Ile kosztuje wymiana sprzęgła?
W nowszych generacjach modeli sprzęgło z prostego elementu zamieniło się w zespół kosztujący nawet 10-krotnie więcej niż kiedyś.
Zadania sprzęgła (umożliwienie ruszania samochodem oraz ułatwianie zmian biegów) z powodzeniem realizowały już mechanizmy z końca XIX wieku, a sto lat później wydawało się, że niewiele da już się w nim poprawić. Jednak od lat 90. pojawiło się kilka rozwiązań, które spowodowały, że koszt naprawy polegającej na wymianie sprzęgła znacząco wzrósł. Pojawiły się drogie podzespoły oraz dodatkowe czynności warsztatowe podczas operacji wymiany. To wszystko spowodowało kilkakrotny wzrost kosztów obsługi.
Winne jest turbo
Ograniczeniem dla każdego sprzęgła jest przenoszony moment obrotowy. Im większy moment generuje silnik, tym sprzęgło musi być bardziej wytrzymałe. Jednak konstrukcje skrzyń biegów stosowanych w samochodach osobowych ograniczają średnicę tarcz sprzęgła i dalszy wzrost przenoszonego momentu musiał się odbyć na drodze zwiększenia siły docisku tarczy sprzęgła do koła zamachowego. Siła działania docisku stała się tak wysoka, że pierwszą zmianą musiało być zastosowanie hydraulicznego wysprzęgnika zamiast układu z linką. Tylko tym sposobem udało się pogodzić wzrost siły z łatwością operowania pedałem.
Ograniczenie drgań
Wzrost momentu obrotowego silnika, głównie w wyniku rozpowszechnienia się turbodoładowania, spowodował znaczące nasilenie się drgań. Wibracje w mocniejszych silnikach wzrosły nawet kilkakrotnie. Aby nie odbijało się to na komforcie jazdy, firma LUK opracowała dwumasowe koło zamachowe. Zastąpiło ono dotychczas stosowane tłumiki drgań w tarczy sprzęgła i poprzez dobór mas wirujących udało się poważnie wytłumić drgania pochodzące z silnika.
Lekko pracujący pedał
Zmianą, którą wprowadzono powszechnie do wielu modeli około dekady temu, było wprowadzenie centralnego wysprzęgnika hydraulicznego, zamiast zewnętrznego. Przeniesienie siłownika bezpośrednio w miejsce łożyska wyciskowego i zrezygnowanie z układu dźwigni pozwoliło uzyskać większą sprawność.
Wszystkie te zmiany korzystnie wpłynęły na komfort prowadzenia samochodu, ale niestety odbiły się na kosztach obsługi mechanicznej. W wykonaniu pierwotnym kompletne sprzęgło składało się tarczy, docisku i łożyska wyciskowego. Całość kosztowała 250-500 zł. Gdy doszło do tego koło dwumasowe i centralny wysprzęgnik, cena zestawu zaczęła z łatwością przekraczać 4000 zł.
Jakby na to nie patrzeć, to dziesięciokrotne podniesienie kosztów. Ponadto obecność elementów hydraulicznych (pompka przy pedale, siłownik) to dodatkowe potencjalne źródło awarii.
Oszczędności się mszczą
Teoretycznie, gdy pojawią się oznaki zużycia sprzęgła, można by się pokusić o wymianę samej tarczy i docisku, aby ograniczyć koszty. Jednak praktyka wykazuje, że takie oszczędności dosyć szybko się mszczą.
Po pierwsze, konieczna jest wymiana łożyska wyciskowego, a w nowych sprzęgłach jest ono zespolone z centralnym wysprzęgnikiem. Dochodzi więc kilkaset złotych. Po drugie, jest też koło dwumasowe (przeciętnie 1200-2200 zł), które ma trwałość zbliżoną do resursu sprzęgła. Oszczędzanie na kole dwumasowym po to, by je musieć wymieniać za pół roku przestaje być opłacalne.
W prostszych wykonaniach wymiana sprzęgła obejmuje takie elementy, jak tarcza sprzęgła [1], docisk sprzęgła [2] oraz łożysko wyciskowe [3]. Mechanizm sterowania jest prosty, z metalową linką [4].
TYPOWY KOSZT WYMIANY SPRZĘGŁA:
- zestaw kpl. sprzęgła - 500 zł
- koło dwumasowe - nie występuje
- zestaw śrub koła - niepotrzebne
- olej skrzyni - 80 zł
- robocizna - 400 zł
RAZEM - 980 zł
Nowe modele samochodów z mocniejszymi silnikami mają więcej drogich elementów kwalifikujących się do wymiany. Oprócz tarczy sprzęgła [1] oraz docisku [2] jest dwumasowe koło zamachowe [3] zamiast koła sztywnego. Z kolei zewnętrzny siłownik jest zastąpiony wysprzęgnikiem centralnym [4].
TYPOWY KOSZT WYMIANY SPRZĘGŁA:
- zestaw kpl. sprzęgła - 900 zł
- wysprzęgnik - 300 zł
- koło dwumasowe - 1800 zł
- zestaw śrub koła - 100 zł
- olej skrzyni - 120 zł
- robocizna - 500 zł
RAZEM - 3720 zł
Koszt wymiany sprzęgła z kołem dwumasowym (ok. 500 zł) wzrasta, gdy trzeba:
- zdemontować ramę pomocniczą (100-150 zł)
- uzupełnić płyn i odpowietrzyć sprzęgło (od 30 zł)
- wymienić olej przekładniowy (100-150 zł)
- ustawić geometrię zawieszenia (od 100 zł)
CENY ZESTAWÓW SPRZĘGIEŁ
| Porównanie cen kompletnych zestawów sprzęgła (tam, gdzie to konieczne – razem z dwumasowym kołem zamachowym) do wybranych modeli starszej i nowszej generacji z podobnej klasy silnikami. Ceny części jakości porównywalnej z oryginalnymi. | |||
| Modele samochodów starszej generacji | Modele samochodów nowszej generacji | ||
 Citroen Berlingo I 1.6 HDi 75 | 645 zł |  Citroen Berlingo II 1.6 HDi 110 | 1680 zł |
 Ford Focus I 2.0 16V | 592 zł |  Ford Focus III 1.6 EcoBoost | 2261 zł |
 Mitsubishi Pajero II 2.8 TD | 1153 zł |  Mitsubishi Pajero IV 3.2 Di-D | 14 772 zł |
 Skoda Octavia I 1.6 | 544 zł |  Skoda Octavia III 1.8 TSI | 3284 zł |
 VW Golf IV 1.4 16V | 510 zł |  VW Golf VI 1.4 TSI | 2870 zł |
Pojawienie się takich nowych elementów, jak dwumasowe koło zamachowe czy centralny wysprzęgnik spowodowało, że cena operacji wymiany sprzęgła znacząco wzrosła. Koszt części z wartości około 500 zł podniósł się do ponad 2000 zł, ale pojawiły się też dodatkowe czynności serwisowe.
Tekst: Marcin Klonowski, zdjęcia: Robert Magdziak, archiwum; "Motor" 22/2017
