Czy można jechać rowerem po chodniku? Przepisy są jasne. A co mówią?

Rowerzysta to kierujący pojazdem, dla którego naturalnym miejscem jest jezdnia lub odpowiednia infrastruktura rowerowa, czyli ścieżka rowerowa (w przepisach określana jako droga dla rowerów). Chodnik, zgodnie z art. 26 ustawy Prawo o Ruchu Drogowym, pozostaje strefą zarezerwowaną dla pieszych. Dlaczego tak jest? Poruszający się rowerem osiąga prędkości znacząco przekraczające tempo marszu przeciętnego człowieka, więc ewentualna kolizja z pieszym może być groźna.

Badania przeprowadzone przez Instytut Transportu Samochodowego wykazały, że średnia prędkość rowerzysty w warunkach miejskich wynosi około 15-18 km/h, podczas gdy pieszy porusza się z prędkością 4-6 km/h.

Prawodawca dostrzegł, że absolutny zakaz jazdy po chodniku mógłby w niektórych sytuacjach powodować nadmierne zagrożenie dla rowerzystów. Dlatego w art. 33 Prawa o Ruchu Drogowym przewidziano trzy wyjątki dopuszczające jazdę rowerem po chodniku:

Po pierwsze, kiedy rowerzysta opiekuje się dzieckiem do 10. roku życia, które samodzielnie kieruje rowerem. Warto podkreślić, że przepis ten dotyczy wyłącznie sytuacji, gdy dziecko aktywnie jedzie na własnym rowerze, a nie jest przewożone w foteliku czy przyczepce. W takiej sytuacji zarówno dorosły rowerzysta jak i dziecko traktowani są jak piesi, mogą też przejeżdżać przez przejścia dla pieszych bez zsiadania z roweru.

Po drugie, gdy warunki atmosferyczne zagrażają bezpieczeństwu rowerzysty na jezdni. Mowa tu o ekstremalnych zjawiskach pogodowych jak intensywne opady śniegu, gołoledź, gęsta mgła czy huraganowy wiatr. Zwykły deszcz czy lekki wiatr nie stanowią wystarczającego uzasadnienia.

Po trzecie, gdy szerokość chodnika wzdłuż drogi, na której dozwolona prędkość przekracza 50 km/h, wynosi co najmniej 2 metry, a jednocześnie brakuje wydzielonej infrastruktury rowerowej.

Nowelizacja przepisów z 2021 r. wprowadziła zmiany w kontekście poruszania się po chodniku, ale dotyczyły tylko hulajnóg elektrycznych czy innych tak zwanych urządzeń transportu osobistego.

Warto zaznaczyć, że rowerzysta, który zgodnie z wyjątkami porusza się po chodniku, ma obowiązek zachowania szczególnej ostrożności. Przepisy nakazują jazdę z prędkością zbliżoną do prędkości pieszego i bezwzględne ustępowanie pierwszeństwa przechodniom. W praktyce oznacza to, że nawet uprawniona obecność roweru na chodniku nie daje cykliście równych praw z pieszymi - to on musi dostosować się do ich tempa i zachowania.

Za złamanie tych zasad grozi mandat w wysokości od 50 do 300 zł.

Pytanie to dotyczy głównie młodszych cyklistów. Zgodnie z polskim prawem, karta rowerowa wymagana jest od osób w wieku 10-18 lat, które chcą samodzielnie poruszać się rowerem po drogach publicznych. Jednak w kontekście jazdy po chodniku, kwestia posiadania karty rowerowej jest drugorzędna.

Dziecko do 10. roku życia, niezależnie od posiadania karty rowerowej, może poruszać się rowerem po chodniku pod opieką osoby dorosłej. Jest to wyjątek od ogólnej zasady, traktujący takiego małego cyklistę jako pieszego. Natomiast osoba w wieku powyżej 10 lat, mimo braku karty rowerowej, nie uzyskuje automatycznego prawa do jazdy po chodniku - musi spełniać jeden z trzech warunków wspomnianych wcześniej.

Ustawodawca wprowadził szczególną ochronę dla najmłodszych uczestników ruchu. Dzieci do 10. roku życia mogą poruszać się rowerem wyłącznie po chodniku i tylko pod opieką osoby dorosłej.

Po ukończeniu 10. roku życia młody rowerzysta powinien zdobyć kartę rowerową i przenieść się na drogę dla rowerów lub jezdnię. Jednakże w praktyce wielu rodziców, kierując się troską o bezpieczeństwo, pozwala dzieciom w wieku 10-12 lat na jazdę po chodniku, mimo formalnego braku takiego uprawnienia. Policja zwykle wykazuje zrozumienie w takich przypadkach, stosując raczej pouczenia niż restrykcyjne egzekwowanie przepisów.