Co jest przyczyną smogu? Wcale nie samochody!
Ograniczenie ruchu w centrach miast ma poprawić jakość powietrza, ale zjawisko smogu z samochodami ma niewiele wspólnego.
Jakość powietrza w Polsce jest fatalna - to fakt. Według Europejskiej Agencji Środowiska w pierwszej dziesiątce europejskich miast z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem aż sześć znajduje się w Polsce. Zdaniem Najwyższej Izby Kontroli największym problemem dla jakości powietrza jest znacząco przekroczone stężenie tzw. pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5. To mieszanina cząstek stałych i ciekłych mogących zawierać substancje toksyczne. Powoduje choroby płuc i układu krążenia, negatywnie wpływa na ośrodkowy układ nerwowy, serce itp.
Duże koszty, małe zyski
Jednym ze sposobów poprawy jakości powietrza ma być możliwość wprowadzenia ograniczeń ruchu pojazdów w centrach miast. Takie rozwiązania stosowane są już od wielu lat na zachodzie Europy, jednak trudno wskazać ich jednoznaczną skuteczność. Podawane spadki poziomu zapylenia mieszczą się w przedziale 2-10 proc. dla różnych miast. Za to inny trend jest bezdyskusyjny: na mieszkańcach stref w praktyce wymuszono wymianę samochodów na nowsze. Szacuje się, że w Berlinie w dwa lata po wprowadzeniu stref ograniczonej emisji udział aut spełniających normę Euro 4 wzrósł z około 1/3 do ponad 90 proc. Koszty stosunkowo niewielkiej poprawy jakości powietrza dla kierowców były ogromne.
W przypadku emisji benzoapirenu oraz pyłów największy udział ma indywidualne ogrzewanie domów za pomocą węgla i innych paliw stałych. Komunikacja odpowiada przede wszystkim za wyższy poziom dwutlenku azotu - Ewa Lutomska, Krakowski Alarm Smogowy
Przyczyną małej skuteczności stref ograniczonej emisji jest mechanizm powstawania zanieczyszczeń. Samochody mają minimalny wpływ na tworzenie się smogu. W skali naszego kraju udział komunikacji w przekroczeniu stężenia pyłu zawieszonego wynosi 6 proc. W miastach jest on większy, ale nawet w Krakowie, mającym najbardziej zanieczyszczone powietrze w Polsce, wynosi tylko 16 proc.
Winne piece i kominki
Główną przyczyną tworzenia się smogu jest indywidualne ogrzewanie budynków - za pomocą nieefektywnych pieców i z wykorzystaniem paliw najgorszej jakości. Przekroczenia dopuszczalnych norm czystości powietrza występują niemal wyłącznie w "sezonie grzewczym". Od maja do września praktycznie się nie zdarzają. Z motoryzacją nie ma to więc żadnego związku.
Podsumowanie: samochody mają niewielki wpływ na poziom smogu
Nawet w Krakowie - mieście z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem w Polsce - auta mają niewielki wpływ na jego zapylenie. Co więcej, przekroczenia dopuszczalnych norm występują tylko w "sezonie grzewczym", ograniczanie ruchu niewiele więc poprawi.
Tekst: Bartosz Zienkiewicz, zdjęcia: 123 RF; "Motor" 14-15/2015
