Wojsko na autostradzie. Czy można wyprzedzać kolumnę uprzywilejowaną?
Widok pojazdów wojskowych na drogach publicznych nie należy do rzadkości, zwłaszcza w okresach wzmożonych ćwiczeń czy przegrupowań jednostek oraz, przede wszystkim, toczącego się konfliktu w Ukrainie. Potwierdzą to osoby podróżujące często autostradą A4 w okolicach Rzeszowa, gdzie znajduje się główny hub pomocy wojskowej dla ukraińskiej armii. Kierowcy “cywilni” często zastanawiają się, jak powinni zachować się wobec kolumn wojskowych - czy są one uprzywilejowane, czy można je wyprzedzać i jakie zasady obowiązują w takich sytuacjach.
Spis treści:
Co to jest kolumna wojskowa? Wojskowe ciężarówki nie zawsze jadą w kolumnie
Zacznijmy od podstawowej kwestii - czym właściwie jest kolumna wojskowa w świetle prawa? Nie każda grupa pojazdów armii może być tak określana. Aby oficjalnie uznać grupę pojazdów za kolumnę wojskową, musi ona spełniać konkretne wymogi. Zgodnie z przepisami pierwszy i ostatni pojazd w kolumnie muszą być oznaczone tablicami w kolorze pomarańczowym. Dodatkowo wyróżniają je niebieskie chorągiewki umieszczone po stronie kierowcy, z wyjątkiem ostatniego pojazdu, który powinien mieć zamontowaną zieloną chorągiewkę. Pojazdy takie mogą również używać świateł ostrzegawczych. W jednej kolumnie może poruszać się maksymalnie dwadzieścia pojazdów, a odległość między poszczególnymi kolumnami powinna wynosić minimum pół kilometra.
Zasadniczo kolumny wojskowe nie są pojazdami uprzywilejowanymi i muszą przestrzegać ogólnych zasad ruchu drogowego. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły. Pierwszym jest sytuacja, gdy pojazdy kolumny wojskowej włączają się do ruchu, a kierowanie nim przejmuje żandarmeria wojskowa. Drugi przypadek to pilotaż kolumny przez policję - wtedy na początku i końcu kolumny muszą znajdować się pojazdy wyposażone w niebieską i czerwoną sygnalizację ostrzegawczą. W takiej sytuacji kolumna nabiera statusu uprzywilejowanej.
Czy można wyprzedzać kolumnę wojskową?
Odpowiedź zależy od kilku czynników. Jeśli na drodze poruszają się pojedyncze pojazdy wojskowe, które nie tworzą formalnej kolumny, ich wyprzedzanie jest dozwolone na standardowych zasadach - w miejscach, gdzie jest to legalne i bez przekraczania dopuszczalnej prędkości. Można również wjeżdżać między takie pojazdy.
W przypadku gdy grupa pojazdów spełnia wszystkie wymogi prawne kolumny, wyprzedzanie również jest dozwolone, ale wyłącznie w całości - nie wolno wjeżdżać między pojazdy tworzące kolumnę. To może stanowić wyzwanie, szczególnie na drogach innych niż autostrady, ponieważ kierowca musi dysponować odpowiednio długim i wolnym odcinkiem drogi.
Sytuacja komplikuje się, gdy kolumna wojskowa jest eskortowana przez policję i staje się kolumną uprzywilejowaną. Wtedy wyprzedzanie jest dozwolone wyłącznie poza terenem zabudowanym i w miejscach do tego przeznaczonych. W terenie zabudowanym należy zastosować się do art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, który mówi: “Uczestnik ruchu drogowego, jadący drogą publiczną, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa przejazdu pojazdowi uprzywilejowanemu, który nadaje sygnały dźwiękowe i świetlne.” Oznacza to zakaz wyprzedzania uprzywilejowanej kolumny wojskowej w takich warunkach.
Niedawne wypadki z udziałem pojazdów uprzywilejowanych pokazują, że nawet przy włączonych sygnałach świetlnych i dźwiękowych kierowcy takich pojazdów muszą zachowywać ostrożność, a w przypadku kolizji mogą zostać uznani za współwinnych.
Zdjęcia przemieszczające się wojska - nie publikować i najlepiej nie robić
Kiedy wojsko przemieszcza się z jednostki do jednostki lub na poligon, warto też powstrzymać się od publikowania zdjęć czy informacji o przemieszczających się pojazdach armii w mediach społecznościowych. Może to mieć znaczenie dla bezpieczeństwa operacji, nawet jeśli są to tylko rutynowe ćwiczenia czy przegrupowania.
