Trocinobeton ratunkiem dla uszu. Tajemnice ekranów akustycznych

Podczas powstawania nowych dróg jednym z najistotniejszych czynników procesu inwestycyjnego jest ochrona środowiska naturalnego. 

Pod tym pojęciem kryją się np. aspekty związane z ochroną wód czy gleb, ale także choćby zabytki czy poziom hałasu. Wszystkie zagadnienia są analizowane etapami, co ma związek ze zwiększającą się szczegółowością opracowywanej dokumentacji projektowej.

Na samym początku, w ramach studium techniczno-ekonomiczno-społecznego, opracowywana jest karta informacyjna dotycząca planowanego przedsięwzięcia, albo raport o oddziaływaniu na środowisko. Są one podstawą do wydania decyzji środowiskowej. W oparciu o nią powstaje następnie koncepcja programowa.

Podczas prac projektowych badane są różne sposoby niwelowania hałasu. Znaczenie ma tutaj wiele czynników, a wśród nich można wskazać choćby przebieg drogi. Powinna ona, jak tylko się da, omijać tereny zagospodarowane. Znacznie mają również rozwiązania techniczne, których zadaniem jest ograniczenie hałasu. Przykładowo mogą to robić wały ziemne lub właśnie ekrany akustyczne. Te drugie są często najlepszym rozwiązaniem.

Ostatnią fazą przed rozpoczęciem realizacji robót, jest uzyskanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (w skrócie ZRID). Na tym etapie przewidziane jest ponowne przeprowadzenie analizy środowiskowej. Powstaje także kolejny raport o oddziaływaniu na środowisko. Właściwy dla danego terenu dyrektor ochrony środowiska wydaje postanowienie, które ma stanowić zatwierdzenie przedstawionych rozwiązań dotyczących ochrony środowiska. W oparciu o jego zapisy i po uzyskaniu decyzji ZRID, realizowany jest projekt.

Warto wiedzieć, że tzw. zabezpieczenia akustyczne nie mogą powstać w każdym miejscu. Ich celem jest ochrona terenów zakwalifikowanych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, albo na podstawie klasyfikacji gminy, jako tereny akustyczne. Ekranów nie buduje się na przykład dla terenów usługowych.

Mało tego, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad nie może podczas realizacji projektu, a także po zakończeniu, wybudować mniej lub więcej ekranów akustycznych, a nawet zmienić ich lokalizację lub wysokość. Podczas podróży można jednak zauważyć ekrany akustyczne w szczerym polu. Czy GDDKiA się pomyliło? Niekoniecznie. W planach zagospodarowania przestrzennego ujęte są również możliwe inwestycje w przyszłości (np. zabudowa mieszkaniowa). Możliwe są więc takie sytuacje, kiedy w momencie realizacji zadania przez GDDKiA wokół są puste pola, a kilka lat później drogę będą okalać nowe domy.

Obecnie normy hałasu w Polsce prezentują się następująco:

• 45 dB w nocy dla szpitali poza miastem i stref uzdrowiskowych
• 50 dB w dzień dla szpitali poza miastem i stref uzdrowiskowych
• 56 dB w nocy dla szkół, szpitali w miastach i domów opieki, zabudowy jednorodzinnej, mieszkaniowej wielorodzinnej, zagrodowej oraz terenów rekreacyjno-wypoczynkowych
• 61 dB w dzień dla zabudowy jednorodzinnej, szkół, szpitali w miastach i domów opieki
• 65 dB w dzień dla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, zagrodowej oraz terenów rekreacyjno-wypoczynkowych

Po roku od udostępnienia drogi kierowcom GDDKiA ma obowiązek przeprowadzić analizę, podczas której zweryfikowana zostanie skuteczność zastosowanych ekranów. Jej wyniki trafiają następnie do organu zajmującego się ochroną środowiska. Jeśli podczas analizy zostanie wykazane, że normy hałasu są wciąż przekroczone, GDDKiA buduje dodatkowe zabezpieczenia wskazane w decyzji marszałka województwa lub starosty.

Budowa ekranów nie wynika jedynie z decyzji urzędników. Jeśli osoby mieszkające w okolicach danej drogi są zdania, że ruch na niej generuje zbyt duży hałas, mogą złożyć w tej sprawie odpowiedni wniosek do organu ochrony środowiska. Ten z kolei może zlecić przeprowadzenie przeglądu ekologicznego. Jeśli wykaże on, że standardy środowiskowe nie są utrzymane (np. normy hałasu faktycznie są przekroczone), organ może wezwać inwestora do naprawy. W przypadku przekroczenia hałasu może to być budowa ekranów akustycznych lub ich podwyższenie).

Ekrany akustyczne mogą być plastikowe lub zrobione z trocinobetonu, ale także metalowe czy betonowe. Między innymi od użytego materiału, z którego powstały, zależy ich trwałość. Może ona wynosić od 5 do ponad 15 lat. Obecnie łączna powierzchnia zajmowana przez ekrany akustyczne znajdujące się przy drogach zarządzanych przez GDDKiA wynosi ponad 6 mln metrów kwadratowych.

***