O jeden ząbek za daleko. Skutki małego odchylenia mogą być kosztowne
Przestawiony rozrząd to usterka, której nie należy lekceważyć, bo może prowadzić do poważnego uszkodzenia całej jednostki napędowej. Warto wiedzieć, jak często sprawdzać układ rozrządu, co ile wymieniać jego elementy oraz na co zwrócić uwagę, by zanim dojdzie do kosztownych usterek zdiagnozować problem.
Czym jest rozrząd w silniku?
Rozrząd to kluczowy układ w silniku spalinowym, odpowiadający za synchronizację pracy zaworów z ruchem tłoków. Składa się z wałka rozrządu sterującego pracą zaworów oraz elementów napędowych - paska lub łańcucha rozrządu, które przenoszą napęd z wału korbowego. Prawidłowa praca rozrządu zapewnia odpowiednie czasy otwarcia i zamknięcia zaworów dolotowych i wylotowych.
Co oznacza przestawiony rozrząd?
Przestawienie rozrządu następuje, gdy pasek lub łańcuch rozrządu przeskakuje o jeden lub więcej ząbków względem właściwego położenia. Powoduje to rozsynchronizowanie pracy zaworów względem ruchu tłoków. Powodów przeskoczenia rozrządu może być wiele - od zaniedbania jego wymiany, przez zbyt rzadką wymianę oleju w silniku po agresywny styl jazdy czy uszkodzoną pompę cieczy chłodzącej.
Przestawiony rozrząd może objawiać się na kilka sposobów:
- Problemy z uruchomieniem silnika - auto może mieć trudności z odpaleniem lub w ogóle nie chcieć się uruchomić.
- Nierówna praca silnika - występują wyraźne wibracje i drgania wyczuwalne w kabinie, a silnik pracuje nierównomiernie.
- Spadek mocy i zwiększone zużycie paliwa - silnik traci moc i spala więcej paliwa niż zwykle.
- Głośna praca silnika - z górnej części silnika dobiegają niepokojące stukania i grzechotania.
- Gaśnięcie silnika - szczególnie podczas zwalniania, np. przy dojeżdżaniu do świateł.
Konsekwencje przestawionego rozrządu
Jazda z przestawionym rozrządem może doprowadzić do: znaczącego spadku osiągów silnika, problemów z układem zmiennych faz rozrządu, zapalenia się kontrolek ostrzegawczych na desce rozdzielczej (check engine), a w najgorszym przypadku - kolizji tłoków z zaworami i całkowitego zniszczenia silnika.
Jak zapobiegać przestawieniu rozrządu?
Aby uniknąć problemów z rozrządem, należy regularnie kontrolować stan paska lub łańcucha rozrządu, przestrzegać zalecanych terminów wymiany elementów rozrządu, reagować na pierwsze niepokojące objawy oraz przeprowadzać regularne przeglądy techniczne. Jeśli dojdzie uszkodzenia silnika, koszty jego remontu mogą przewyższyć wartość nowej jednostki napędowej i naprawa może okazać się ekonomicznie nieuzasadniona - czasem najlepiej wymienić po prostu cały silnik.
Dlatego tak ważne jest trzymanie się zaleceń producentów dotyczących kontroli oraz wymiany rozrządu. W autach, gdzie występuje rozrząd napędzany paskiem, wymiana elementu, który pracuje zawsze wtedy, gdy uruchomiony jest silnik, może być konieczna mniej więcej w przedziale od 70 do 120 tysięcy kilometrów lub co 4-5 lat. W autach, gdzie znajduje się rozrząd napędzany łańcuchem producenci twierdzą czasem, że takie rozwiązanie będzie w stanie wytrzymać cykl życia auta, jednak nie oznacza to, że nie należy skontrolować tego elementu przy przebiegu od 200 tysięcy kilometrów w górę.
Przy okazji wymiany rozrządu często wymieniana jest też pompa wody, która odpowiada za rozprowadzenie jej w silniku - jest ona bowiem także często napędzana paskiem, a jej wymiana w przyszłości może okazać się czasochłonna, a przez to kosztowna.
Jak uniknąć kosztownej awarii i przeskoczenia rozrządu? Kluczowe są regularne wymiany oleju, zwłaszcza w autach, które często jeżdżą na krótkich dystansach. W przypadku, gdy producent zaleca wymianę oleju co 30 tysięcy kilometrów, dbając o pasek można skrócić ten interwał nawet o połowę. To samo dotyczy wysilonych jednostek z turbodoładowaniem o niewielkiej pojemności.
