Kłopotliwy wjazd w dziurę
Pojawiające się po zimie głębokie wyrwy w drogach potrafią wręcz zdemolować zawieszenie auta. Zobacz, jak rozpoznać uszkodzenia i ile może kosztować naprawa samochodu.
Na wiosnę, gdy mrozy ustępują, luźne kawałki asfaltu odsłaniają wielkie dziury. Jeżeli głębokość nierówności jest większa niż 5 cm, to już przy niewielkich prędkościach można uszkodzić koło lub zawieszenie.
Z zasady pierwszym elementem tłumiącym wstrząsy pochodzące od nierówności ma być opona. Jednak nie jest ona odporna na punktowe naciski, jakie generuje np. zbyt szybki wjazd na krawężnik lub w głęboką wyrwę o ostrych krawędziach. Zdarza się, że odkształcenie jest tak duże, iż dochodzi do zgięcia felgi. Nie należy się dziwić sytuacjom, w których odkształca się obręcz, a ogumienie pozostaje całe. Z reguły dochodzi wtedy do pęknięć wewnętrznej osnowy opony i dopiero po pewnym czasie na jej boku wyskakuje bąbel.
W zawieszeniu stosowane są elementy gumowo-metalowe, mające za zadanie przenosić obciążenia, jednocześnie łagodząc wstrząsy. Elementy te z reguły trudno uszkodzić jednym wjechaniem w dziurę, ale jazda po wybojach nawet kilkakrotnie skraca ich trwałość. To tu najczęściej pojawiają się pierwsze głuche stuki, sygnalizujące, że coś nie jest w porządku. Najszybciej zużywają się łączniki stabilizatorów, a w dalszej kolejności tuleje gumowo-metalowe wahaczy, zwane też silentblokami.
W przednim zawieszeniu każdego koła są przynajmniej dwa punkty, w których wymagana jest na tyle duża precyzja prowadzenia i zdolność do przenoszenia sporych sił, że stosuje się tam połączenie kuliste typu metal-metal. Tak jest zarówno w sworzniu wahacza, jak i końcówce drążka kierowniczego. Są to elementy podlegające zużyciu i pojawiające się tam luzy powodują bardziej metaliczne, wyraźne stuki, w odróżnieniu od tulei metalowo-gumowych, gdzie stuki są bardziej głuche. W obydwu przypadkach mechanik bez problemu zlokalizuje luzy, naprężając elementy metalową łyżką i wykonując drobne ruchy.
Przy silnym podbiciu koła może się zdarzyć skrzywienie tłoczyska amortyzatora. Ta przypadłość dotyczy raczej przednich zawieszeń, gdzie teleskop jest elementem prowadzącym koło (McPherson) i gdzie siły są znacznie większe. Przy tak silnych uderzeniach często dochodzi też do uszkodzenia górnego mocowania amortyzatora, w którym znajduje się łożysko. Po skrzywieniu amortyzatora zawieszenie może skrzypieć i mieć ograniczony skok. Natomiast częstym objawem uszkodzenia górnego łożyska kolumny resorującej są nieprzyjemne dźwięki podczas skręcania kołami (słyszalne szczególnie przy manewrach na postoju).
Cały ciężar samochodu przenoszony jest przez łożyska kół, umieszczone w piastach. Ich trwałość obliczana jest na miliony obrotów. Jednak zarówno uderzenia kół w dziury, jak i np. stosowanie zbyt szerokich kół powoduje, że trwałość łożysk znacząco się skraca. Objawem zużycia jest szum narastający wraz z prędkością, niezależnie od tego czy auto się rozpędza czy jedzie na luzie.
Sprężyna zawieszenia z zasady wytrzymuje wiele i rzadko pęka od uderzenia. Najczęściej "wykańcza" ją po prostu korozja. Zwykle pękają zwoje tuż przy kielichu mocującym i faktu uszkodzenia można długo nie zauważyć. Jednak gdy sprężyna pęknie zmienia się charakterystyka resorowania jednego z kół i auto gorzej się prowadzi. Tylko przy bardzo dużych
wybojach pojawią się dziwne stuki. Na szczęście
jest to element, który można obejrzeć schylając się,
nie używając żadnych narzędzi.
1. Tuleje wahacza
Zwane też silentblokami wykonane są z gumy i metalu. Rozwulkanizowanie lub wybicie gumy generuje głuche stuki przy ruchach koła. Do wymiany zwykle konieczne jest wymontowanie wahacza i użycie prasy hydraulicznej.
2. Sworzeń wahacza
To metalowy element łączący wahacz ze zwrotnicą. Zużyte (wybite) sworznie stukają przy ruchach koła. Pojawia się też wyczuwalny luz na kole.
3. Wahacz
Jako cały element jest wymieniany, gdy niemożliwe jest wymontowanie samych tulei i sworznia. Przy silnym uderzeniu może dojść do zgięcia wahacza i wtedy też trzeba założyć nowy.
4. Łożysko koła
Mocowane jest w piaście i przy nadmiernym zużyciu zaczyna szumieć. Hałas nasila się przy skrętach w jedną stronę. W zależności od konstrukcji wymienia się samo łożysko lub kompletny zestaw razem z piastą.
5. Końcówka drążka kierowniczego
Łączy drążek kierowniczy ze zwrotnicą. Gdy ulegnie zużyciu, pojawia się wyczuwalny luz na kierownicy. Ponadto mogą się pojawić drobne stuki w zawieszeniu, (szczególnie przy naprzemiennych skrętach kierownicą).
6. Łącznik stabilizatora
To element łączący wahacz i stabilizator. Gdy pojawią się w nim luzy, łącznik zaczyna stukać podczas pokonywania nierówności. Stuki są szczególnie słyszalne, gdy na nierówność najeżdża jedynie jedno koło. Wymiana jest bardzo prosta - łącznik się odkręca.
7. Amortyzator
Tłumi wibracje koła. Amortyzator może stracić zdolność do tłumienia w wyniku nadmiernego zużycia, ale może również się zgiąć przy mocnym uderzeniu. Zużyty amortyzator może stukać, może z niego wypływać olej, może także sprawiać, że auto zacznie się niestabilnie prowadzić. Uszkodzony amortyzator zaburza pracę układu ABS. Uwaga - amortyzatory wymienia się parami!
8. Górne mocowanie amortyzatora
To element, poprzez który amortyzator łączy się z nadwoziem samochodu. W przypadku kolumny McPhersona jest to jednocześnie punkt obrotu kolumny zawieszenia przy skręcie kół, a więc musi on zawierać łożysko. W razie zużycia, łożysko zaczyna hałasować (słyszalne tarcie) przy skrętach kół w trakcie manewrowania.
Marcin Klonowski
