Automatyczne skrzynie biegów - jak i kiedy wymieniać olej?

Automatyczne skrzynie biegów zdobywają coraz większą popularność wśród polskich kierowców. Nowoczesne konstrukcje przestały się już kojarzyć z pogarszaniem osiągów samochodu i znacznym zwiększaniem spalania. Tak naprawdę, obecne "automaty" zapewniają lepsze przyspieszenie auta i potrafią obniżyć zużycie paliwa. Nieoceniona jest przede wszystkim wygoda, jaką oferują. Brak konieczności operowania sprzęgłem łatwo docenić w mieście, ale również w trasie automatyczna skrzynia biegów pomaga. Wielu klientów nie wyobraża sobie już powrotu do ręcznych przekładni - w licznych modelach aut nie są one już zresztą oferowane.

Automat tym różni się od skrzyni ręcznej, że wykorzystuje elementy mechaniczne i hydrauliczne, by - jak sama nazwa wskazuje - automatycznie dobrać bieg do warunków jazdy i tego, jak obciążony w danej chwili jest silnik.

Olej odgrywa tu kluczową rolę i służy do smarowania, chłodzenia i uszczelniania poszczególnych elementów. Minimalizuje tarcie i pozwala na odprowadzanie ciepła, które powstaje, gdy części pracują. Wytrzymuje zwykle dość długo, w miarę upływu czasu traci jednak stopniowo swoje właściwości, starzeje się i zanieczyszcza.

Jeśli nie wymienimy go na czas, nie powinno dojść do nagłej awarii. Jazda ze starym olejem w skrzyni może jednak skracać żywotność poszczególnych części, a więc i całej skrzyni. Koszty jego wymiany nie są duże, natomiast koszty remontu lub wymiany całej skrzyni zazwyczaj wychodzą słono i zawsze nie w porę.

Statyczna i dynamiczna wymiana oleju w skrzyni. Która lepsza?

Najprościej będzie trzymać się zaleceń producenta, które można znaleźć np. w instrukcji obsługi auta. Zwykle jest to 50 - 120 tys. km lub kilka lat. Co ważne - nawet jeśli przejeżdżamy mniej kilometrów niż wskazano w instrukcji, olej i tak należy zmienić po pewnym czasie, ponieważ się starzeje. Zdarzają się także przekładnie, w których pierwszą wymianę wykonuje się np. co 60-120 tys. km, a kolejne co 40-100 tys. km. Uwaga - jeśli często eksploatujemy samochód intensywnie, używając go np. do ciągnięcia przyczepy czy jazdy w terenie, interwały należy skrócić. Podobnie przy jeździe przy dużym upale, z dużym obciążeniem czy na krótkich odcinkach.

Jakie są objawy wskazujące na to, że olej w skrzyni może nadawać się do wymiany? Zazwyczaj można je zauważyć - mowa tu np. o pooszarpywaniu przy zmianie przełożeń czy hałasie dobiegającym z przekładni. Wymiana oleju powinna wtedy pomóc - najlepiej jest jednak wykonywać tę czynność profilaktycznie, zanim pojawią się problemy.

Co zrobić ze zużytym olejem po wymianie? Za błąd możesz słono zapłacić

W tym miejscu warto poruszyć jeszcze jedną kwestię. Niektórzy producenci samochodów nie zalecają zmiany oleju w skrzyni, wskazując, że powinien on wystarczyć na całe "życie" tego podzespołu. To błędne założenie. Producenci samych skrzyń biegów zdecydowanie wskazują, że olej trzeba wymieniać. W przeciwnym razie "życie" skrzyni może potrwać właśnie około 150-200 tysięcy kilometrów. To nieco krócej niż byśmy sobie tego życzyli.

Jak wykonuje się wymianę oleju w skrzyni? Teoretycznie da się zrobić to samodzielnie, dysponując odpowiednim miejscem (kanałem) i narzędziami. Większość kierowców decyduje się jednak na oddanie auta w ręce profesjonalistów. Słusznie - zwłaszcza wymiana dynamiczna może bowiem przysporzyć pewnych trudności.

Co ile należy wymieniać olej? 30 tys. km tylko pod jednym warunkiem

Rodzaje wymiany są bowiem dwa - to statyczna i dynamiczna. Statyczna polega po prostu na odkręceniu korka spustowego. Grawitacja robi swoje - tyle że w ten sposób spuścimy z przekładni najwyżej połowę oleju. Reszta "ukrywa się" w zakamarkach tego złożonego mechanizmu. Skuteczność operacji nie będzie więc zbyt wysoka. Wymiana dynamiczna zachodzi wtedy, gdy stworzymy obieg zamknięty i wykonamy wymiany podczas pracy przekładni. Zużyty olej jest wypychany przez pompę oleju, a w tym samym czasie zaciągany jest nowy. Niestety - trzeba tu dysponować specjalnym urządzeniem, co podnosi koszty całej operacji.

Sprzęty nowego typu są w stanie zniwelować błędy popełnione podczas procesu wymiany przez użytkownika, jak również automatycznie wykryć kierunek przepływu oleju i regulować ciśnienie tak, by pasowało do parametrów danej przekładni. Niewłaściwie przeprowadzona wymiana grozi zniszczeniem co najmniej pompy oleju. W gorszym wypadku uszkodzeniu może ulec cała skrzynia. Naprawa nie będzie tania!

Podsumowując: regularnie i prawidłowo dokonywana zmiana oleju w skrzyni automatycznej to ważny krok do tego, by cieszyć się wygodą oferowaną przez "automat" bez problemów.