Pamiątka z PRL za ponad 20 tys. zł. Setki osób ma ją w szufladzie
W latach 70. i 80. stosowano system tzw. przedpłat na samochody polskiej produkcji, głównie „Maluchy” i FSO 1500. Niestety, wielu pojazdów nie udało się dostarczyć, więc niedoszłym właścicielom należą się zwrot i rekompensaty. Dziś to całkiem sporo pieniędzy!
Dla wielu Polaków Fiat 126p, popularnie nazywany "Maluchem", był kultowym samochodem. W czasach PRL-u był symbolem motoryzacji i przepustką do swobody podróżowania. Dziś, choć od zakończenia jego produkcji minęło już wiele lat, wciąż można otrzymać rekompensatę za przedpłaty na ten legendarny samochód.
Jak działały książeczki na samochody w PRL?
Pierwszy raz takie rozwiązanie wprowadzono w latach siedemdziesiątych. Chętni musieli założyć w PKO specjalną książeczkę oszczędnościową, oznaczoną literą "F" (od Fiat), wpłacić na nią co najmniej 5 000 zł, a następnie zadeklarować, w którym roku chcieliby odebrać pojazd - od tego zależała wysokość późniejszych rat. Pierwsze samochody (w ramach pierwszej tury przedpłat) miały być dostępne w 1977 roku, czyli cztery lata po rozpoczęciu zapisów.
W latach 1982-1985 z powodu ogromnego zapotrzebowania na Fiaty 126p po raz kolejny wprowadzono system przedpłat. Osoby, które chciały kupić "Malucha", wpłacały pieniądze na specjalny rachunek w PKO Banku Polskim. Niestety, wielu z nich nigdy nie otrzymało wymarzonego samochodu mimo że deklarowano produkcję 400 tys. Fiatów 126p i 200 tys. innych modeli, głównie FS0 1500. Auta miały trafić do właścicieli w przeciągu maksymalnie czterech lat.
W 1996 roku uchwalono ustawę, która przyznała tym osobom prawo do rekompensaty. Początkowo jej wysokość była symboliczna, jednak z biegiem lat ulegała ona waloryzacji.
Zwrot przedpłaty za Malucha - kto może się o niego ubiegać?
Rekompensaty wypłacane są osobom, które zdecydowały się na przedpłaty w 1981 roku. Co ważne, mogą się o nie ubiegać również spadkobiercy osób, które dokonywały wpłat. Warunkiem ubiegania się o rekompensatę jest posiadanie książeczki przedpłatowej PKO. Wpłaty opiewać muszą na "pełną" kwotę dotyczącą zakupu konkretnego pojazdu - brak rachunku przedpłat oznacza, że nie ma podstaw do wypłaty rekompensaty.
Ile wynosi rekompensata za przedpłatę na Malucha czy FS0 1500? Okazuje się, że z biegiem lat uległy one sporej waloryzacji, w 2024 roku Ministerstwo Finansów zdecydowało się jeszcze podnieść jej wysokość. Obecnie (luty 2024) kwota rekompensaty za Fiata 126p wynosi 18 654 zł, a za Fiata 1500 (FSO 1500) - 26 435 zł.
Jak otrzymać zwrot z książeczki PRL?
Aby otrzymać zwrot, należy zgłosić się do dowolnej placówki PKO Banku Polskiego z:
- Dowodem tożsamości
- Książeczką przedpłaty
Uwaga! Nie ma terminu przedawnienia na ubieganie się o zwrot. W 2023 roku z możliwości zwrotu skorzystało około 200 osób. Łącznie od 1996 roku wypłacono już ponad 100 milionów złotych rekompensat. Obecnie wciąż pozostało dwieście trzydzieści osiem niezrealizowanych przedpłat na samochody, z czego dwieście dwadzieścia jeden na "Maluchy" i siedemnaście na FSO 1500. Łącznie aż 341 tysięcy osób nie doczekało się przedpłaconego samochodu.
Planowane zmiany w ustawie - co to zmieni w zwrotach przedpłat na samochody?
Ministerstwo Finansów planuje zmiany w ustawie o zwrotach przedpłat za Fiata 126p. Nowe przepisy mają na celu:
- Ułatwienie dostępu do rekompensaty - planowane jest zniesienie wymogu posiadania książeczki przedpłaty. W przypadku jej zagubienia lub zniszczenia, wystarczyłoby oświadczenie osoby ubiegającej się o zwrot.
- Poszerzenie kręgu osób uprawnionych do zwrotu - rekompensatę miałyby otrzymać również osoby, które wpłaciły pieniądze na Fiata 126p przed 1982 rokiem.
