GDDKiA skontrolowała stan polskich mostów. Niektóre obiekty pochodzą z ubiegłego wieku
Ponad połowa zarządzanych przez GDDKiA mostów została wybudowana w ciągu ostatnich 10 lat. Prawie trzy czwarte obiektów powstało od 2000 roku, a pozostałe budowle pochodzą nawet z ubiegłego wieku. Jak wyglądają kontrole techniczne takich konstrukcji i co ile lat się odbywają?
Mosty zarządzane przez GDDKiA w liczbach
Na koniec 2021 roku, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad zarządzała 9191 mostami, o sumarycznej długości ponad 530 km i powierzchni ponad 7,8 mln m2. Uśredniony obiekt mostowy miał więc ok. 57,7 m długości, ok 14,7 m szerokości i powierzchnię 849 m2.
Od utworzenia GDDKiA w 2002 r. do końca 2021 r. liczba zarządzanych przez urząd obiektów mostowych zwiększył się z 3370 do 9191 sztuk. Oznacza to prawie trzykrotny wzrost.
Średni przyrost liczby budowli w tym czasie wyniósł 306 obiektów rocznie, przy czym w ostatnich 10 latach (do 2021 r) - przeciętnie około 423 nowych obiektów w ciągu jednego roku.
W tym samym czasie, sumaryczna powierzchnia obiektów mostowych zwiększyła się ponad pięciokrotnie, z 1,545 mln m2 w roku 2002 do 7,815 mln m2 w roku 2021, co oznacza, iż budowane w ostatnich latach obiekty mają stosunkowo większą powierzchnię niż wykonywane we wcześniejszych latach. W roku 2002 uśredniona powierzchnia obiektu mostowego wynosiła niespełna 460 m2 natomiast w ostatnich latach już 850 m2.
Wiek i konstrukcja mostów zarządzanych przez GDDKiA
Ponad połowa zarządzanych przez GDDKiA obiektów mostowych - 60,3 proc. została wybudowana w ciągu ostatnich 10 lat, a prawie trzy czwarte obiektów - 77,1 proc. powstało od 2000 roku. Pozostałe 23,2 proc. obiektów zostało wybudowanych w ubiegłym wieku. A zatem "statystyczny obiekt mostowy" GDDKiA ma 19 lat.
Ustroje nośne obiektów mostowych GDDKiA są w większości wykonane z betonu sprężonego - 49,5 proc. lub betonu zbrojonego - 36,4 proc. ogólnej liczby obiektów. Obiekty, których głównym materiałem konstrukcyjnym jest stal, stanowią 13,6 proc. obiektów. Najmniejszy odsetek stanowią obiekty mostowe wykonane z betonu niezbrojonego, kamienia lub cegły - 0,5 proc.
Ciąg dalszy artykułu pod materiałem wideo.
Jak wygląda kontrola mostów w Polsce?
Zarządzane przez GDDKiA obiekty mostowe podlegają corocznie kontroli stanu technicznego (przeglądom podstawowym). Raz na pięć lat kontrola ta obejmuje dodatkowo sprawdzenie przydatności do użytkowania, estetyki obiektu oraz jego otoczenia (przegląd rozszerzony).
Przeglądy obiektów mostowych realizowane są przez posiadających stosowne uprawnienia (zgodnie z wymogiem ustawy Prawo budowlane) pracowników GDDKiA - inspektorów mostowych, a także zlecane są firmom zewnętrznym, których udział w wykonywaniu przeglądów, ze względu na znaczący wzrost liczby zarządzanych obiektów, jest coraz większy.
Poza stosowanymi już od wielu lat wewnętrznymi regulacjami dotyczącymi oceny stanu technicznego obiektów jak "Instrukcje przeprowadzania przeglądów" i "Zasady stosowania skali ocen punktowych oceny stanu technicznego i przydatności do użytkowania", w 2022 roku wdrożono też wzorcową umowę na wykonanie przeglądów podstawowych, rozszerzonych i szczegółowych dla drogowych obiektów inżynierskich. Miało to na celu uporządkowanie wymogów w zakresie ich przeprowadzania przez firmy zewnętrzne. Aby poprawić jakość opracowań i ułatwić weryfikację wykonanej inspekcji, GDDKiA wprowadziło m.in. obowiązek wykonania dokumentacji zdjęciowej także podczas wykonywania przeglądu podstawowego.
Odpowiedni stan techniczny mostu to priorytet
Pogarszanie się stanu technicznego obiektu mostowego w czasie jego użytkowania jest procesem naturalnym. Największy spadek oceny stanu technicznego następuje w kilku pierwszych latach po oddaniu obiektu do eksploatacji. Wynika to z faktu, że zgodnie z przyjętym w polskim prawodawstwie systemem oceny, obiekt może otrzymać najwyższą ocenę jedynie w przypadku, jeżeli na żadnym z jego elementów nie występują uszkodzenia lub zanieczyszczenia. Mając na uwadze uwarunkowania w jakich eksploatowane są obiekty mostowe należy uznać, że ocena ta jest zarezerwowana właściwie dla nowo wybudowanych obiektów lub istniejących obiektów po przeprowadzeniu innych robót budowlanych o znacznym zakresie (remont, przebudowa, rozbudowa).
GDDKiA podkreśla także, że warunkiem zapewnienia w okresie eksploatacji właściwego stanu technicznego obiektów mostowych i bezpiecznego ich użytkowania, jest realizowanie na obiekcie szeregu działań takich jak roboty utrzymaniowe czy remontowe, które zapobiegają przyśpieszonej degradacji. Zdarza się również konieczność wykonywania działań interwencyjnych w trybie awaryjnym w przypadku nagłego pogorszenia stanu mostu stwierdzonego przez inspektora, np. na skutek wydarzenia losowego.
W GDDKiA osoby wykonujące przegląd obiektu dokonują nie tylko samej oceny stanu technicznego obiektu, ale również określają działania jakie należy podjąć w celu zachowania lub poprawy stanu technicznego obiektu lub zapewnienia jego bezpiecznego użytkowania. Są to w szczególności działania planowane, wykonywane rutynowo jak utrzymanie bieżące lub remonty oraz inwestycje, które w związku z widocznym sukcesywnym pogarszaniem się stanu lub brakiem odpowiednich parametrów obiektu, umieszczane są w planach na kolejne lata. W przypadku nagłego pogorszenia stanu elementów obiektu inspektor może zalecać w trybie awaryjnym wprowadzenie np. ograniczenia w ruchu po obiekcie i/lub wykonanie ekspertyzy lub określonych prac naprawczych - takie działania realizowane są w trybie pilnym.
