Alternatywne części zamienne? Nie tracisz gwarancji!

Przy naprawie nieobjętej gwarancją (zwłaszcza w ASO), ceny części nawet do pojazdów niższego segmentu okazują się zaskakująco wysokie. Istnieje oczywiście rynek zamienników, ale kierowcy unikają ich stosowania, ponieważ obawiają się utraty gwarancji. To błąd!

Użycie alternatywnych części, tzw. zamienników, nie musi oznaczać utraty gwarancji na samochód, a pozwala znacznie zmniejszyć koszt ubezpieczenia i eksploatacji.

Kwestie związane z częściami zamiennymi reguluje tzw. europejska dyrektywa GVO, która wyróżnia dwie kategorie części zamiennych, oparte o kryterium jakości i pochodzenia. Pierwsza kategoria to części "oryginalne", zawierająca:

1) Części sygnowane i dostarczane przez koncern samochodowy, produkowane - najczęściej - przez podwykonawców (ok. 80 proc. z nich to części od tzw. "dostawców na pierwszy montaż"). Zostaną nam zaoferowane u autoryzowanych przedstawicieli producenta auta. Potocznie określane są jako części oryginalne, serwisowe lub części O.

2) Części identyczne jak O, produkowane z zastosowaniem tej samej technologii i w tej samej fabryce przez wspomnianych "dostawców na pierwszy montaż" i przez nich sygnowane. Zwykle są one tańsze o około 10-30 proc. w stosunku do O, ale zdarzają się różnice sięgające 60 proc. W branży motoryzacyjnej mówi się o nich części alternatywne, części Q. Rozprowadzane w nieautoryzowanych hurtowniach i dużych sieciach warsztatów.

Dyrektywa GVO stawia znak równości pomiędzy częściami O i Q, rozróżnienie między nimi jest tylko formalne. To te same części, tyle że sprzedawane w innym opakowaniu i różniące się ceną.

Drugą kategorią części zamiennych, zdefiniowaną w GVO, są części porównywalnej jakości (zwane częściami alternatywnymi, częściami P). Odpowiadają one jakością elementom stosowanym w montażu fabrycznym, ale produkowane są przez firmę, która nie dostarcza ich producentowi samochodu. Producent części o porównywalnej jakości zaświadcza, że jego część ma taką samą jakość jak część O (lub "jakość odpowiadającą" jakości części O). Elementy te są często tańsze nawet o połowę od części O. Części P, podobnie jak Q, rozprowadzane są przez niezależne hurtownie i sieci.

Na rynku jest też obecna kategoria części, o której nie wspomina GVO. Są to części Z, o których mówi się przeważnie "zamienniki, pozostałe zamienniki, podróbki". Są to części, które nie klasyfikują się do żadnej z ww. grup (O, Q i P).

Czy właściciele pojazdów nowych (na gwarancji) muszą naprawiać pojazd w ASO i stosować części O? W przypadku napraw finansowanych przez producenta pojazdu (np. bezpłatne naprawy gwarancyjne lub bezpłatne akcje serwisowe) - naprawa zazwyczaj jest przeprowadzona w ASO, który zdecyduje o rodzaju części, jakie zostaną użyte (w praktyce najczęściej są to części O).

W przypadku napraw odpłatnych wykonywanych w okresie gwarancji samochód może być naprawiany zarówno w ASO, jak i w warsztacie niezależnym przy użyciu części O, Q lub P.

Pamiętajmy, że użycie części Q lub P nie oznacza utraty gwarancji producenta na cały pojazd, natomiast za jakość zastosowanych części Q lub P nie odpowiada producent lub importer pojazdu, lecz producent lub dystrybutor danej części. Również za jakość naprawy odpowiada warsztat, który ją wykonał i gwarancja producenta nie obejmie skutków ewentualnej nieprawidłowo wykonanej naprawy w warsztacie nie będącym ASO. Cała pozostała, nieobjęta naprawą część samochodu, wciąż podlega gwarancji producenta!

Wiedza na temat części zamiennych przekłada się nie tylko na niższe koszty eksploatacji, ale także na koszty ubezpieczenia pojazdu. Błędne jest przekonanie, że skoro za naprawę płaci ubezpieczyciel, to nie jest ważne, jakie będą jej koszty. Najczęściej wypłata z AC pomniejsza sumę ubezpieczenia. Im więc większa wypłata, tym bardziej pomniejszy sumę ubezpieczenia i większa będzie składka za tzw. doubezpieczenie pojazdu do wartości rynkowej, którego każdy przezorny ubezpieczający powinien dokonać.

Dyrektywa GVO spowodowała, że obecnie wiele zakładów ubezpieczeń różnicuje składkę, oferując warianty rozliczenia szkód na podstawie części oryginalnych O, albo alternatywnych Q, lub P. To pozwala na podjęcie przez ubezpieczającego bardziej świadomych i lepiej skalkulowanych decyzji, czy warto płacić wyższe składki za części oryginalne O.

Przede wszystkim należy zalecić uważną lekturę postanowień OWU. Co zakład ubezpieczeń rozumie przez części "oryginalne", czy tylko części O, czy O i Q? Co rozumie przez części "nieoryginalne", czy tylko P, czy także Q? Jak postąpi, jeżeli na rynku są dostępne różne kategorie części, a jak, jeśli nie są dostępne np. Q i P? Częste w zapisach umowy są potrącenia tzw. "amortyzacji" i to nie tylko w częściach O. To wszystko może mieć wpływ na decyzję, czy zniżka za wariant "części alternatywne" jest dla nas opłacalna. Musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, ile dołożymy z własnej kieszeni, jeżeli zechcemy użyć tylko części oryginalnych serwisowych.

Zakłady ubezpieczeń w przypadku szkody z AC proponują rozliczenie na podstawie własnej wyceny lub kosztorysu. W tańszym wariancie ubezpieczenia wycena zakładu ubezpieczeń zawiera z reguły części alternatywne, tj. Q lub P. Z praktyki wiadomo, że zaproponowana suma najczęściej wystarcza do naprawienia pojazdu, pod warunkiem, ze zrezygnujemy z części O i z naprawiania w ASO.

W pewnych szczególnych okolicznościach ustalenie kosztów naprawy pojazdu na podstawie cen części oryginalnych może obrócić się przeciw ubezpieczonemu, np. gdy w pojeździe o niewielkiej wartości i niewielkich uszkodzeniach, koszty użycia części oryginalnych spowodują, że naprawa stanie się ekonomicznie nieuzasadniona (tzw. szkoda całkowita) i dojdzie do wypłaty odszkodowania odpowiadającego wartości pojazdu pomniejszonej o wartość jego pozostałości. Koszty te można byłoby obniżyć, gdyby użyć części alternatywnych Q lub P, wtedy naprawa, które teoretycznie jest niezasadna, w praktyce może okazać się mniej kosztowna i wykonalna.

Krzysztof Kipert (Ekspert Ubezpieczeń Komunikacyjnych PZU SA)

W tabeli poniżej warianty AC w różnych zakładach ubezpieczeń (porównanie według owu AC dostępnych na stronach WWW w dniu 09-06-2011)