Jak działa sonda lambda i jak rozpoznać objawy jej uszkodzenia?

Sonda lambda to czujnik, który znajduje się w układzie wydechowym i jego zadaniem jest monitorowanie ilości tlenu w spalinach emitowanych z wydechu. Dzięki takim pomiarom możemy cieszyć się bezawaryjną i komfortową jazdą.

Pomiar ilości tlenu w spalinach to niezwykle ważny parametr, który cały czas pomaga układowi regulować mieszankę paliwowo-powietrzną, m.in. w samochodach wyposażonych w technologię wtrysku paliwa.

Mieszanka paliwowo-powietrzna powinna zawierać tyle powietrza, ile trzeba do całkowitego spalenia dawki paliwa. Mówi się, że ilość powinna być stechiometryczna.

Aby wyrazić ten parametr, należy użyć współczynnika lambda. Idealna mieszanka przyjmuje wartości od 1.1 do 1.2. Sonda lambda reguluje dawkę paliwa w stosunku do powietrza, czyli mniej więcej przyjmuje się parametr, że 1 kg benzyny potrzebuje 14 kg powietrza.

Sonda lambda po wykonaniu monitoringu ilości tlenu w spalinach przekazuje sygnał do sterownika jednostki napędowej, który automatycznie koryguje dawkę paliwa.

W silnikach wysokoprężnych sonda lambda działa zdecydowanie inaczej. Ma to związek z tym, że w tym rodzaju silnika dopływ powietrza jest stały, a dawkę oleju napędowego reguluje się automatycznie.

W przypadku wysokoprężnych jednostek sonda lambda określa najlepszą dawkę oleju, by spalanie było jak najbardziej efektywne.

Mechanicy samochodowi zgodnie twierdzą, że sonda lambda nie wymaga konserwacji, ale warto ją regularnie kontrolować. Najlepiej robić to średnio co 30 tysięcy kilometrów.

Sonda lambda powinna być wymieniana średnio co 50-160 tysięcy kilometrów. Wiele jednak zależy od modelu samochodu i silnika.

Czujnik sondy w układzie wydechowym wykonuje swoją pracę w bardzo trudnych warunkach. Sonda lambda jest wkręcona w układ wydechowy, z jednej strony ma bezpośredni kontakt ze spalinami, a z drugiej jest narażona na szkodliwe działanie wody, zanieczyszczeń oraz soli drogowej.

Czujnik ten nie jest wieczny i po określonej ilości kilometrów może się zużyć. Uproszczeniem dla kierowcy jest to, że gdy dojdzie do awarii lub zużycia sondy, na desce rozdzielczej pojawi się kontrolka check engine. Sonda lambda zużywa się szybciej, gdy do układu wydechowego dostaje się płyn z chłodnicy lub olej z silnika.

Sonda lambda aktualnie jest bardzo zaawansowanym czujnikiem, więc sprawdzenie jej sprawności nie zajmuje wiele czasu, ale wymaga użycia testera diagnostycznego. W trakcie takiego badania można określić, czy poprawnie szacuje ilość tlenu w spalinach. Poza tym mierzy się także opór elektryczny. Jeśli kierowcy mają podejrzenie, że sonda lambda jest  zepsuta, warto jak najszybciej wybrać się do serwisu. Nie zawsze jednak okaże się, że czujnik jest niesprawny. Wyskakująca kontrolka check engine może być także efektem nieszczelności w układzie wydechowym.

Główne objawy zużycia sondy lambda, które może łatwo rozpoznać kierowca to m.in.:

• nierówna praca silnika na biegu jałowym, 
• szarpanie podczas przyspieszania, 
• problem z hamowaniem na dużych prędkościach. 

Nowa sonda to wydatek od 100 do 500 zł. Cena jest jednak zależna od modelu samochodu. Wielu kierowców pyta, czy można naprawić zużytą sondę.

Serwisanci potwierdzają, że powinna być ona zawsze wymieniana na nową i nie powinniśmy jej reperować na własną rękę. Uszkodzona lub zużyta, nawet jeśli zostanie lutowana, nie będzie przekazywała odpowiednich danych do sterownika jednostki napędowej, zatem narazimy się na wiele konsekwencji, a także na mandat w przypadku kontroli policji.

To również jest zależne od modelu naszego samochodu, jednak sonda lambda zazwyczaj wymaga po zamontowaniu nowego czujnika, aby zakodować ją w aucie. W większości samochodów dostępna jest funkcja "adaptacja sondy lambda", dzięki której łatwo wskażemy sterownikowi, że zamontowaliśmy nowy czujnik. Wielu kierowców pyta także, czy bardzo mocno wyeksploatowany silnik może doprowadzić do zepsucia sondy. Odpowiedź na to pytanie brzmi: tak.

Jeśli w silniku naszego samochodu dochodzi do tak zwanego wypadania zapłonów, czyli niecałkowitego spalania paliwa w cylindrach, wtedy paliwo dostanie się do układu wydechowego i sukcesywnie niszczy czujnik.

Sonda lambda jest tak osadzona w układzie wydechowym, że można bez większego problemu ją wymienić. Czasem będzie potrzebne odkręcenie kilku odsłon, aby ułatwić dostęp do czujnika.

Taki zabieg należy zlecić profesjonaliście, jeśli nie mamy podstawowej wiedzy o budowie samochodu, jak i układu wydechowego.

Mechanicy samochodowi dysponują odpowiednim sprzętem, który poradzi sobie nawet z zapieczonymi śrubami, a montaż nowej sondy zostanie przeprowadzony w pełni bezpiecznie i sprawnie.