Auto nie chce zapalić? To nie musi być akumulator

Na szczęście rzadko zdarza się, że rozrusznik ulegnie całkowitej awarii bez żadnego ostrzeżenia. Daje nam to szansę, aby zawczasu zareagować i zapobiec unieruchomieniu auta.

Zazwyczaj gdy coś złego zaczyna się dziać z tym podzespołem, możemy zaobserwować pierwsze objawy zbliżającej się awarii. Jeśli podczas uruchamiania auta słyszymy nietypowe odgłosy lub rozrusznik "zawiesza się" (z opóźnieniem reaguje na przekręcenie kluczyka w stacyjne, lub też przerywa), warto od razu udać się do warsztatu, aby uniknąć niemiłej niespodzianki w niedalekiej przyszłości.

Jak już udamy się do warsztatu i potwierdzi się, że to właśnie rozrusznik odmówił posłuszeństwa, istnieje duże prawdopodobieństwo, że mechanik zapyta nas czy decydujemy się na regenerację naszego rozrusznika czy też wybieramy produkt fabrycznie nowy. Niektóre warsztaty mogą zaoferować także doraźną naprawę rozrusznika (czyli wymianę tylko tego elementu, który się zepsuł).

Którą opcję wybrać? Oczywiście uniwersalna odpowiedź zawsze brzmi - to zależy. Zależy od tego jakim samochodem jeździmy, ile kosztuje profesjonalna regeneracja, a ile nowy rozrusznik itd. Aby być partnerem do rozmowy z mechanikiem warto poznać najczęstsze przyczyny awarii rozrusznika. Ta wiedza może nam także pomóc w podjęciu decyzji, jakiej naprawy chcemy dokonać.

Czym właściwie jest rozrusznik?

W uproszczeniu rozrusznik to nic innego jak silnik elektryczny, który wraz z oprzyrządowaniem służy do rozpędzenia wału korbowego silnika, co jest niezbędne do uruchomienia jednostki napędowej.  Rozrusznik posiada specjalny mechanizm pozwalający zazębić go z kołem zamachowym silnika, a po uruchomieniu silnika odłączyć go. Mechanizm ten nazwany jest bendiksem. Dodatkowym elementem rozrusznika jest elektromagnes, którego zadaniem jest wstępne zazębienie rozrusznika z kołem zamachowym silnika.

Co i dlaczego psuje się w rozruszniku? Poniżej przedstawiamy 5 najczęstszych powodów.

Przegrzanie

Jeżeli rozrusznik "nie kręci", hałasuje lub pracuje ze zbyt małą siłą, niewystarczającą do obracania wałem korbowym dostatecznie szybko, prawdopodobnie uległ on przegrzaniu. Rozrusznik jest silnikiem prądu stałego, przystosowanym do pracy w krótkich okresach. Producenci zastrzegają, że powinien on pracować maksymalnie około 15 sekund. Po tym czasie należą mu się co najmniej dwie minuty przerwy.

Mało który kierowca jest w stanie zastosować się do tych reguł, gdy jego pojazd nie chce odpalić. Często przyczyna leży gdzie indziej, natomiast poprzez kolejne próby uruchomienia silnika, uszkodzeniu ulega także rozrusznik. Jego nadmierny czas pracy spowoduje przegrzanie się szczotek, szczotkotrzymacza i komutatora, a także popychacza oraz zębnika.

Wadliwy elektromagnes

Niesprawny elektromagnes jest bardzo częstą przyczyną awarii rozrusznika. Element ten jest odpowiedzialny za wytworzenie pola magnetycznego, niezbędnego do "wzbudzenia" rozrusznika. Elektromagnes przesuwa mechanizm sprzęgający (tzw. bendiks) w stronę zębnika, czyli elementu odpowiedzialnego za połączenie (zazębienie) z kołem zamachowym silnika. Uszkodzenie elektromagnesu uniemożliwia zazębienie ze względu na brak siły niezbędnej do wypchnięcia bendiksu.

Przyczyną niesprawności elektromagnesu może być wada fabryczna. Może on także ulec przypaleniu w trakcie eksploatacji. Winne mogą być także zanieczyszczenia zewnętrzne, powodujące przerysowanie wkładu elektromagnesu.

Uszkodzenia wewnętrzne

Bendiks nie tylko przesuwa mechanizm sprzęgający w stronę zębnika (w celu napędzenia koła zamachowego silnika), ale także wycofuje go w odpowiednim momencie (gdy silnik osiągnie obroty wyższe niż rozrusznik). Wada instalacji elektrycznej może spowodować brak suwu powrotnego. W takiej sytuacji obroty silnika zaczynają być przenoszone na zębnik. Efektem jest kompletne zniszczenie elementów rozrusznika.

Korozja

Rdza jest wrogiem wszelkich instalacji elektrycznych. Przyczyną jej powstania może być nawet odrobina wilgoci występująca w rozruszniku. Mówiąc najprościej - elementy skorodowane tracą swoje właściwości mechaniczne i elektryczne. W jaki sposób wilgoć dostaje się do rozrusznika? Zazwyczaj winny jest brak osłony koła zamachowego lub inna nieszczelność spowodowana trudnymi warunkami pracy. Przyczyną może być też zalanie wodą, które można uznać także za uszkodzenie mechaniczne, o którym piszemy w kolejnym punkcie.

Uszkodzenia mechaniczne

Rozrusznik jest narażony na zalanie czy też zanieczyszczenie, jeśli pojazd użytkowany jest w ciężkich warunkach - np. przejazdach off-roadowych. Najczęściej spotykane uszkodzenia zewnętrzne rozrusznika wynikają jednak nie z trudnych warunków pracy, lecz z błędów montażowych.

- Popularny problem to zły dobór rozrusznika do pojazdu - inne przełożenie obrotów powoduje niszczenie elementów jak np. połamanie zębów zębnika czy pęknięcie głowicy - mówi Dawid Kowalewicz z firmy Lauber, produkującej rozruszniki marki Stardax. -  Istotna jest także sama procedura montażu. Należy zwracać uwagę na to, by nie naruszyć opasek oraz plomb czy też osłony koła zamachowego. Te elementy zapewniają szczelność całej instalacji. Kolejną rzeczą, na którą należy zwrócić uwagę jest poprawne dokręcenie śrub mocujących rozrusznik oraz przewody. Jeśli śruby są skorodowane, należy wymienić je na nowe. Luźnie zamontowany rozrusznik jest narażony na wstrząsy, mogące w konsekwencji spowodować naruszenie jego elementów składowych.

Regenerowany czy nowy rozrusznik?

W przypadku awarii rozrusznika zazwyczaj do wyboru mamy następujące możliwości:

- kupić fabrycznie nowy produkt,
- wybrać produkt fabrycznie regenerowany, który w zasadzie niczym nie różni się od części nowej,
- oddać do kompleksowej regeneracji naszą część do wyspecjalizowanego zakładu (niektóre warsztaty samochodowe posiadają odpowiedni sprzęt, aby profesjonalnie regenerować rozruszniki - jeśli nie, zazwyczaj zlecają taką usługę innym warsztatom, które się w tym specjalizują),
- dokonać doraźnej naprawy naszego rozrusznika, przez wymianę tylko tego podzespołu, który akurat się zepsuł,
- lub też wybrać produkt używany.

Dwie ostatnie możliwości należą oczywiście do rozwiązań tymczasowych, ponieważ nie dają nam żadnej gwarancji, że usterka zostanie usunięta prawidłowo i będziemy mieć spokój z tym podzespołem przez dłuższy czas. Jeśli zależy nam na bezawaryjności samochodu warto zatem wybierać między kompleksową regeneracją lub zakupem nowego rozrusznika. Nowa część wcale nie musi być aż tak droga, ponieważ na rynku dostępne są produkty różnych marek. Decydując się na regenerację lub zakup nowego rozrusznika zawsze powinniśmy zwracać uwagę na to, na jak długi okres gwarancji możemy liczyć.