Pijani kierowcy jednak nie stracą samochodów? Legislacyjny bałagan

Konfiskata samochodów nietrzeźwym kierowcom to jeden ze sztandarowych pomysłów poprzedniego ministra sprawiedliwości - Zbigniewa Ziobro. Ostatecznie znalazł się on w znowelizowanym w ubiegłym roku Kodeksie karnym. Nowe przepisy w tym zakresie zaczną obowiązywać już jutro - 14 marca. 

Pomysł od początku wzbudzał duże emocje i dzielił środowiska prawnicze. Zarzucano mu, że uchwalone w pośpiechu przepisy stworzono "na kolanie" i "pod publikę", w następstwie kilku głośnych wypadków.

Kilka dni temu co do zasadności zaostrzania przepisów wobec nietrzeźwych kierujących sceptycznie odniósł się w wywiadzie z "Rzeczpospolitą" profesor Ryszard Stefański - prokurator i wykładowca m.in. na Uczelni Łazarskiego w Warszawie i w Europejskiej Wyższej Szkole Prawa i Administracji.

W opinii prawnika przepadek pojazdu stosowany wobec nietrzeźwego kierującego narusza konstytucyjne zasady proporcjonalności i humanitaryzmu. Przykładowo zapisy o obligatoryjnym przepadku pojazdu w przypadku kierowców, którzy przyłapani zostaną na prowadzeniu mając powyżej 1,5 promila alkoholu, skutkować będą niekiedy przepadkiem dorobku całej rodziny, a nie tylko sprawcy przestępstwa.

W ostatnim czasie "Dziennik.pl" sugerował, że nowy rząd zamierza wycofać się z kontrowersyjnego pomysłu poprzedników. Z pytaniami w tej sprawie zwróciliśmy się więc do Ministerstwa Sprawiedliwości. Przedstawiciele resortu potwierdzili, że w najbliższym czasie możemy spodziewać się zmian, a nowy projekt regulacji w tym zakresie zakończył już etap konsultacji międzyresortowych.

Oznacza to, że sankcja w postaci przepadku pojazdu zostanie utrzymana lecz nie będzie ona orzekana "z automatu". Mówiąc prościej - sąd będzie mógł zastosować taki wymiar kary ale ostateczne decyzja co do jej orzeczenia należeć będzie do sędziego. Przedstawiciele resortu dodają, że nowy projekt został już uzgodniony wewnątrzresortowo i aktualnie jest na etapie "skierowania wniosku o wprowadzenie do wykazu prac legislacyjnych lub wykazu prac programowych Rady Ministrów".

Przypomnijmy - nowe przepisy, w brzmieniu obowiązującym od 14 marca 2024 roku, mówią o obligatoryjnym przepadku w trzech przypadkach:

• prowadzenia samochodu mając w organizmie powyżej 1,5 promila alkoholu,
• spowodowaniu wypadku mając powyżej 1,0 promila alkoholu, 
• jeździe pod wpływem alkoholu (powyżej 0,5 promila) w warunkach tzw. recydywy, czyli w okresie krótszym niż 24 miesiące od popełnienia identycznego przestępstwa.

Przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości tłumaczą, że zgodnie z art. 4 § 1 k.k.:

Oznacza to, że przestępstwa polegające na prowadzeniu samochodu pod wpływem alkoholu popełnione przed dniem 14 marca 2024 będą sądzone na dotychczasowych (łagodniejszych dla kierowców) zasadach. W przypadku przestępstw popełnionych po tej dacie, ale przed wejściem w życie zapowiadanej właśnie nowelizacji stosowane będą zapisy znowelizowanego kodeksu karnego (art. 44b k.k. i art. 178 § 3 i art. 178a § 5 k.k.). Oznacza to, że z dniem 14 marca 2024 roku we wskazanych w ustawie przepadkach, obligatoryjnie orzekany będzie przepadek pojazdów. 

Dotyczyć to będzie spraw wszczętych po 14 marca (dotyczących czynów popełnionych po 14 marca), ale niezakończonych w dniu wejścia w życie nowej - przygotowywanej właśnie ustawy. Jeśli postępowanie zakończy się prawomocnie do czasu wejścia w życie ustawy nowelizującej przepadek pojazdu orzekany będzie obligatoryjnie.