkich automatycznych konstrukcji, a do tego doskonale sprawdzają się w warunkach miejskich. Dobrze tolerują częste zmiany prędkości jazdy, ale nie znoszą dobrze konieczności dynamicznego przyspieszania pod pełnym obciążeniem z pedałem gazu wbitym w podłogę.
Przy umiejętnej obsłudze i zrozumieniu charakterystyki takiej przekładni, odwdzięczy się ona niskim zużyciem paliwa. Często jest zauważalnie niższe niż w modelach wyposażonych w klasyczną przekładnię mechaniczną.
Aktualnie jest to jeden z najpopularniejszych typów przekładni montowanych w samochodach osobowych. Charakterystyka pracy takiej skrzyni biegów opiera się na zmianie sprzęgła zamiast biegu. To sprawia, że skrzynia dwusprzęgłowa pracuje bardzo szybko skutecznie a do tego praktycznie bez strat przenosi napęd. Kolejną jej zaletą jest wysoki komfort pracy, niskie zużycie paliwa oraz duża odporność na przeciążenia.
Wady dotyczą głównie trwałości kluczowych mechanizmów. Skrzynie DCT zwykle wytrzymują wyższe przebiegi niż ASG i CVT, ale naprawy potrafią być kosztowne. Sam fakt, że skrzynia jest wyposażona w dwa sprzęgła podwaja niektóre koszty.
Do tego skrzynia dwusprzęgłowa średnio znosi jazdę po mieście. Zwłaszcza przy niskich prędkościach i częstym ruszaniu lub manewrowaniu. Dużo lepiej spisuje się podczas długich, pozamiejskich tras.
