Problemy z prawem jazdy, czyli od mandatu po... więzienie!

Brak dokumentów nie zawsze wynika z roztargnienia. Jak się okazuje, część kierowców świadomie korzysta z auta mimo np. braku uprawnień. Powód? Stracić prawo jazdy jest łatwo, gorzej z jego odzyskaniem lub zdobyciem go po raz pierwszy.

Po pierwsze, zdanie egzaminu nie jest proste, a po drugie - to kosztuje.

Co prawda ryzyko wpadki może nie jest duże, ale konsekwencje potrafią być dość kosztowne. W przypadku spotkania z policją grożą kary. Ich wysokość zależy od powodu braku dokumentu.

Różna odpowiedzialność

W najlepszej sytuacji (najmniejsze restrykcje) są kierowcy, którzy nigdy nie mieli prawa jazdy na dany pojazd. Jeśli kierowca nie ma żadnych uprawnień, grozi mu mandat 500 zł, a jeśli jedzie samochodem, a ma tylko prawo jazdy kat. A, dostanie mandat 300 zł. Policjant zakaże dalszej jazdy i jeśli nie będzie możliwości pozostawienia pojazdu w bezpiecznym miejscu lub przekazania go innemu kierowcy, auto trafi na lawetę. Oczywiście koszt holowania i parkingu będzie musiał pokryć kierowca, zwykle to ok. 500 zł.

Najbardziej restrykcyjne są przepisy dotyczące osób, które nie mają prawa jazdy, ponieważ sąd orzekł wobec nich zakaz prowadzenia pojazdów, np. za jazdę po alkoholu czy spowodowanie wypadku.

Nie mają łatwo również osoby, którym zatrzymano prawo jazdy na 3 miesiące za zbyt szybką jazdę w obszarze zabudowanym. Jeśli nie zastosują się do kary i zostaną przyłapane na kierowaniu pojazdem, tracą uprawnienia na kolejne 3 miesiące.

Kierowcy bez prawa jazdy powodują co roku około 1, 5 tys. wypadków

---

Dalsza jazda oznacza cofnięcie uprawnień przez starostę. W tym przypadku kierowanie samochodem to już spore ryzyko, ponieważ przepisy ostro traktują kierowców, którym zabrano uprawniania. W tym przypadku grozi do 2 lat odsiadki oraz grzywna. Prawo jazdy można ponownie odzyskać, ale dopiero po odbyciu kursu w auto szkole oraz zdaniu egzaminu praktycznego i teoretycznego.

Kosztowna stłuczka

Brak prawa jazdy (poza przypadkami zapomnienia dokumentu) oznacza także spore problemy w przypadku spowodowania kolizji lub wypadku. W takiej sytuacji ubezpieczyciel ma prawo domagać się od sprawcy zwrotu wypłaconego odszkodowania i kosztów likwidacji szkody. Pojawi się również problem z uzyskaniem odszkodowania w ramach polisy autocasco.

KIEROWCA NIE MA PRZY SOBIE DOKUMENTU

• mandat 50 zł

W tym przypadku grozi jedynie kara 50 zł.

KIEROWCA MA PRAWO JAZDY, ALE NA INNY RODZAJ POJAZDÓW

• mandat 300 zł
• maksymalna grzywna 5000 zł

Jeśli kierowca jedzie np. autem, a ma tylko prawo jazdy kat. A, dostanie mandat 300 zł. Policjant zakaże kierowcy dalszej jazdy, i jeśli nie będzie możliwości zabezpieczenia auta w bezpiecznym miejscu lub przekazania go innemu kierowcy, samochód zostanie odholowany. Oczywiście, koszt holowania i parkingu będzie musiał pokryć kierowca, zwykle to około 500 zł.

Nie należy także zapominać, że policjant, zamiast wypisywać mandat, może sprawę skierować do sądu (sam podejmuje decyzję, nie regulują tego żadne przepisy). Tam maksymalna grzywna wynosi 5000 zł.

KIEROWCA NIGDY NIE MIAŁ PRAWA JAZDY

• mandat 500 zł
• maksymalna grzywna 5000 zł

W sytuacji, w której kierowca nie posiada uprawnień do prowadzenia pojazdów (nie ma w ogóle prawa jazdy), w najlepszym przypadku skończy się to mandatem 500 zł. Jednak sprawa może również trafić do sądu, za co grozi do 5000 zł, a także możliwość nałożenia na kierowcę zakazu prowadzenia pojazdów. Oczywiście w przypadku zatrzymania kierowcy bez prawa jazdy policjant zakaże dalszej jazdy i może zdecydować o odholowaniu pojazdu na koszt właściciela, jeśli nie ma możliwości zaparkowania auta w bezpiecznym miejscu.

KIERUJĄCY MA ZATRZYMANE PRAWO JAZDY ZA ZBYT SZYBKĄ JAZDĘ

• przedłużenie zatrzymania prawa jazdy
• cofnięcie uprawnień (przy recydywie)

Osoby, które poruszają się autem, mimo że prawo jazdy zostało im zatrzymane, np. za zbyt szybką jazdę w obszarze zabudowanym, dostają kolejny trzymiesięczny zakaz prowadzenia auta, a jeśli znów wsiądą za kierownicę, bezpowrotnie tracą uprawnienia.

KIEROWCA MA COFNIĘTE UPRAWNIENIA

• 2 lata więzienia

Starosta może cofnąć uprawnienia, jeśli kierowca uzyskał komplet punktów karnych i nie zgłosił się na egzamin lub w okresie zatrzymania prawa jazdy kolejny raz prowadził pojazd. W tym przypadku bezpowrotnie traci uprawnienia. Jeśli po otrzymaniu decyzji administracyjnej dalej prowadzi auto, grożą mu nawet 2 lata więzienia.

PROWADZENIE AUTA POMIMO SĄDOWEGO ZAKAZU

• do 5 lat więzienia
• zakaz prowadzenia pojazdów do 15 lat

Najbardziej restrykcyjne są przepisy dotyczące osób, które nie mają prawa jazdy, ponieważ sąd orzekł zakaz prowadzenia pojazdów np. za jazdę po alkoholu czy spowodowanie wypadku. W przypadku spotkania z drogówką nie pomogą żadne tłumaczenia. W policyjnej bazie danych istnieją wpisy dotyczące zakazów prowadzenia aut. Podczas kontroli na drodze wyjdzie to na jaw. Złamanie zakazu sądowego to przestępstwo, grozi za nie od 3 miesięcy do 5 lat więzienia. Dodatkowo sąd może orzec dodatkowy zakaz prowadzenia pojazdów od 1 roku do lat 15.

Brak prawa jazdy to nie tylko ryzyko mandatu czy grzywny, ale również problem z ubezpieczycielem. Jeśli sprawca kolizji lub wypadku nie ma uprawnień, przestaje go chronić polisa OC - poszkodowany dostanie należną kwotę z polisy OC, ale ubezpieczyciel ma prawo żądać od sprawcy zwrotu wypłaconego odszkodowania.

W większości firm właściciel auta będzie miał również problem, jeśli zechce uruchomić ubezpieczenie AC, w sytuacji kiedy kierował bez prawa jazdy.

Kierowca bez uprawnień lub z zakazem sądowym nie może liczyć na to, że podczas kontroli przekona funkcjonariusza, że dokument zostawił w domu.

W policyjnej bazie danych istnieją nie tylko wpisy dotyczące zakazów prowadzenia pojazdów, ale także informacja o zatrzymanych dokumentach i posiadanych przez daną osobę uprawnieniach. Policjant wie również, czy nie został przekroczony limit punktów karnych.

Wbrew obiegowym opiniom ryzyko wpadki za jazdę bez uprawnień jest całkiem spore, a grożące kary są dość poważne - szczególnie po ich zaostrzeniu w 2017 roku. Nie należy jednak zapominać, że istnieje ryzyko spowodowania wypadku, a to może oznaczać katastrofę finansową dla kierowcy.

Tekst: Sebastian Sulowski, zdjęcia: archiwum; "Motor" 44/2018

Jazda bez dokumentów - co zrobić w przypadku stłuczki? – FORMALNOŚCI

Kiedy wezwać policję do zdarzenia drogowego? Wyjaśniamy, kiedy trzeba, warto i... nie warto – PORADY