Kontrola drogowa. Nie zawsze trzeba słuchać poleceń
Kontrola drogowa to dla wielu kierowców stresujące doświadczenie. Warto jednak wiedzieć, jak powinna ona przebiegać, aby czuć się pewnie i znać swoje prawa. W pewnej sytuacji kierowca może zignorować policjanta i nie zatrzymywać się od razu do kontroli.
Przepisy w Polsce dokładnie regulują to, w jaki sposób ma wyglądać kontrola i jakie prawa oraz obowiązki spoczywają na policjancie (lub funkcjonariuszu innych służb) oraz kierowcy.
Dużo zależy od tego, gdzie i o jakiej porze dochodzi do kontroli drogowej. W obszarze zabudowanym w dzień do kontroli może nas zatrzymać zarówno funkcjonariusz umundurowany lub nieumundurowany. Chęć skontrolowania pojazdu powinna być jednak poprzedzona poleceniem wykonanym przy pomocy tarczy (tzw. lizaka) lub ręki. Już po zapadnięciu zmroku policjant powinien posiłkować się dodatkowo latarką z czerwonym światłem.
Nieco inaczej wygląda sprawa w przypadku terenu niezabudowanego. W takich warunkach, kontroli pojazdu może dokonać wyłącznie umundurowany policjant. Samo zatrzymanie musi być ponadto poprzedzone sygnałem wykonanym lizakiem lub ręką (w dzień) lub latarką z czerwonym światłem (w nocy). Sygnał do zatrzymania może być również podany z jadącego radiowozu przez krótkotrwałe włączenie niebieskiego światła błyskowego i sygnału dźwiękowego o zmiennej tonacji.
Policjanci nieumundurowani także mają prawo do zatrzymywania kierowców do kontroli, ale ich obowiązują nieco inne przepisy. Taki policjant może dokonywać kontroli tylko na terenie zabudowanym, a po zatrzymaniu musi się wylegitymować oraz podać powód kontroli. Kiedy próby zatrzymania dokonuje nieumundurowany policjant w nieoznakowanym radiowozie (nawet jeśli wykorzystuje do tego sygnały świetlne) nie musimy na nie reagować, a wręcz powinniśmy zadzwonić na numer alarmowy 112, aby dokonać identyfikacji zatrzymującego. W takim wypadku należy kontynuować jazdę do momentu, kiedy wjedziemy do terenu zabudowanego i dopiero tam możemy stanąć, koniecznie w bezpiecznym miejscu. Można też kierować się bezpośrednio do najbliższego komisariatu policji.
Policjant może zatrzymać pojazd do kontroli w dowolnym miejscu, ale nie może tego zrobić bez powodu. Powody do zatrzymania mogą obejmować:
- Pominięcie przepisów ruchu drogowego, np. przekroczenie prędkości, jazdę na czerwonym świetle, nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu.
- Podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia.
- Konieczność kontroli, np. w celu sprawdzenia trzeźwości kierującego lub stanu technicznego pojazdu.
Po zatrzymaniu pojazdu policjant powinien:
- Zidentyfikować się, podając swój stopień, imię i nazwisko oraz nazwę jednostki, w której pracuje.
- Podać powód zatrzymania.
- Poprosić o dokumenty: prawo jazdy, dowód rejestracyjny i dowód osobisty.
- Przeprowadzić kontrolę w sposób uprzejmy i profesjonalny.
- Poinformować o wynikach kontroli i pouczyć o dalszych krokach, jeśli jest to konieczne.
Podczas kontroli drogowej kierowca ma prawo:
- Do zachowania milczenia.
- Do odmowy odpowiedzi na pytania, które mogą go obciążyć.
- Do żądania obecności adwokata.
- Do wglądu do dokumentów kontroli.
- Do złożenia skargi na działanie policjanta.
Jeśli masz wątpliwości co do legalności kontroli lub czujesz się dyskryminowany, możesz:
- Zapytać policjanta o podstawę prawną zatrzymania.
- Poinformować o chęci skorzystania z przysługujących Ci praw.
- Złożyć skargę na działanie policjanta.
