Stan i plany budowy autostrad w Polsce

Obecnie prace trwają na odcinkach autostrad A1, A2 i A18, powstają plany rozbudowy autostrady A4, a na A6 i A8 przygotowywana jest nowa infrastruktura. W realizacji znajduje się ok. 139 km autostrad, 114 km jest na etapie przetargu, a kolejne kilometry w przygotowaniu. Docelowo, wraz z planowaną autostradą A50, długość sieci autostrad na terenie naszego kraju wynosić będzie ok. 2100 km.

W większości sieć autostrad w Polsce ma po dwa pasy ruchu na przeciwnych jezdniach. Jedynie na odcinkach przechodzących w pobliżu lub przez aglomeracje miejskie, liczba pasów zwiększa się. Tak jest na autostradzie A1 w województwie śląskim, A2 na obwodnicy Poznania i odcinku Pruszków - Konotopa na wlocie do Warszawy, A4 na przejściu przez konurbację górnośląską czy też niewielkiej części obwodnicy Krakowa, a także na A8 stanowiącej Autostradową Obwodnicę Wrocławia. 

Budowany obecnie odcinek A1, będzie najdłuższym odcinkiem autostrady o trzypasmowym przekroju szlakowym. Palmę pierwszeństwa straci po poszerzeniu o dodatkowy pas ruchu A2 pomiędzy Łodzią i Warszawą. Przypomnijmy, że praktycznie wszystkie oddane w ostatnich latach dwupasmowe odcinki autostrad, dla których prognozy ruchu wskazywały jego znaczący wzrost, mają rezerwę terenu pod ewentualną dobudowę dodatkowego pasa ruchu.

Autostrada A1

Budowana autostrada A1 pomiędzy Tuszynem i początkiem obwodnicy Częstochowy to 81 kilometrów podzielonych na pięć kontraktów (cztery w woj. łódzkim i jeden w woj. śląskim), a także skomplikowane wyzwanie logistyczne zarówno dla inwestora, jak i wykonawcy. Ma to związek z faktem, że prace na tym kluczowym szlaku komunikacyjnym na osi północ - południe odbywają się przy nieprzerwanym ruchu samochodowym. W zależności od daty podpisania umowy, aktualne zaawansowanie prac waha się od 38 do 72 proc.

 Kierowcy mają obecnie do dyspozycji nową betonową jezdnię na całej długości czterech odcinków (trzy w woj. łódzkim i jeden w śląskim): Tuszyn - Piotrków Trybunalski, Kamieńsk - Radomsko i Radomsko - granica województwa łódzkiego i śląskiego oraz od granicy województw do początku autostradowej obwodnicy Częstochowy. To blisko 57 km trasy, na których dostępne są po dwa pasy ruchu w każdym kierunku. Na kolejnych czterech kilometrach, czyli początkowym fragmencie odcinka Piotrków Trybunalski - Kamieńsk, kierowcy jadą po wschodniej jezdni, mając na razie po jednym pasie ruchu. Wprowadzone zmiany w organizacji ruchu przyniosły zdecydowaną poprawę warunków jazdy po budowanej autostradzie, a w szczególności zlikwidowanie tymczasowego ronda w miejscu węzła Piotrków Trybunalski Południe, oddanie do użytku nowego wiaduktu na węźle Piotrków Trybunalski Zachód oraz węzła Radomsko. Przeniesienie ruchu na nową jezdnię umożliwiło wykonawcom rozbiórkę ostatnich fragmentów starej jezdni DK1.

Budowa autostrady A1, zarówno w województwie śląskim jak i łódzkim, zakończy się w 2022 r. W tym roku zaplanowano oddanie do ruchu łącznie 39,6 km tej trasy na odcinkach: Tuszyn - Piotrków Trybunalski Południe (15,9 km), Kamieńsk - Radomsko (16,7 km) oraz Radomsko - granica woj. łódzkiego i śląskiego (7 km). Po oddaniu tych odcinków kierowcy będą mieć do dyspozycji dwie jezdnie z trzema pasami ruchu, a z końcem br. na pozostałych dwóch odcinkach będzie co najmniej jedna jezdnia z dwoma pasami ruchu. Trzema pasami na całym odcinku Tuszyn - początek obwodnicy Częstochowy, pojedziemy w 2022 r. 

 Kontynuowane są też prace wykończeniowe na autostradowej obwodnicy Częstochowy oraz przy budowie wiaduktu autostradowego WA352 na połączeniu obwodnicy z obecnie budowanym odcinkiem autostrady.

• w eksploatacji: 483,4 km, w tym ok. 331 km w zarządzie GDDKiA, a ok. 152 km w zarządzie koncesjonariusza: Gdańsk Transport Company na odcinku Gdańsk (Rusocin) - Toruń (Toruń Południe) 
• w realizacji: 80,7 km
• łącznie: 564,1 km

Autostrada A2

W połowie zeszłego roku oddano do użytku 15 kilometrów autostrady A2 od węzła Lubelska do obwodnicy Mińska Mazowieckiego. Dzięki temu kierowcy podróżujący na wschód od stolicy mają do dyspozycji już ok. 36 km autostrady. W 2020 r. udostępniono również kolejne relacje ruchu na węźle Lubelska stanowiącym połączenie autostrady A2 oraz dróg ekspresowych S2 i S17. Podpisano także umowy na dwa kolejne odcinki tej trasy pomiędzy węzłami Kałuszyn i Groszki oraz Gręzów i Siedlce Zachód. Przewidywany termin ukończenia prac to jesień 2023 r. Na początku grudnia zeszłego roku została wybrana najkorzystniejsza oferta w przetargu na zaprojektowanie i budowę odcinka pomiędzy węzłami Groszki i Gręzów o długości ok. 13 km. W przetargu na realizację znajduje się zaś odcinek A2 od Siedlec do Białej Podlaskiej. 23 grudnia 2020 r. poznaliśmy oferty na zaprojektowanie i budowę 19-kilometrowego fragmentu autostrady A2 pomiędzy węzłem Siedlce Zachód a rejonem miejscowości Malinowiec, a niecałe dwa tygodnie później (5 stycznia br.) na realizację około 12,5-kilometrowego fragmentu tej trasy pomiędzy węzłem Łukowisko a rejonem miejscowości Swory.

Obecnie GDKKiA szuka projektanta ostatniego, około 32-kilometrowego odcinka autostrady A2 na wschód od Warszawy, od węzła Biała Podlaska do granicy z Białorusią.

 W związku z dużym wzrostem natężenia ruchu na autostradzie A2 między Łodzią a Warszawą, podjęta została decyzja o dobudowie na długości ok. 89 km dodatkowego pasa ruchu dla każdej z jezdni na tym odcinku. Trwa opracowywanie elementów koncepcji programowej dla tego poszerzenia. Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska w Łodzi i Warszawie prowadzą również postępowania administracyjne w sprawie wydania decyzji środowiskowych w tym zakresie. Docelowo autostrada będzie miała od węzła Konotopa do węzła Pruszków po cztery pasy ruchu na jednej jezdni, natomiast dalszy odcinek do węzła Łódź Północ trzy pasy ruchu. Dalszym etapem, po zapewnieniu finansowania, będzie ogłoszenie przetargu na realizację inwestycji w systemie Projektuj i buduj. Budowa potrwa około dwóch lat i będzie prowadzona "pod ruchem", czyli bez wyłączenia odcinka z użytkowania. Zakończenie prac przewiduje się w drugiej połowie 2025 r.

• w eksploatacji: 487,5 km, w tym ok. 232,5 km w zarządzie GDDKiA (z czego 99 km płatne na odcinku Konin - Stryków), a ok. 255 km (z czego 238 km płatne) w zarządzie koncesjonariusza:  Autostrada Wielkopolska na odcinku Konin - Świecko
• w realizacji: 24,5 km
• w przetargu: 76,3 km
• w przygotowaniu: 32,3 km
• łącznie: 620,6 km

Autostrada A4

Rozpoczęto prace przygotowawcze zmierzające do poprawy warunków jazdy na odcinku dolnośląskim autostrady A4. 29 grudnia 2020 r. ogłoszono przetargi na opracowanie dokumentacji dla budowy lub rozbudowy A4 od Krzyżowej do Wrocławia oraz budowy drogi ekspresowej S5 od Sobótki do Bolkowa. Postępowania dotyczą opracowania studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowego z elementami koncepcji programowej (STEŚ-R) wraz programem funkcjonalno-użytkowym.

Pierwszy przetarg dotyczy opracowania dokumentacji dla odcinka autostrady A4 od węzła Krzyżowa do węzła Legnica Południe o długości ok. 36 km. W ramach dokumentacji STEŚ-R dla tego odcinka zostaną przeanalizowane warianty rozbudowy istniejącej autostrady A4. Drugie postępowanie, ze względu na wzajemne oddziaływanie na siebie dróg S5 i A4, prowadzone jest jednocześnie dla odcinka A4 od węzła Legnica Południe do węzła Wrocław Wschód/Stary Śleszów o długości ok. 80 km oraz dla drogi ekspresowej S5 Bolków - Sobótka o długości ok. 50 km. W ramach dokumentacji STEŚ-R przeanalizowane zostaną trzy warianty budowy lub rozbudowy A4 wraz z budową S5.

W połowie grudnia podpisano umowę na zaprojektowanie i wykonanie dodatkowego pasa ruchu, o długości 900 m, jezdni prawej na istniejącym odcinku A4 od węzła Kraków Południe do wiaduktu w ciągu ul. Kąpielowej (Południowa Autostradowa Obwodnica Krakowa). Wykonawcą zadania jest Przedsiębiorstwo Drogowo-Mostowe z Dębicy, które wyceniło wszystkie prace na 14,48 mln zł.

22 grudnia ogłoszono przetarg na opracowanie kompleksowej dokumentacji dla rozbudowy węzła Kraków Południe na skrzyżowaniu autostrady A4 i drogi krajowej nr 7 (Zakopianki), wraz z uzyskaniem decyzji administracyjnych i sprawowaniem nadzoru autorskiego.

Niestety, nadal nie wykonywane są żadne ruchy w kierunku rozbudowy fragmentu A4, będącego obwodnicą Krakowa, na odcinku od węzła Kraków Południe w kierunku Balic i odcinka zarządzanego przez Stalexport Autostrada Małopolska. 

• w eksploatacji: 667 km, w tym ok. 606 km w zarządzie GDDKiA (z czego 162,4 km płatne na odcinku Wrocław (węzeł Bielany Wrocławskie) - Sośnica (węzeł Gliwice Sośnica), a ok. 61 km w zarządzie koncesjonariusza: Stalexport Autostrada Małopolska SA

Autostrady A6 i A8

 Dwie krótkie autostrady A6 i A8 są już w całości dostępne dla kierowców. Nie oznacza to jednak końca prac nad rozwojem związanej z nimi infrastruktury. Na początku września podpisano umowę na Regionalny Projekt Wdrożeniowy w ramach Krajowego Systemu Zarządzania Ruchem Drogowym na sieci TEN-T - etap I. Dzięki temu Autostradowa Obwodnica Wrocławia (A8) zostanie wyposażona w jednolity, zintegrowany inteligentny system teleinformatyczny, umożliwiający uruchomienie usług ITS. W tym roku, wzdłuż niektórych odcinków A8, powstaną również nowe ekrany akustyczne.

Pod koniec wakacji, dzięki zatwierdzeniu Programu Inwestycji przez Ministra Infrastruktury, przyznane zostało finansowanie na przygotowanie i realizację nowego wiaduktu na autostradzie A6, na zachód od istniejącego MOP Kołbaskowo przy granicy polsko-niemieckiej wraz z drogami dojazdowymi i placami do zawracania.

9 grudnia 2020 roku oddano do ruchu przebudowany odcinek autostrady A6 Szczecin Dąbie - Rzęśnica o długości 3,5 km, który wcześniej oznakowany był jako droga ekspresowa.

Autostrada A8 - w eksploatacji: 22,7 km

Autostrada A6 - w eksploatacji: 28,8 km

Autostrada A18

Już od 2006 roku kierowcy pomiędzy Olszyną i Golnicami mają do dyspozycji nową, betonową, północną jezdnię przyszłej autostrady A18. W drugim etapie prac zniknie 70 km starej, pamiętającej jeszcze czasy II wojny światowej, betonowej jezdni południowej, a w ramach dostosowania drogi krajowej nr 18 do parametrów autostrady przebudowane zostaną węzły, pasy włączania i wyłączania z MOP, a także przejścia dla zwierząt.

Dwa odcinki A18, od granicy państwa do okolic węzła Iłowa, są już w realizacji, a dwa kolejne do węzła Golnice na terenie woj. dolnośląskiego, są na etapie końcowym procedury przetargowej. Na te ostatnie dwa odcinki wybrani już zostali wykonawcy, podpisanie umów planowane jest w I kw. 2021 roku.

Odcinki realizacyjne:

• od granicy państwa do km 11,86 (ponad dwa kilometry za węzłem Żary Zachód w stronę Wrocławia) - w realizacji, a zakończenie robót planowane jest w II połowie 2023 r.
• od km 11,86 (ponad dwa kilometry za węzłem Żary Zachód w stronę Wrocławia) do km 33,76 (blisko cztery kilometry przed węzłem Iłowa) - w realizacji, a zakończenie robót planowane jest w II połowie 2022 r.
• od km 33,76 (blisko cztery kilometry przed węzłem Iłowa) - wybrano najkorzystniejszą ofertę, podpisanie umowy w I kw. 2021 r.
• granica woj. lubuskiego i dolnośląskiego - węzeł Golnice (ponad 21 km) - wybrano najkorzystniejszą ofertę, podpisanie umowy w I kw. 2021 r.

Autostrada A18

• w realizacji: 33,6 km
• w przetargu: 37,8 km
• łącznie: 71,4 km

1712 km autostrad w Polsce, płatnych ponad 712 km

W Polsce funkcjonuje obecnie sześć autostrad, z czego na trzech z nich (A1, A2, A4) pobierane są opłaty. Opłaty obowiązują na niektórych odcinkach zarządzanych przez GDDKiA: A2 Konin - Stryków oraz A4 Wrocław (węzeł Bielany Wrocławskie) - Sośnica (węzeł Sośnica), a także na trzech odcinkach koncesyjnych (A1 Rusocin - Nowa Wieś, A2 Konin - Świecko, A4 Kraków - Katowice). Łączna długość autostrad zarządzanych przez GDDKiA wynosi 1244 km, z czego 261,4 km stanowią trasy płatne. W zarządzie koncesjonariuszy znajduje się 468 km autostrad, z czego opłatami objęte jest 451 km. Od 1 lipca 2020 r. za pobór opłaty elektronicznej za przejazd płatnymi odcinkami autostrad w ramach systemu viaTOLL odpowiada Szef Krajowej Administracji Skarbowej.