Zakaz sprzedaży alkoholu na stacjach. 12 państw już zmieniło prawo

W Niemczech sprzedaż alkoholu na stacjach benzynowych jest możliwa, ale w ograniczonych ilościach. Federalny Sąd Administracyjny określił w 2011 r. dozwolone limity sprzedaży alkoholi na stacjach do 2 litrów na osobę w przypadku napojów o zawartości alkoholu do 8 proc., do 1 litra na osobę w przypadków napojów o zawartości od 8 do 14 proc. alkoholu i do 0,1 litra przy napojach powyżej 14 proc. Ponadto napoje alkoholowe nie mogą być podawane lub sprzedawane na stacjach benzynowych przy autostradach między północą a 7 rano.

Na czeskich stacjach benzynowych alkohol jest obok papierosów i przekąsek stałym elementem oferty handlowej i sprzedawany jest na podstawie wydawanej przez państwo koncesji podobnie jak w zwykłych sklepach spożywczych. W 2018 r. ówczesny minister zdrowia Adam Vojtiech proponował ograniczenie sprzedaży alkoholu na stajach, ale ostatecznie nie uzyskał on potrzebnego poparcia.

Na Słowacji sytuacja wygląda podobnie jak w Czechach czy w Polsce - alkohole dostępne są w każdym punkcie, który posiada odpowiednią koncesję. W 2023 r. jeden z konserwatywnych deputowanych do Rady Narodowej proponował wprowadzenie zakazu sprzedaży napojów alkoholowych na stacjach paliw, jednak pomysł ten nie trafił nawet pod głosowanie w parlamencie.

Na Litwie zakaz sprzedaży alkoholu na stacjach paliwowych wprowadzono w 2016 r., a rok później zaczął obowiązywać też zakaz spożywania alkoholu w samochodach przez pasażerów, w transporcie publicznym, na ulicach, stadionach i w parkach. Napoje alkoholowe na Litwie można nabyć tylko w godzinach 10.00-20.00 od poniedziałku do soboty, a w niedzielę w godzinach 10.00-15.00.

Na Łotwie i w Estonii alkoholu nie można kupić w sklepach, w tym tych na stacjach paliw, między godz. 22.00 a 10.00 w Estonii i między godz. 22.00 a 8.00 na Łotwie. W łotewskim sejmie trwają obecnie prace na skróceniem czasu sprzedaży alkoholu, ale propozycja zakazu sprzedaży alkoholu na stacjach paliw nie zyskała wystarczającego poparcia. Deputowani argumentowali m.in., że sklep funkcjonujący na stacji jest często jedynym punktem sprzedaży w okolicy. W Estonii propozycja wprowadzenia możliwych ograniczeń co do sprzedaży napojów alkoholowych na stacjach benzynowych była kilka lat temu jedynie rozważana.

W Szwecji sprzedaż alkoholu na stacjach paliw jest zabroniona, podobnie jak w innych punktach handlowych, w tym sklepach spożywczych. W tym kraju istnieją najsurowsze regulacje w UE, a zakup trunków o zawartości powyżej 3,5 proc. alkoholu możliwy jest jedynie w sieci państwowych sklepów monopolowych Systembolaget. Punkty te są otwarte na ogół w dni powszednie od 10.00 do 19.00, a w soboty do 15.00.

W Finlandii, gdzie opodatkowanie napojów alkoholowych jest na najwyższym poziomie w UE, wyłączne prawo sprzedaży wódek, likierów czy większości win ma państwowe przedsiębiorstwo monopolowe Alko, którego punkty otwarte są w godz. 9.00-21.00 (w soboty do 18.00). W sklepach spożywczych, również tych prowadzonych na terenie stacji benzynowych, możliwa jest sprzedaż jedynie napojów alkoholowych o zawartości do 8 proc. alkoholu, przy czym napoje o zawartości powyżej 2,8 proc. alkoholu można kupić do godziny 21.00. W restauracjach znajdujących się na terenie stacji paliw, posiadających odpowiednie koncesje, można również na miejscu spożywać mocniejsze trunki.

W Norwegii na stacjach benzynowych nie sprzedaje się alkoholu, ale regularnie powraca polityczna debata, by dopuścić taką możliwość. W niektórych przypadkach, gdy stacja jest jednocześnie sklepem spożywczym, lokalne władze mogą zezwolić na sprzedaż alkoholu, w praktyce są to jednak rzadkie przypadki.

Dania ma najbardziej liberalne przepisy alkoholowe w Skandynawii. W tym kraju alkohol jest sprzedawany na stacjach paliw, podobnie jak w innych sklepach.

Włochy słyną z eleganckich supermarketów przy stacjach paliwowych przy autostradach i ważnych drogach w całym kraju. W sieci tych punktów, które są połączeniem baru, restauracji i supermarketu sprzedaje się alkohol, przede wszystkim wino, często wysokiej jakości i z lokalnych piwnic w danym regionie. Nie obowiązują żadne ograniczenia w ich sprzedaży.

W Hiszpanii kwestia sprzedaży napojów alkoholowych na stacjach paliw powraca w debatach politycznych i społecznych zarówno na poziomie krajowym, jak i na szczeblu 17 wspólnot autonomicznych tego kraju. Zgodnie z opracowaną strategią na lata 2017-2024 w sklepach i lokalach gastronomicznych na stacjach obowiązuje zakaz sprzedaży trunków o zawartości alkoholu wyższej niż 20 proc. W większości hiszpańskich regionów kierowca lub pasażer pojazdu nie kupi alkoholu pomiędzy 22.00 a 6.00.

Obowiązujące od 2013 r. w Portugalii przepisy dopuszczają obrót wszystkimi napojami alkoholowymi na stacjach paliw, jednak tylko pomiędzy godziną 8.00 do 24.00.

We Francji obowiązuje zakaz sprzedaży napojów zawierających alkohol na stacjach benzynowych w od godz. 18.00 do 8.00 rano.

W Słowenii alkohol można kupić niemal na każdej stacji w kraju, ale dostęp do alkoholu jest ograniczony. Od 2003 r. obowiązuje zakaz sprzedaży alkoholu w sklepach i na stacjach benzynowych w godzinach od 21.00 do 6.00 rano.

Podobnie jest w Austrii, gdzie alkohol jest jednym z ważniejszych artykułów dostępnych na tamtejszych stacjach benzynowych i jest sprzedawany na podstawie odpowiedniego zezwolenia. Dostępność alkoholu w punktach sprzedaży paliwa nie budzi wątpliwości przede wszystkim ze względu na liberalne przepisy, które ustalają dopuszczalną ilość alkoholu we krwi kierowcy na poziomie 0,5 promila.

W Wielkiej Brytanii stacje benzynowe mogą sprzedawać alkohol od 2013 r. o ile uzyskają licencję. Ogólną zasadą jest to, że władze lokalne decydują o przyznawaniu licencji na sprzedaż alkoholu i o jej warunkach, a także czy alkohol może być sprzedawany w określonych godzinach czy też całodobowo. W Szkocji i Irlandii Północnej sprzedaż alkoholu jest dozwolona tylko do 22 lub 23.

W Belgii nowe przepisy wprowadzają od 1 kwietnia 2025 r. m.in. zakaz sprzedaży napojów alkoholowych na stacjach benzynowych umiejscowionych wzdłuż autostrad między 22.00 a 7.00 rano, wyjątkiem są przydrożne restauracje, gdzie będzie można nadal nabyć napoje wyskokowe. Zakaz sprzedaży alkoholu w pełni obowiązuje natomiast na holenderskich stacjach paliw. Inaczej jest w Luksemburgu, gdzie większość stacji benzynowych współpracuje z supermarketami, które posiadają w sprzedaży każdy rodzaj alkoholu.

Sprzedaż alkoholu na stacjach benzynowych w Serbii jest legalna, o ile nabywca ukończył 18. rok życia. W 2011 r. władze miejskie Belgradu przyjęły uchwałę, którą zabroniono sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych i innych punktach sprzedaży detalicznej od godz. 22.00 do 6.00, jednak serbski Trybunał Konstytucyjny ogłosił ją niezgodną z ustawą zasadniczą kraju.

W Izraelu między godz. 23 a 6 rano alkohol wolno sprzedawać tylko w barach i restauracjach. Za dnia napoje wyskokowe można też kupić w sklepach przy stacjach benzynowych. Pod koniec czerwca izraelski parlament zezwolił na sprzedaż wina w czwartki i dni poprzedzające żydowskie święta między godz. 23 a 2 w nocy. Wyjątek dotyczy tyko dużych supermarketów i klientów, którzy poza winem kupują też inne produkty. Ma ułatwić przygotowanie do tradycyjnych obchodów szabatu i innych żydowskich świąt.

W USA prawo dotyczące sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych i innych sklepach spożywczych jest bardzo zróżnicowane i zależne od regulacji stanowych, a w niektórych przypadkach nawet lokalnych. W niemal wszystkich stanach na stacjach można kupić alkohol niskoprocentowy, taki jak piwo lub wino, lecz sytuacja jest bardziej skomplikowana, jeśli chodzi o alkohol mocniejszy: w zwykłych sklepach można go kupić tylko w 19 z 50 stanach, zaś w reszcie kraju zwykle jedynie w wyznaczonych przez władze lokalne sklepach monopolowych.

W Kanadzie sprzedaż alkoholu zależy od regulacji w poszczególnych trzynastu prowincjach i terytoriach. W najludniejszej prowincji, Ontario, sprzedaż napojów wyskokowych była do niedawna ograniczona do trzech sieci sklepów monopolowych, jednak lokalny rząd zliberalizował prawo i obecnie 450 sklepów z żywnością może sprzedawać piwo i cydr, a 226 wśród nich sprzedaje także wino. Od 5 września br. piwo, cydr, wino będą dostępne w małych sklepach osiedlowych. Od 31 października br. wszystkie sklepy spożywcze, również zlokalizowane na stacjach benzynowych posiadające koncesję, będą mogły sprzedawać te napoje.