To prawdziwa (i droga) zmora używanych diesli!

Cena 21.600 zł za komplet czterech wtryskiwaczy do Mazdy 6 to nie żart. Tyle życzy sobie producent za cztery niewielkie elementy, które podlegają naturalnemu zużyciu.

W przypadku większości aut europejskich nie jest tak źle i komplet nowych wtrysków do diesla kupimy za ok. 8 tys. zł. To jednak nadal ogromna suma.

Coraz więcej warsztatów specjalizuje się w naprawie uszkodzonych wtryskiwaczy. Regeneracja w wielu wypadkach przywraca im pierwotną sprawność i kosztuje nawet cztery trzy razy mniej niż wymiana na nowe.

Podnoszenie osiągów i kultury pracy silników Diesla przy jednoczesnym obniżaniu toksyczności spalin odbywało się w ostatnich latach głównie na drodze podnoszenia precyzji wtrysku paliwa. Podawanie paliwa w kilku ściśle odmierzonych porcjach na każdy obrót wału korbowego możliwe było właśnie dzięki opracowaniu nowoczesnych wtryskiwaczy, sterowanych komputerem.

Aby uzyskać założoną dokładność dawkowania paliwa, elementy wtryskiwacza dopasowuje się z precyzją równą jednej dwudziestej grubości włosa ludzkiego. Jednak wszędzie tam, gdzie ruchome elementy są pasowane z taką dokładnością, nawet najdrobniejsze osady mogą całkowicie zakłócić przepływ paliwa. Jeżeli elementy współpracujące wtryskiwacza nie wytrą się, to po pewnym czasie może dojść do takiego nagromadzenia osadów, że zakłóci to pracę silnika.

Kumulowaniu się osadów sprzyjać może obowiązkowy obecnie dodatek biokomponentów w paliwie, czyli składników pochodzenia roślinnego. Zwykle po 200-250 tys. km pojawić się mogą pierwsze oznaki złej pracy wtryskiwaczy.

Oczywiście, jeżeli auto dymi, nie rozwija pełnej mocy i gorzej zapala, mechanik powinien przede wszystkim sprawdzić pozostałe elementy. Możliwe jednak, że winne są właśnie wtryskiwacze. W wielu silnikach ich stan można sprawdzić odczytując tzw. współczynniki korekcji dawki, czyli poprawki, jakie komputer przypisuje poszczególnym wtryskiwaczom, aby wyrównać różnice pomiędzy cylindrami. Przed decyzją o naprawie lub wymianie warto jednak zlecić kompleksową diagnostykę, gdyż bardzo często powody złej pracy nowoczesnego diesla są bardziej prozaiczne niż zepsute wtryskiwacze.

To, czy dane wtryskiwacze można względnie niedrogo naprawić czy też jest to niemożliwe, w dużej mierze zależy od marki ich producenta oraz technologii wykonania.

Najmniej problemów jest z naprawą wtryskiwaczy elektromagnetycznych firmy Bosch, a także Delphi. W tych dwóch przypadkach (zdecydowana większość turbodiesli common rail jeżdżących po naszych drogach) możliwe jest rozebranie wtryskiwaczy na drobne elementy, oczyszczenie ich, wymiana niezbędnych części i ponowne skalibrowanie.

Znacznie gorzej jest w przypadku wtryskiwaczy japońskich Denso czy niemieckich Siemens lub nawet Bosch, jednak wykonanych w technologii piezoelektrycznej. Często jedyne, co można zrobić, to płukanie całych wtryskiwaczy w myjce ultradźwiękowej (potrafi ona czasami wzruszyć także osady zgromadzone wewnątrz), a następnie przepłukiwanie pod ciśnieniem specjalnym detergentem, podawanym zamiast paliwa.

Cały czas trwają prace nad technologią naprawy także tych bardziej "opornych" wtryskiwaczy i niebawem ma się w tej dziedzinie coś zmienić. Warto zdawać sobie sprawę, że sporadycznie zdarzają się uszkodzenia dyskwalifikujące cały wtryskiwacz (np. zepsuta cewka czy pęknięty korpus) i wtedy, bez względu na markę, nie nadaje się on do naprawy - trzeba kupić nowy.

Praktycznie wszystkie nowoczesne wtryskiwacze po naprawie trzeba zakodować. Specjalny, wieloznakowy kod jest dla każdego wtryskiwacza ustalany indywidualnie, na podstawie zmierzonego wydatku paliwa i musi być wgrany do sterownika silnika. Dopiero na tej podstawie komputer jednostki napędowej będzie wiedział, jak poprawnie ustalić dawki wtrysku. Pamiętając o tym należy unikać kupowania wtryskiwaczy z przypadkowego źródła. Bez właściwego kodu lub z kodem dobranym "na chybił -trafił" wtryskiwacze nie będą pracowały poprawnie i pieniądze na ich zakup zostaną wyrzucone w błoto.

Zasada pracy silnika z wtryskiem common rail jest taka, jak w przypadku każdego diesla. Podawane przez wtryskiwacz paliwo zapala się od sprężonego przez tłok powietrza. Przy zimnym rozruchu pomaga świeca żarowa.

Każdy wtryskiwacz jest sterowany niezależnie poprzez komputer. Stosowane są 4 generacje wtrysku common rail:

1. Od 1997 r., ciśn. 1350 bar, wtryskiwacze elektromagnetyczne.

2. Od 2001 r., ciśn. 1600 bar, wtryskiwacze elektromagnetyczne, wtrysk wielofazowy.

3. Od 2003 r., ciśn. 1800 bar, wtryskiwacze piezoelektryczne.

4. Od 2007 r., ciśn. 2000 bar, hydrauliczne wzmocnienie ciśn. dawki.

1. Po wstępnej ocenie parametrów wtryskiwacza jest on demontowany specjalnym urządzeniem.

2. Elementy wtryskiwacza są myte metodą ultradźwiękową, która pozwala usunąć osady.

3. Zaworki wtryskiwacza są oceniane pod mikroskopem. Zużyte elementy wymienia się na nowe.

4. Zmontowany powtórnie wtryskiwacz trafia na tzw. stół probierczy, gdzie bada się jego pracę.

5. Główne kryteria oceny to ilość wtryskiwanego oraz zwracanego tzw. przelewem paliwa.

6. Gdy wtryskiwacz odzyskał sprawność, to jest mu przypisywany kod umożliwiający pracę w silniku.

Oto typowe symptomy uszkodzenia wtryskiwaczy common rail w silniku Diesla:

- świecąca się kontrolka błędu silnika lub świec żarowych,

- kłopoty z rozruchem,

- dymienie z rury wydechowej (na czarno lub biało),

- nierówna praca silnika na biegu jałowym,

- podwyższanie się poziomu oleju,

- wycieki paliwa z okolic wtryskiwaczy,

- zauważalnie podwyższone zużycie paliwa.

Stosowane są wtryskiwacze czterech głównych producentów, różniące się technologią naprawy.

Bosch

Najbardziej popularne. Jeżeli są elektromagnetyczne, to ich napawa jest łatwa i tania.

Alfa Romeo 1.9, 2.0 JTD, Audi A6/A8 3.0 TDI V6, BMW 18d, 20d, X3, X5, Citroen/Peugeot 1.6 HDi, Fiat 500 1.3 JTD, Fiat Stilo/Bravo 1.9, 2.0 JTD, Hyundai i30/Kia Cee'd 1.6, 2.0 CRDi, Hyundai Santa Fe 2.0 CRDi, Mercedes 200 CDI, 220 CDI, 270 CDI, Nissan Primera 1.9 dCi, Opel Corsa/Astra 1.3 CDTI, Opel Vectra 1.9 CDTI, 2.0 CDTI, Renault Megane/Laguna /Scenic 1.9 dCi, 2.0 dCi, Toyota Yaris 1.4 D-4D, Volvo S60/V70 D5,

Delphi

Dość popularne. Proste, ale nieco droższe w naprawie niż Bosch.

Citroen C3 1.4 HDi, Ford Focus 1.8 TDCi, Ford Mondeo 2.0 TDCi, Kia Carnival 2.0 HPDi, Nissan Almera 1.5 dCi, Renault Clio/Kangoo/Megane/Scenic 1.5 dCi

Denso

Japońskie, zazwyczaj bardzo trwałe. Naprawę często utrudnia brak części zamiennych.

Mazda 6 2.0 CD, Toyota Avensis 2.0 D-4D, 2.2 D-4D, Toyota Corolla 2.0 D-4D, Toyota Land Cruiser 3.0 D-4D, Toyota RAV4 2.0 D-4D, 2.2 D-4D

Siemens

Mniej popularne i trudniejsze w naprawie niż Bosch.

Audi A4 2.0 TDI CR, Citroen/Peugeot 1.4 HDi, 2.0 HDi, Ford Focus, C-Max, Mondeo 2.0 TDCi (silnik PSA), Nissan Qashqai 2.0 dCi, Seat Leon 2.0 TDI CR, VW Passat 2.0 TDI CR, Volvo S40 2.0 D4 (silnik PSA)

Uwaga: w tych samym modelu auta mogą być stosowane różne wtryskiwacze