"Odmawiam przyjęcia mandatu". Co się stanie po takiej deklaracji?

"Odmowa przyjęcia mandatu" - jakże często słyszymy to zdanie, ale zwykle... w rozważaniach teoretycznych. Często z braku doświadczenia, strachu przed kosztami albo po prostu z braku czasu, kierowcy przyjmują mandat. Czasem także dlatego, że funkcjonariusz ostrzega przed konsekwencjami odmowy - "chodzeniem po sądach" i kosztami przewyższającymi sam mandat. Robimy to więc dla świętego spokoju, nawet jeśli nie do końca zgadzamy się z oceną policjanta czy funkcjonariusza innych służb.

Są to przede wszystkim policjanci, ale też strażnicy miejscy, funkcjonariusze służby celno-skarbowej, straży granicznej czy inspekcji transportu drogowego. Funkcjonariusz może nałożyć grzywnę na kierowcę w następujących sytuacjach: 

• kiedy sprawca wykroczenia zostaje przyłapany w trakcie popełniania czynu zabronionego, 
• kiedy funkcjonariusze przeprowadzają niezbędne czynności wyjaśniające bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia 
• kiedy na podstawie zgromadzonych dowodów (np. zeznań świadków, nagrań) funkcjonariusze ustalą tożsamość sprawcy.

Mandat może być wystawiony w terminie 60 dni od dnia ustalenia sprawcy wykroczenia. Jeżeli od daty wykroczenia minął rok, mandatu nie można już wystawić.

W każdym wypadku kierowca ma prawo do odmowy jego przyjęcia. Co się dzieje potem?

Co ciekawe, odmówić przyjęcia mandatu możemy nawet po jego zaakceptowaniu - na odwołanie się mamy siedem dni. Niezależnie od tego, kiedy odmówimy przyjęcia mandatu, policja ma rok na złożenie wniosku do sądu o wszczęcie postępowania. Wniosek składany jest do sądu właściwego dla miejsca popełnienia wykroczenia - ale jeśli mieszkamy we Wrocławiu, a do spornej sytuacji doszło nad morzem, prawdopodobnie nie czeka nas wycieczka.

Bardzo często sądy wydają tzw. wyroki nakazowe. Zwykle taki wyrok pokrywa się z mandatem nałożonym przez funkcjonariusza, dolicza się do niego niewielkie koszty sądowe. Wyrok orzekany bez udziału obu stron, tylko na podstawie oświadczenia złożonego przez funkcjonariusza i wysyłany pocztą. Jeśli nadal nie zgadzamy się z mandatem, możemy odwołać się od wyroku nakazowego - mamy na to siedem dni, po tym czasie wyrok nakazowy staje się prawomocny.

Na rozprawie sądowej będziemy mogli przedstawić swój punkt widzenia i ewentualne dowody na brak winy. Sąd zwróci koszty dojazdu, ale w wypadku, gdy stwierdzi, że mimo wszystko jesteśmy winni popełnionego wykroczenia, rosną koszty sądowe do zapłacenia (a te mogą być wysokie, jeśli do oceny wynajęty został np. biegły). W czasie rozprawy możemy przedstawić swoje racje i podeprzeć się np. nagraniem z wideorejestratora czy zeznaniami świadków. W przypadku gorszej sytuacji materialnej przysługuje nam też obrońca z urzędu, ale żeby go dostać, musimy złożyć wniosek. Warto pamiętać, że gdy sprawa trafia do sądu maksymalna możliwa grzywna rośnie do 30 tys. zł, ale w praktyce sędziowie rzadko korzystają z tego typu kar w przypadku większości przewinień.