O czym dzieci wiedzą za mało?

W sondażu wzięło udział prawie 1000 dzieci z 39 szkół podstawowych z całego kraju, w tym 78% ankietowanych udzieliło prawidłowych odpowiedzi. 2 etap badania zaplanowano na czerwiec b.r. Pokaże on jaki wpływ na wzrost wiedzy mają lekcje prowadzone w ramach programu "Bezpieczeństwo dla wszystkich".

Metoda badawcza i dobór próby

W sondażu wzięli udział uczniowie klas III, IV i V z 39 szkół podstawowych uczestniczących w programie "Bezpieczeństwo dla wszystkich" z terenu całego kraju. W każdej ze szkół badaniem objęta została jedna klasa: w 13 szkołach - klasa III, w 13 szkołach - klasa IV, w 13 szkołach - klasa V. Kwestionariusz był prosty i został opracowany tak, aby dzieci były w stanie wypełnić go samodzielnie. Łącznie w badaniu wzięło udział 873 uczniów.

Świadome dzieci, rozsądne dziewczynki

Dzieci znakomicie poradziły sobie z odpowiedziami na pytania zawarte w ankiecie. Wśród uczniów objętych badaniem aż 78% udzieliło prawidłowej odpowiedzi na co najmniej 10 z 14 pytań testowych, w większej części dziewczynki (81%) niż chłopcy (75%). Najwięcej prawidłowych odpowiedzi udzielili uczniowie klas IV (83%) oraz dzieci reprezentujące szkoły z najmniejszych miast (82%).

Biorąc pod uwagę województwo, słabiej poradziły sobie dzieci z lubelskiego i mazowieckiego, gdzie co najmniej 10 prawidłowych odpowiedzi udzieliło odpowiednio 55% i 61% uczniów. Nieco lepszy wynik osiągnęły dzieci z województw kujawsko-pomorskiego i podlaskiego (po 71%). W pozostałych województwach, uwzględnionych w badaniu (Dolnośląskie, Małopolskie, Podkarpackie, Pomorskie, Świętokrzyskie, Wielkopolskie, Zachodniopomorskie) prawidłowo na co najmniej 10 pytań odpowiedziało 80 - 86% uczniów.

Pytania testowe

Pytania testowe, zawarte w kwestionariuszu, uwzględniały następujące kwestie: poruszanie się pieszo na wsi i w mieście, jazda na rowerze, jazda na rolkach, wsiadanie do samochodu, zachowanie w jadącym pojeździe. Dzieci nie miały dużych problemów z udzielaniem prawidłowych odpowiedzi. Trudności sprawiło im tylko kilka pytań.

O czym dzieci wiedzą za mało?

Dzieci miały kłopoty z udzieleniem prawidłowej odpowiedzi na pytania, dotyczące poruszania się na drodze poza terenem zabudowanym oraz bezpiecznego przechodzenia przez ulicę w sytuacji słabej widoczności (zaparkowane samochody).

Przejście przy zaparkowanych samochodach - trudne zadanie

"W miejscu, w którym chcesz przejść przez ulicę, stoją zaparkowane samochody. Co należy w takiej sytuacji zrobić?" - na tak sformułowane pytanie zaledwie połowa badanych dzieci udzieliła odpowiedzi prawidłowej, czyli "przejść dalej, gdzie widoczność jest dobra".

Co piąty uczeń uważał, że należy "rozejrzeć się stojąc na chodniku i przejść na drugą stronę". Nieco częściej odpowiedź tę zakreślili uczniowie szkół wiejskich i z najmniejszych miast oraz dzieci z klas czwartych. Prawie co dziesiąty uczeń uznał za prawidłową odpowiedź "wychylić się zza samochodów i jeśli nic nie jedzie szybko przebiec przez jezdnię".

Prawą, czy lewą?

Aż jedna piąta ankietowanych uczniów sądzi, że należy poruszać się prawym poboczem drogi. Częściej odpowiedź tę wybierały dzieci najmłodsze. Prawą stronę szosy relatywnie częściej wskazywali również uczniowie z największych miast. Jednak uczniowie ze szkół wiejskich także mieli kłopoty z prawidłową odpowiedzią. Tak więc wielkość miejscowości (i związane z nią osobiste doświadczenia w poruszaniu się po drodze) nie wzbogaciły w znaczący sposób wiedzy dzieci w tym zakresie.

Z odblaskami bezpieczniej!

Największe problemy z wyborem prawidłowej odpowiedzi dotyczyły widoczności pieszych przez kierowców. Dzieci miały określić, co zapewnia pieszemu najlepszą widoczność: czerwona kurtka, odblask przy plecaku czy opaska odblaskowa. Zdecydowana większość uczniów (na wszystkich poziomach nauczania) odpowiedziała, że najlepszą widoczność daje element odblaskowy na plecaku. Odpowiedź prawidłową (opaska odblaskowa) wskazał jedynie co piąty uczeń. Z pytaniem najlepiej poradzili sobie uczniowie ze szkół wiejskich i z największych miast (odpowiednio 27% i 28% odpowiedzi prawidłowych).

Budujące jest to, że dzieci wiedzą, jak dużą rolę w bezpiecznym poruszaniu się po drodze odgrywają elementy odblaskowe i wskazują je w odpowiedziach. Tylko 2% uczniów oceniło, że najlepszą widoczność zapewni czerwona kurtka.

Dzieci uczą dorosłych

Uczestniczące w badaniu dzieci zostały poproszone o odpowiedź, jak zachowałyby się w trzech sytuacjach, w których niewłaściwe zachowanie dorosłych stwarzałoby zagrożenie bezpieczeństwa na drodze. Dzieci wykazały dużą odpowiedzialność i niemal wszystkie odpowiedziały, że przypomniałyby dorosłym o konieczności zapięcia pasa bezpieczeństwa, nawet przed krótką jazdą. Zwróciłyby też uwagę starszym, iż nie można przechodzić przez jezdnię na czerwonym świetle i że nie należy prowadzić pojazdu nawet po symbolicznej lampce alkoholu, bo jest to niebezpieczne.

Byłoby znakomicie, gdyby zachowania te potwierdziła praktyka, a najlepiej, by dorośli swoją postawą nie dawali dzieciom powodów do takich uwag...

Wyniki drugiego etapu badania poziomu wiedzy dzieci z zakresu BRD poznamy w czerwcu 2005 r.

Przypominamy, że patronami medialnymi programu "Bezpieczeństwo dla wszystkich" jest m.in. INTERIA.PL