Od września nie zaparkujesz na chodniku? Burza wokół nowych przepisów

Na sprawę jako pierwszy zwrócił uwagę serwis "prawodrogowe.pl". Temat szybko podchwyciły inne serwisy. Jednak autorzy artykułów dość wybiórczo podeszli do kwestii nowelizacji przepisów. Rzeczywiście - trudno o jednoznaczne wnioski. Literalne czytanie znowelizowanych przepisów sugeruje jednak, że w kwestii parkowania na chodnikach nic się nie zmienia.

Wyjaśnijmy - chodzi o ustawę z 5 sierpnia 2022 roku o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw. Na jej mocy zmieniają się zapisy m.in.:

• kodeksu wykroczeń;
  
• ustawy o drogach publicznych;
  
• ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym;
  
• Prawa o ruchu drogowym;
  
• ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.
  

Źródłem zamieszania jest w tym przypadku znowelizowana ustawa o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg. W jej treści pojawiła się nowa definicja chodnika, która - teoretycznie - wykluczać ma możliwość wjeżdżania na nie pojazdami mechanicznymi.
Nowa definicja chodnika brzmi następująco:

Na tej podstawie pojawiły się spekulacje, że autorom przepisów chodzić ma o zakazanie możliwości parkowania samochodów na chodnikach. Czy aby na pewno? Inne zapisy tej samej ustawy zdają się stawiać kłam takim tezom.

W tym samym artykule nr 2 ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg, w którym pojawiła się nowa definicja chodnika  - po punkcie 4 - dodano dwa inne punkty w brzmieniu:

 4a) droga dla pieszych - oznacza drogę lub część drogi przeznaczoną do ruchu pieszych i osób poruszających się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch oraz pełnienia innych funkcji, w szczególności zatrzymania lub postoju pojazdów; 
 4b) droga dla pieszych i rowerów - drogę lub część drogi, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi, przeznaczoną do ruchu pieszych, osób poruszających się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, rowerów, hulajnóg elektrycznych i urządzeń transportu osobistego;"

Zwracamy uwagę zwłaszcza na ten pierwszy, w którym ustawodawca wprost dopuszcza zatrzymanie i postój (czyli de facto zaparkowanie pojazdu) na drodze dla pieszych. Ten zapis został całkowicie pominięty przez autorów straszących wprowadzeniem całkowitego zakazu parkowania na chodnikach.

Po co więc nowa definicja chodnika mówiąca "wyłącznie" o ruchu pieszych?  

Ustawodawca zdaje się doprecyzowywać swoje zamiary w przepisach przejściowych zawartych w art. 26 ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg. Czytamy w nim, że z dniem 21 września 2022 r. istniejące:

1. chodniki i drogi dla pieszych - stają się drogami dla pieszych w rozumieniu art. 2 pkt 4a ustawy zmienianej w art. 7 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą;
2. drogi dla rowerów i pieszych - stają się drogami dla pieszych i rowerów w rozumieniu art. 2 pkt 4b ustawy zmienianej w art. 7 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. 

Wynika z nich, że po 21 września istniejące dziś chodniki staną się drogami dla pieszych, na których zatrzymanie i postój pojazdu jest dozwolony. 

Głębsza analiza brzmienia nowych przepisów pozwala wnioskować, że nowelizacja nie jest wcale skierowana przeciwko kierowcom lecz ma na celu doprecyzowanie obecnych przepisów w kwestii dotyczących poruszania się po chodnikach na rowerach i przy pomocy urządzeń wspomagających ruch (UTO). Mówiąc wprost - zakazuje korzystania z chodników rowerzystom, odsyłając ich na jezdnię lub drogę dla rowerów. W rzeczywistości nie jest to żadna nowość.

Zgodnie z obowiązującymi od lat przepisami, rowerzysta korzystać może z chodnika wyłącznie w ściśle określonych sytuacjach, np. sprawując opiekę nad dzieckiem w wieku do 10 lat oraz gdy panują trudne warunki drogowe (np. ulewny deszcz, mgła, mocny wiatr itd.). W tym drugim przypadku - muszą być jednak spełnione trzy warunki: 

• Brak drogi dla rowerów,
• ograniczenie prędkości na jezdni  wyższe niż 50 km/h
• chodnik o szerokości co najmniej 2 m.

Rzeczywiście występowanie w tej samej ustawie definicji "chodnika" służącego "wyłącznie" ruchowi pieszych i "drogi dla pieszych", na której dopuszcza się zatrzymanie i postój pojazdów odraz korzystanie z "urządzeń wspomagających ruch", rodzi problemy z interpretacją przepisów. Skoro jednak - na mocy tej samej ustawy - istniejące chodniki stają się właśnie "drogami dla pieszych", kierowcy mogą raczej spać spokojnie.

Wypada przecież pamiętać o prawniczej regule " Lex specialis derogat legi generali", w myśl której prawo o większym stopniu szczegółowości (w tym przypadku definicja drogi dla pieszych) należy stosować przed prawem ogólniejszym (definicja chodnika). Chcąc na wprost stosować nowe definicje zarządcy dróg powinni przecież wyznaczyć w ciągach dróg dla pieszych chodniki służące wyłącznie tym pierwszym. Bez tego poważny problem stanowiłoby nie tylko parkowanie, ale też poruszanie się po chodnikach urządzeniami transportu osobistego i wspomagającymi ruch.

Wprawdzie korzystanie z chodnika lub drogi dla pieszych przez kierującego urządzeniem transportu osobistego jest dozwolone wyjątkowo, gdy brakuje wydzielonej drogi dla rowerów, ale już osoba poruszająca się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch obowiązana jest korzystać z chodnika, drogi dla pieszych lub drogi dla rowerów.

Jeśli więc przyjąć, że argumentacja osób, mówiących o zakazie parkowania na chodnikach jest słuszna, od 21 wrześniu nie można też będzie poruszać się po nich, korzystając np. z wrotek czy deskorolki. W istocie wykorzystanie urządzeń wspomagających ruch w przestrzeni publicznej poza drogami dla rowerów, stałoby sie nielegalne. Na rolki musielibyście wychodzić z plecakiem, w którym trzeba by chować obuwie po dotarciu do najbliższej drogi rowerowej... Czysty absurd.

Przypominamy, że w myśl obowiązujących przepisów - o ile na danym odcinku nie obowiązują żadne zakazy - parkowanie samochodu na chodniku jest dozwolone pod warunkiem zachowania co najmniej 1,5 metra dla pieszych. Dotyczy to zarówno parkowania na chodniku całego pojazdu, kołami jednego boku lub osi. 

Właściciele nowszych suvów i samochodów elektrycznych muszą jednak pamiętać, że artykuł 47. Prawa o ruchu drogowym dopuszcza takie parkowanie wyłącznie w przypadku pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej do 2,5 tony.

I wszystko wskazuje na to, że od 21 września nic w tej kwestii się nie zmieni.

***