Pomiar parametrów silnika na hamowni
Do pomiaru momentu obrotowego i mocy silnika producenci aut oraz firmy tuningowe używają hamowni.
Hamownia jest urządzeniem pozwalającym na badanie pojazdów bez wyjeżdżania na drogę, a sama próba pozbawiona jest subiektywnych elementów oceny, które mogłyby się pojawić podczas testów drogowych.
Różne rodzaje hamowni
Generalnie wyróżnia się dwa rodzaje hamowni: silnikowe i podwoziowe. Hamownie silnikowe badają parametry jednostki napędowej po jej wyjęciu z pojazdu i umieszczeniu wraz z osprzętem na specjalnym stanowisku. Są jedynymi urządzeniami mierzącymi wprost parametry silnika, w tym także jego rzeczywistą moc. Natomiast wszystkie inne metody pomiaru są oparte na metodach pośrednich. Z hamowni silnikowych korzystają głównie fabryki oraz jednostki badawcze, dla których czas i kosztybadania nie są aż tak istotne.
Hamownie podwoziowe nie mierzą bezpośrednio parametrów silnika, lecz całego układu napędowego i dopiero na podstawie uzyskanych danych określana jest jego moc czy moment obrotowy. Pomiar polega na rozpędzeniu pojazdu na urządzeniu wyposażonym w rolki (auto zabezpieczone jest taśmami). W przypadku hamowni podwoziowej bezwładnościowej następuje później wysprzęglenie i oczekiwanie aż pojazd sam się zatrzyma. Hamownie podwoziowe obciążeniowe wyposażone są dodatkowo w hamulec umożliwiający obciążenie silnika stałą lub zmienną siłą, co znacznie zwiększa możliwości pomiarowe. Można na nich przeprowadzać test stałych obrotów, symulację jazdy, a także wykonywać test dostępny na hamowniach bezwładnościowych.
Nie tylko parametry
Hamownie umożliwiają bieżącą kontrolą efektów modyfikacji silnika oraz weryfikację stanu technicznego pojazdu. Korzystają z nich producenci aut i firmy tuningowe, a także warsztaty, bo hamownie pozwalają na zdiagnozowanie stanu silnika i jego osprzętu. Na podstawie pomiarów komputer tworzy wykresy parametrów (moc, moment obrotowy, opory na kołach itp.) przedstawiające ich zależność od prędkości obrotowej silnika lub prędkości auta na poszczególnych biegach. Analiza wykresów oraz ich porównanie z wzorcowymi pozwalają ocenić objawy oraz na ich podstawie zlokalizować usterkę.
Ważne normy
Aby wyniki pomiarów były niezależne od warunków atmosferycznych, stosuje się normy, które matematycznie przeliczają moc w momencie pomiaru na moc normowaną. Rzecz w tym, że norm jest sporo (m.in.: DIN70020, SAE, ISO) i bez oznaczenia, według której dokonano pomiaru, nie da się obiektywnie mówić o silniku. Np. 100 KM według normy SAE odpowiada ok. 80 KM według normy DIN 70020.
Warto wiedzieć
- Samochody z napędem na cztery koła trzeba badać na specjalnie do tego celu przeznaczonych hamowaniach dwuosiowych.
- Precyzyjny pomiar pojazdów z automatyczną skrzynią biegów nie jest praktycznie możliwy, bo nie ma bezpośredniego mechanicznego połączenia kół z silnikiem.
- Aut z niewyłączalnym ESP nie da się zbadać na wielu hamowaniach prostej konstrukcji. Tu stosowane bywają różne rozwiązania, np. firma Maha konstruuje takie hamowanie, w których druga oś samochodu jest podczas badania rozpędzana wielkimi silnikami elektrycznymi.
Andrzej Godula, Marcin Klonowski
